Περιμένοντας την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων για το Νόμπελ Λογοτεχνίας, κάνουμε μια αναδρομή στον θεσμό και ξεχωρίζουμε γεγονότα με ενδιαφέρον που τον αφορούν.

Τα Βραβεία Νόμπελ Λογοτεχνίας απονέμονται κάθε χρόνο σε έναν συγγραφέα ο οποίος παρήγαγε «το πιο εντυπωσιακό έργο σε μια ιδεώδη κατεύθυνση», σύμφωνα με την διαθήκη του Άλφρεντ Νόμπελ. Σήμερα Πέμπτη 13/10 θα ανακοινωθεί το βραβείο για το 2016 και σας παρουσιάζουμε ορισμένα πράγματα που μπορεί να μην ξέρετε.

Από το 1901 μέχρι σήμερα έχουν απονεμηθεί 108 βραβεία για την λογοτεχνία. Τα βραβεία δεν απονεμήθηκαν σε εφτά περιπτώσεις: το 1914, το 1918, το 1935, το 1940, το 1941, το 1942 και το 1943. Σύμφωνα με το καταστατικό του ιδρύματος Νόμπελ, εάν δεν απονεμηθεί μια χρονιά το βραβείο, το χρηματικό έπαθλο δίνεται την επόμενη χρονιά.

Μόλις τέσσερις φορές έχει απονεμηθεί το βραβείο λογοτεχνίας σε δυο άτομα την ίδια χρονιά, σε αντίθεση με τα βραβεία των άλλων κατηγοριών. Αυτό έχει να κάνει κυρίως με τη φύση της λογοτεχνίας, σε αντίθεση, για παράδειγμα, με τις φυσικές επιστήμες όπου τα βραβεία απονέμονται όταν τα επιτεύγματα των υποψηφίων είναι κοινά ή πολύ σχετικά μεταξύ τους.

Μέχρι στιγμής, κανένας δεν έχει καταφέρει να κερδίσει το βραβείο λογοτεχνίας πάνω από μια φορά, σε αντίθεση με άλλες κατηγορίες των βραβείων.

Συνολικά, 112 συγγραφείς έχουν λάβει το βραβείο λογοτεχνίας από το 1901 μέχρι το 2015, όμως, μόλις 14 φορές έχει απονεμηθεί το βραβείο σε γυναίκα. Η πρώτη γυναίκα που το κέρδισε ήταν η Σέλμα Λάγκερλεφ το 1909, ενώ η πιο πρόσφατη ήταν η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς το 2015. Τα τελευταία χρόνια αυτό έχει αλλάξει, με το βραβείο λογοτεχνίας να έχει πάει σε γυναικεία χέρια οχτώ φορές από το 1991 και μετά.

Η πιο συνηθισμένη γλώσσα που χρησιμοποιείται σε έργα των συγγραφέων που έχουν κερδίσει το βραβείο είναι τα αγγλικά (με 27 νίκες), με τα γαλλικά (14) και τα γερμανικά (13) να ακολουθούν. Το πιο συνηθισμένο είδος γραφής που βραβεύεται είναι η πεζογραφία, με την ποίηση να βρίσκεται στη δεύτερη θέση.

Αν η ημερομηνία γέννησης σας είναι 21η Μαΐου ή η 28η Φεβρουαρίου, έχετε, βάσει στατιστικής, περισσότερες πιθανότητες να κερδίσετε ένα Νόμπελ Λογοτεχνίας, αφού πρόκειται για τις πιο συνηθισμένες ημερομηνίες γέννησης των 112 νικητών μέχρι σήμερα.

Ο μέσος όρος ηλικίας των νικητών στα βραβεία λογοτεχνίας είναι τα 65 έτη. Ο νεότερος που το κέρδισε ήταν ο συγγραφέας του «Βιβλίου της Ζούγκλας» Ράντγιαρντ Κίπλιγκ το 1907 στην ηλικία των 41 ετών. Αντίστοιχα, η γηραιότερη νομπελίστρια λογοτεχνίας ήταν η Ντόρις Λέσιγνκ, η οποία είχε κλείσει τα 88 έτη όταν κέρδισε το βραβείο το 2007.

Το βραβείο έχει απονεμηθεί δυο φορές μετά θάνατον, η πρώτη το 1931 στον Έρικ Άξελ Κάρλφελντ και η δεύτερη το 1961 στον Νταγκ Χάμαρσκγιολντ το 1961. Από το 1974 έχουν αλλάξει οι κανονισμοί και πλέον δεν επιτρέπεται να δοθεί το βραβείο μετά θάνατον, παρά μόνο εάν ο θάνατος επήλθε μετά την ανακοίνωση του βραβείου.

Μόλις δύο συγγραφείς έχουν αρνηθεί το βραβείο, ο καθένας για διαφορετικούς λόγους. Ο πρώτος ήταν ο Μπόρις Πάστερνακ, ο οποίος, αν και είχε αποδεχτεί αρχικά το βραβείο λογοτεχνίας το 1958, κάτω από την πίεση των αρχών της ΕΣΣΔ, αναγκάστηκε να το αρνηθεί. Ο δεύτερος που το αρνήθηκε ήταν ο Γάλλος φιλόσοφος Ζαν Πολ Σάρτρ το 1964, αφού ήταν πάγια η θέση του να μην αποδέχεται επίσημες τιμές.

Υπάρχει η εσφαλμένη εντύπωση ότι ο Ουίνστον Τσόρτσιλ είχε κερδίσει το Βραβείο Νόμπελ για την Ειρήνη το 1953, αλλά στην πραγματικότητα του είχε απονεμηθεί το βραβείο λογοτεχνίας. Στο διάστημα μεταξύ 1945 και 1953 ο Τσόρτσιλ είχε προταθεί 21 φορές για το βραβείο λογοτεχνίας και 2 φορές για το βραβείο ειρήνης.

Για όσους έχουν την υποψία πως η επιτροπή για το Νόμπελ Λογοτεχνίας τους αδίκησε, θα χρειαστεί να οπλιστούν με υπομονή. Οι υποψηφιότητες και οι απόψεις των μελών της επιτροπής κάθε χρόνιας παραμένουν μυστικές για 50 χρόνια.