Έχει πατήσει τα 70, ωστόσο δε χάνεται σχεδόν καθόλου από την επικαιρότητα. Από το 1988 βρίσκεται σε μόνιμη περιοδεία, με τον δισκογραφικό κατάλογο να μεγαλώνει… Ποιο είναι τελικά το μαγικό φίλτρο του μεγάλου Bob Dylan;

Ο νεαρός Robert Zimmerman

Στις 24 του Μάη του 1941, στις 9:05 μ.μ., ο νεαρός Robert Allen Zimmerman έβλεπε το φως της ...μέρας (όχι ακριβώς της ημέρας δηλαδή) στο Duluth της Μινεσότα. Η καταγωγή του εβραϊκή και από τους δυο γονείς, με τους παππούδες του να κατάγονται αντίστοιχα από την Ουκρανία και τη Λιθουανία (που τότε ανήκαν στην τσαρική Ρωσία) και να φτάνουν στην Αμερική μεταξύ 1902 και 1905.

Ο πατέρας του, Abe, ήταν ημιεπαγγελματίας παίκτης του baseball, πριν προσβληθεί από πολιομυελίτιδα.

Τα blues και η country που μετέδιδε το ραδιόφωνο του Shreveport της Louisiana, το οποίο άκουγε φανατικά (στα 6 του η οικογένειά του είχε μετακομίσει στο Hibbing, επίσης στη Μινεσότα), καθώς και το πρώιμο rock‘n’roll, τον επηρέασαν βαθιά.

Οι μεγαλύτεροι κινηματογράφοι στο Hibbing ανήκαν στο ευρύτερο «σόι» (συγκεκριμένα στους θείους του) κι έτσι ο Bob είχε την ευκαιρία να παρακολουθεί όλη την κινηματογραφική κίνηση δωρεάν. Όταν παρακολούθησε τον «Επαναστάτη Χωρίς Αιτία», έπαθε πραγματική ψύχωση με το James Dean.

Η φράση που έγραψε δίπλα από τη φωτογραφία του στο άλμπουμ αποφοίτησης της τελευταίας τάξης του στο Λύκειό σαν όνειρό του ήταν «To join Little Richard» (έμμεση προφητεία για το πόσο μεγάλος θα γινόταν).

Το 1959, όταν και εγγράφεται στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, η αγάπη του για το rock’n’roll περνάει σε δεύτερο πλάνο, καθώς το ενδιαφέρον του επικεντρώνεται στην αμερικάνικη folk.

Πριν την «κάνει» από το Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, ο Dylan είχε κάνει αίτηση για να γίνει μέλος της αδελφότητας Sigma Alpha Mu.

Πριν αυτοοονομαστεί Bob Dylan, είχε υιοθετήσει για λίγο το ψευδώνυμο Elston Gunn. Το «Dylan» έχει εμμέσως παραδεχτεί ότι οφείλεται στην αγάπη του για την ποίηση του Dylan Thomas. Νομικά κατοχύρωσε το όνομά του το 1962.

Ο Robert εξελίσσεται… σε Bob Dylan

Η πρώτη του επαγγελματική συμμετοχή σε άλμπουμ ήταν η ηχογράφηση φυσαρμόνικας σε session του Harry Belafonte.

Το 1960, ο Tommy Smothers των Smothers Brothers προσπάθησε να πείσει τον manager ενός club στο Denver να βγάλει τον Dylan από το πρόγραμμα, παραπονούμενος ότι «η φωνή του είναι ένα μάτσο χάλια».

Όταν πρωτοϋπέγραψε στην Columbia Records, ο Dylan απέφυγε τον «σκόπελο» να ζητήσει την υπογραφή και των γονιών του (ήταν 20, άρα ανήλικος για τις ΗΠΑ), πείθοντας τον John Hammond ότι ήταν ορφανός.

Η πρώτη σημαντική εμφάνιση του Dylan στην αμερικάνικη τηλεόραση ήταν στο «The Steve Allen Show» το 1964. Όταν προλόγισε το τραγούδι «Hattie Caroll» μονάχα ένα μέλος του κοινού ανταποκρίθηκε χειροκροτώντας.

