Μια αναδρομή στους πρωτοπόρους φωτογράφους των δεκαετιών του 1920, 1930 και 1940.

«Οι φωτογραφίες είναι σαν να διαβάζεις βιβλίο» είχε πει ο Sir Elton John για την τέχνη για την οποία ήταν «παντελώς ανίδεος» μέχρι να ξεπεράσει τον αλκοολισμό το 1990. Έκτοτε έχει γίνει «άπληστος» με την συλλογή φωτογραφιών, αφού όπως αναφέρει ο ίδιος μέσω αυτών «η φαντασία ζωντανεύει». Η Tate Modern φιλοξενεί, λοιπόν, την έκθεση “The Radical Eye: Modernist Photography from Sir Elton John” με 200 φωτογραφίες από την σπάνια συλλογή του Rocket Man. Το μουσείο άρχισε να συλλέγει φωτογραφίες μόλις το 2009, οπότε και έχει χάσει την ευκαιρία να αποκτήσει πολλά έργα, τα οποία πωλούνται πια σε ιλιγγιώδεις τιμές. Έτσι η συλλογή του Elton John είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τους επισκέπτες του μουσείου να απολαύσουν ορισμένα σπάνια έργα.

PA Wire

Η Dora Maar από τον Man Ray.

Ανάμεσα στη συλλογή υπάρχουν ιστορικές και κοινωνικές φωτογραφίες, προσωπογραφίες καθώς και πειραματισμοί μεγάλων φωτογράφων και καλλιτεχνών. Δεν χρειάζεται να έχει κανείς ιδιαίτερες γνώσεις φωτογραφίας για να εκτιμήσει την έκθεση. Στο πρώτο τμήμα της υπάρχουν προσωπογραφίες μεγάλων καλλιτεχνών του 20ού αιώνα, όπως ο Henri Matisse, o Erik Satie και o Yves Tanguy, τραβηγμένες από τον κορυφαίο υπερρεαλιστή φωτογράφο Man Ray. Απέναντι υπάρχουν προσωπογραφίες του Salvador Dali και της Gypsy Rose Lee από το φακό του Irving Penn, ο οποίος με μια σχεδόν περιπαικτική διάθεση χρησιμοποιεί αριστοτεχνικά το φως και τις σκιές για να αποτυπώσει τις προσωπικότητες που αποθανάτισε.

PA Wire

Ο Salvador Dali από τον Irving Penn.

Άλλοι φωτογράφοι της έκθεσης, όπως ο Edward Weston και ο Herbert Bayer, έχουν σαν αφετηρία το γυμνό, μέσα από το οποίο επιχειρούν να δημιουργήσουν τους δικούς τους εναλλακτικούς κόσμους, ξεπερνώντας κατά πολύ τις δυνατότητες φωτομοντάζ της εποχής. Τα “Nude 1927” του Weston και το “Humanely Impossible” του Bayer είναι τέτοια παραδείγματα, όπου οι φωτογράφοι άρχισαν να πειραματίζονται με τις μεγαλύτερες ταχύτητες του κλείστρου, την δυνατότητα να αποθανατίσουν σώματα εν κινήσει, την παραμόρφωση και την έκθεση στον ήλιο των φωτογραφικών μηχανών της εποχής. Σε αυτή την δημιουργική περίοδο για τη φωτογραφία οι καινοτόμες τεχνικές απέκτησαν μεγαλύτερη σημασία από το αντικείμενο της εικόνας.

Τα έργα της έκθεσης έχουν και πιο κοινωνικά και επίκαιρα θέματα, όπως μαρτυρούν οι φωτογραφίες της Dorothea Lange για τους μετανάστες την εποχή της μεγάλης ύφεσης στις ΗΠΑ την δεκαετία του 1920. Στο “One of the Homeless Wandering Boys” αποτυπώνει την γενικότερη αίσθηση απελπισίας στο πρόσωπο ενός παιδιού, ενώ στο “Migrant Mother” η καταπονημένη φιγούρα της μάνας εκφράζει την εξάντληση και αγωνία. Στο τμήμα “Observations” της έκθεσης η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην αναπαράσταση και το αφαιρετικό θολώνει σε μεγαλειώδη βαθμό. Έργα του Edward Steichen, της Imogen Cunningham και της Margaret Bourke White δείχνουν τι μπορεί να πετύχει η φωτογραφία και πόσο πιο πέρα μπορεί να πάει για να αποκαλύψει την ομορφιά στην μετριότητα και το συνηθισμένο.

PA Wire

‘Migrant Mother’ από την Dorothea Lange.

Η έκθεση της συλλογής του Elton John μπορεί να μην είναι αντιπροσωπευτική της ιστορίας της φωτογραφίας, εντούτοις αποτελεί μια εξαιρετική αφορμή για να ανακαλύψει κανείς ορισμένους από τους μεγαλύτερους φωτογράφους των δεκαετιών του 1920, 1930 και 1940. Οι φωτογράφοι αυτής της περιόδου τόλμησαν να πειραματιστούν και να ξεπεράσουν τα μέσα της εποχής τους δημιουργώντας μια νέα αντίληψη για την τέχνη τους ενώ παράλληλα έθεσαν καινοτόμες βάσεις και κανόνες στην φωτογραφία.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΛΕΓΡΙΝΗΣ