Το λονδρέζικο Μπάρμπικαν θα φιλοξενήσει το πρώτο μεγάλο αφιέρωμα στον Αμερικανό καλλιτέχνη που έζησε, κι εμείς δε χάνουμε την ευκαιρία να βουτήξουμε στα ενδότερα της underground ζωής του.

Ο Ζαν-Μισέλ Μπασκιά υπήρξε αναπόσπαστο κομμάτι της ανερχόμενης καλλιτεχνικής σκηνής της Νέας Υόρκης των 80s, μιας σκηνής τόσο εκρηκτικής που σύντομα απέκτησε μυθική διάσταση - όπως άλλωστε και ο ίδιος ο Μπασκιά. Αυτό που τον ξεχώρισε από τη μάζα ήταν το στυλ του, που είχε μεν τις βάσεις του στον εξπρεσιονισμό, αλλά αντλούσε παράλληλα επιρροές από τα πάντα, από την υψηλή κουλτούρα μέχρι την τζαζ. Μιλώντας για το έργο του, ο ίδιος είχε πει ότι αποτελεί «εφαλτήριο για τις βαθύτερες αλήθειες για το άτομο». Ο Μπασκιά έζησε μια ζωή σαν αστραπή και, όπως πολλοί «καταραμμένοι ποιητές» της τέχνης, πέθανε επίσης αστραπιαία, στα 27 του μόλις χρόνια, από υπερβολική δόση ηρωίνης. Είναι, λοιπόν, κάπως παράδοξο που 28 χρόνια μετά τον θάνατό του, δεν έχει γίνει κανένα μεγάλο αφιέρωμα στον επιδραστικό καλλιτέχνη των 80s.

Brooklyn Museum/AP File / Lizzie Himmel

Όλα αυτά θα αλλάξουν όμως του χρόνου, όταν το Μπάρμπικαν του Λονδίνου θα φιλοξενήσει την έκθεση «Boom For Real», το πρώτο μεγάλο αφιέρωμα στον Αμερικανό καλλιτέχνη στη Μεγάλη Βρετανία, με πάνω από 100 έργα του. Η υπεύθυνη εικαστικών τεχνών του Μπάρμπικαν, Τζέιν Άλισον, εξήγησε στη συνέντευξη Τύπου ότι «η δημιουργική λάμψη και συγκινησιακή δύναμη του Μπασκιά εξακολουθεί να έχει τεράστιο αντίκτυπο και επιρροή σε ένα ευρύ φάσμα καλλιτεχνών, σκηνοθετών και μουσικών. Αυτή, λοιπόν, θα είναι μια σπάνια ευκαιρία για τους επισκέπτες να δουν πολλά από τα σπουδαιότερα αλλά και λιγότερο διάσημα έργα του στον ίδιο χώρο».

Στόχος της έκθεσης που συμβαίνει για πρώτη φορά μετά από 35 χρόνια είναι να εξηγήσει στους επισκέπτες πώς ο Μπασκιά κατάφερε να γίνει γρήγορα δημοφιλής, τόσο στους κριτικούς όσο και στους συνάδελφους καλλιτέχνες του. Εκτός από τα  σπουδαιότερα αλλά και λιγότερο δημοφιλή έργα του, στην έκθεση θα παρουσιαστούν σημειώσεις και σκίτσα του που δείχνουν τη σχέση του με τη μουσική, το γράψιμο, τον κινηματογράφο καιτ ην τηλεόραση, και πώς όλα αυτά επηρέασαν από κοινού τα έργα του.

Μαζί θυμόμαστε και μαθαίνουμε τον πρωτοπόρο καλλιτέχνη σε δέκα σημεία.

1. Στην ηλικία των 15 ετών, δυο χρόνια πριν εγκαταλείψει το σχολείο, αποφάσισε να το σκάσει από το σπίτι. Όταν ο πατέρας του τον βρήκε αργότερα σε ένα πάρκο, ο μικρός Μπασκιά του είπε ότι μια μέρα θα γίνει πολύ διάσημος.

2. Στην ηλικία των 6 ετών είχε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα και χρειάστει να υποστεί αφαίρεση σπλήνας. Όσο ανάρρωνε από την χειρουργική επέμβαση, διάβαζε την «Ανατομία του Gray» που του είχε δώσει η μητέρα του. Το ιατρικό εγχειρίδιο τον επηρέασε τόσο βαθιά που ονόμασε το avant-garde industrial συγκρότημά του «Gray». Αργότερα, στα έργα του χρησιμοποιούσε επαναλαμβανόμενα μοτίβα με πόδια, ανθρώπινα σώματα και λέξεις πάνω από εικόνες.

3. Στην ηλικία των 11 ετών ήδη μιλούσε άπταιστα τρεις γλώσσες: γαλλικά, αγγλικά και ισπανικά. 

4. Σε νεαρή ηλικία ασχολήθηκε με το graffiti και μαζί με τον φίλο και πρώην συμμαθητή του Αλ Ντίαζ, άφηναν το στίγμα τους ως «SAMO» («Same Old Shit») στους δρόμους του Μανχάταν. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όμως, άρχισε να εμφανίζεται το «SAMO IS DEAD» στους τοίχους της πόλης, αφού οι δυο φίλοι είχαν τσακωθεί και σταμάτησαν να συνεργάζονται.

5. Το 198, ο κριτικός τέχνης Ρενέ Ρικάρ δημοσίευσε ένα άρθρο για τον Μπασκιά, το «The Radiant Child», το οποίο βοήθησε αρκετά τον καλλιτέχνη. Ο τίτλος του άρθρου αργότερα χρησιμοποιήθηκε σε ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή του Μπασκιά.

6. Ο Μπασκιά δεν περιοριζόταν στον καμβά και ζωγράφιζε οπουδήποτε: από ψυγεία και γραφομηχανές, μέχρι ιατρικές ποδιές και κουτιά. Όσο ζωγράφιζε, του άρεσε να φοράει κουστούμι Αρμάνι. Με αυτό λερωμένο από τις μπογιές έβγαινε βόλτα, όταν τελειώνει τη δουλειά του. 

7. Η άνοδος του Μπασκιά συνέπεσε με την μεταμόρφωση της hip hop και πολλά από τα έργα του είχαν παρόμοια θέματα. Το έργο του με τίτλο "The Irony of the Negro Policeman" απηχούσε τα μηνύματα συγκροτημάτων όπως οι NWA και οι Public Enemy.

Διαβάστε το αφιέρωμά μας για τις 8 περιπτώσεις που έφεραν ξανά το hip hop στην κορυφή

8. Στις πιο σπάταλες φάσεις του ξόδευε μέχρι και 150 δολάρια την ημέρα σε τρόφιμα υγιεινής διατροφής. Σπάνια όμως τα έτρωγε, καθώς τα περισσότερα σάπιζαν.

9. Την δεκαετία του 1980, ο Μπασκιά γνώρισε τον Άντι Γουόρχολ και άρχισαν να συνεργάζονται, κάνοντας μάλιστα και μια έκθεση με κοινά έργα τους το 1985. Αν και οι δυο ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς, το project τους απογοήτευσε τους κριτικούς.

10. Ο Μπασκιά χρησιμοποιούσε επαναλαμβανόμενα μοτίβα στα έργα του.Το πιο γνωστό από αυτά να είναι  ηκορώνα, την οποία τοποθετούσε σε προσωπικότητες που σεβόταν ή θαύμαζε.

Επιμέλεια: ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΛΕΓΡΙΝΗΣ / [email protected]