Κατά τη διάρκεια της αγγλικής του περιοδείας το 1965, οι ρεπόρτερ έπεσαν σαν σμήνος πάνω του στο αεροδρόμιο του Heathrow. Ήταν τόση η «πρεμούρα» για τον Αμερικανό βάρδο, που η τότε σημαντική celebrity περσόνα Lena Horne, που βρισκόταν την ίδια ώρα στο αεροδρόμιο, πέρασε απαρατήρητη.

Σύμφωνα με τον Bob Spitz, συγγραφέα της Βιογραφίας των Beatles, ο Dylan είναι υπεύθυνος για την «εισαγωγή» των Beatles στον κόσμο της μαριχουάνα.

«Ιστορική» έχει μείνει μια βραδιά στο Max’s του Kansas City, όπου ο Dylan και ο road manager του, Bob Neuwirth, προσέβαλαν τόσο ωμά τον τότε κιθαρίστα των Rolling Stones Brian Jones, που ο τελευταίος ξέσπασε σε κλάματα. Ο Jones έφυγε από τη ζωή στα 1969.

Η περίοδος 1963-1966 ήταν η περίοδος στην οποία ο Dylan ηχογράφησε τα πιο αγαπημένα -από κοινό και κριτικούς- έργα του, από το The Freewheelin’ Bob Dylan μέχρι το Blonde on Blonde.

Η «προδοσία» και το ατύχημα

Όταν ο Dylan έκανε στροφή στον ήχο του περνώντας από την καθαρή folk στον ηλεκτρικό rock ήχο (χωρίς πάντως να αποβάλει ποτέ τη folk βάση), αντιμετώπισε τη δυσπιστία των οπαδών του.

Συγκεκριμένα, στο Manchester's Free Trade Hall, το 1966, κάποιος ανάμεσα στο κοινό (πολλοί διεκδικούν από τότε την πατρότητα της πράξης) τον αποκάλεσε «Ιούδα», πριν την εκτέλεση του τελευταίου κομματιού, του ύμνου «Like A Rolling Stone». Ο Dylan απάντησε μουρμουρίζοντας διάφορα «γαλλικά», πριν «διατάξει» τη μπάντα του να ερμηνεύσει το τελευταίο κομμάτι «διαολεμένα δυνατά»! Αντιδράσεις είχαν προκληθεί το 1965 και στο folk φεστιβάλ του Newport, όταν ο Dylan εμφανίστηκε με δερμάτινο τζάκετ, ψηλοτάκουνες μπότες και μια Fender Stratocaster.

Το 1966, είχε ένα μυστήριο ατύχημα με τη μοτοσυκλέτα του, στο οποίο η μηχανή του διαλύθηκε, κοντά στο σπίτι του στο Woodstock. Ελάχιστα πράγματα είχαν γίνει τότε γνωστά για το πόσο σοβαρός ήταν ο τραυματισμός του, ωστόσο το ατύχημα αποτέλεσε εφαλτήριο για να περιορίσει τις δημόσιες εμφανίσεις του για περίπου μία δεκαετία.

Πιο πολυσχιδής… δε γίνεται

Στην καριέρα του έχει ανακηρυχθεί δύο φορές επίτιμος διδάκτορας στη μουσική, μία το 1970 από το Πανεπιστήμιο του Princeton του New Jersey και μία το 2004 από το Πανεπιστήμιο του St. Andrews της Σκωτίας.

Ο Dylan είναι, εκτός φυσικά, από στιχουργός και τροβαδούρος, ένας παραγωγικότατος ζωγράφος. Το εξώφυλλο του άλμπουμ του Self Portrait του 1970 είναι δικό του έργο. Έχει δοκιμάσει την τύχη του επίσης και ως ηθοποιός.

Έχει συνυπογράψει με το θεατρικό συγγραφέα Sam Shepard ένα δωδεκάλεπτο κομμάτι με τίτλο «Brownsville Girl» βασισμένο στην ταινία του Gregory Peck «The Gunfighter» και το έχει ερμηνεύσει σε συναυλία μονάχα μία φορά.

Όταν πέθανε ο Elvis το 1977, ο Dylan δεν έβγαλε μιλιά για μια ολόκληρη εβδομάδα.

Η πρώτη του γυναίκα, Sara Lownds, κέρδιζε τον επιούσιο ως «κουνελάκι» του Playboy.

Το πειραματικό του μυθιστόρημα «Tarantula» εκδόθηκε το 1971.

Περιόδευσε με τους Grateful Dead για 6 εμφανίσεις το 1987.

Ο Bruce Springsteen τον εισήγαγε στο Rock and Roll Hall of Fame το 1988.

Οι θρησκευτικές και φιλανθρωπικές του αναζητήσεις

Οι θρησκευτικές αναζητήσεις του Bob είναι ένα άλλο κεφάλαιο. Εβραίος από οικογενειακή παράδοση, στα τέλη της δεκαετίας του ΄70 έκανε μια στροφή προς τον Χριστιανισμό, ηχογραφώντας μάλιστα και δύο δίσκους με κύρια επιρροή τη gospel (Slow Train Comin’ και Saved). Προσπαθούσε μάλιστα, να πείσει τον παραγωγό του Jerry Wrexler για τη θεία φύση του Χριστού, ενώ ο Wrexler ήταν δηλωμένος άθεος, αν και Εβραίος.

Χωρίς τυμπανοκρουσίες, ο Dylan επέστρεψε στον Εβραϊσμό κάποια χρόνια αργότερα. Ωστόσο, αυτό δε τον εμπόδισε να ηχογραφήσει το χριστουγεννιάτικο άλμπουμ «Christmas In The Heart» το 2009.

Ένα αυθόρμητο σχόλιο του Dylan κατά τη διάρκεια του Live Aid (τεράστιο event αλληλεγγύης για την Αφρική) το 1985, ενέπνευσε τον Willie Nelson να οργανώσει το Farm Aid για να βοηθηθούν οι αγρότες στις ΗΠΑ που δυσκολεύονταν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους.

Η «ατελείωτη» περιοδεία, το Όσκαρ και άλλες ιστορίες

Κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου ταξιδιού του στο εσωτερικό των ΗΠΑ, ο Dylan εμφανίστηκε στο κατώφλι του Carl Sandburg. Έδωσε στον ποιητή ένα αντίγραφο των στίχων του για το «The Times They Are A-Changin’».

Από τον Ιούλιο του 1988 μέχρι σήμερα, όταν και ξεκίνησε την περιοδεία του με τον τίτλο «Never-Ending Tour», που όπως λέει και ο τίτλος της δεν έχει τέλος, ο Bob Dylan δίνει κατά μέσο όρο 100 συναυλίες το χρόνο.

Περιόδευσε για λίγο καιρό, μέσα στο 1995, μαζί με την Patti Smith.

Το 1997 έπαιξε για τον Πάπα Ιωάννη Παύλο το Β’, με τον σημερινό Πάπα Βενέδικτο (τότε επίσκοπο Joseph Ratzinger) να προσπαθεί να ακυρώσει το event και να μην αφήσει τον Dylan να παίξει.

Το 2001, ο Dylan κέρδισε Όσκαρ για το τραγούδι του «Things Have Changed», κομμάτι του soundtrack της ταινίας «Wonder Boys». Πολλές φορές, ο Bob τοποθετεί το αγαλματίδιο πάνω στα ηχεία του την ώρα που εμφανίζεται ζωντανά.

Η επιτροπή του βραβείου Pulitzer έκανε ειδική μνεία στον Dylan το 2008 για «στιχουργικές δημιουργίες εξαιρετικής ποιητικής στόφας».

To 2009, ο Dylan συνελήφθη από την αστυνομία του New Jersey, μετά από καταγγελία ενός κατοίκου ότι «ένας περίεργος τύπος γυρνάει γύρω γύρω το τετράγωνο μέσα στη βροχή».

Έχει κερδίσει 11 από τα 12 Grammy για τα οποία έχει προταθεί. Συγκεκριμένα, το μόνο για το οποίο προτάθηκε και δεν του αποδόθηκε, ήταν εκείνο για το ντεμπούτο του το 1963. Το πρώτο βραβείο το κέρδισε το 1973. Έχει επίσης, τιμηθεί και με Χρυσή Σφαίρα, για το ίδιο κομμάτι με το οποίο κέρδισε και το Όσκαρ.

Ο μικρότερος αδερφός του, ο David Zimmerman, είναι παραγωγός σε δισκογραφικές εταιρείες.

Ο Dylan έχει εννέα εγγόνια, γεγονός που τον έχει κάνει να κολλήσει αυτοκόλλητο στο αυτοκίνητό του που γράφει «World’s Greatest Grandpa».

Ο Martin Scorsese του έχει αποδώσει τον τίτλο του «αγέραστου».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΥΛΟΥΠΟΥΛΟΣ