Από τον αινιγματικό Giorgione και τον Botticelli μέχρι τον Champaigne και τον Bruegel, η ιστορία των Χριστουγέννων έχει εμπνεύσει ορισμένους από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες. Βρήκαμε και σας παρουσιάζουμε τους δέκα καλύτερους πίνακες που αποτυπώνουν την ιστορία των Χριστουγέννων.

Δείτε τον ΟΔΗΓΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2016/2017 του clickatlife

«Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου»
Fra Angelico, Μονή του San Marco, Φλωρεντία
Σε αυτόν τον πίνακα του Fra Angelico, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ εμφανίζεται στην Παναγία για να της μεταφέρει την χαρμόσυνη είδηση, για την γέννεση του Ιησού Χριστού. Καθώς πλησιάζει ο Αρχάγγελος, η Θεοτόκος σταυρώνει τα χέρια της, αποδεχόμενη την ευλογία αλλά και προστατεύοντας την νέα ζωή που μεγαλώνει μέσα της, ενώ στο πρόσωπο της εναλλάσσονται τα συναισθήματα δέους και απορίας.

«Το όνειρο του Αγίου Ιωσήφ»
Philippe de Champaigne, Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο
Στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου, η Μαρία αρραβωνιάστηκε τον Ιωσήφ και στη συνέχεια όταν ανακαλύπτει ότι είναι έγκυος. Απογοητευμένος, αποφασίζει να συνεχίσει με το γάμο, αλλά έχοντας στο νου του ένα μελλοντικό διαζύγιο. Ο Θεός τότε στέλνει έναν άγγελο να εξηγήσει σε όνειρο στον Ιωσήφ τη θεϊκή σύλληψη και τον καλεί να ονομάσει το μωρό Ιησού. Ο Γάλλος ζωγράφος Champaigne είναι ένας από τους πολύ λίγους καλλιτέχνες που απεικόνισαν την ιστορία του Ιωσήφ, με το δίλημμα του και την αγγελική παρέμβαση.

«Η Μαρία και ο Ιωσήφ οδεύοντας προς τη Βηθλεέμ»
Hugo van der Goes, Πινακοθήκη Ουφίτσι, Φλωρεντία
Η Μαρία και ο Ιωσήφ βρίσκονται σε μια βραχώδη περιοχή, στο δρόμο για τη Βηθλεέμ. Το μονοπάτι φαίνεται στενό και απότομο, οπότε η έγκυος Μαρία έχει κατέβει από του γαϊδουράκι. Δίπλα της στέκεται με στοργή ο Ιωσήφ, κουρασμένος και ταλαιπωρημένος από το ταξίδι, βοηθώντας την Μαρία να διαβεί το μονοπάτι. Γενικά ο Ιωσήφ απεικονίζεται σιωπηλός και απόμακρος, αλλά στο συγκεκριμένο έργο κάνει ό,τι μπορεί για να προστατέψει την οικογένεια του, ως σύζυγος και επίγειος πατέρας του Χριστού.

«Η απογραφή στη Βηθλεέμ»
Pieter Bruegel ο Πρεσβύτερος, Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών Βελγίου, Βρυξέλλες
Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αύγουστος Καίσαρας είχε περάσει ένα διάταγμα ώστε όλος ο κόσμος έπρεπε να περάσει από απογραφή. Ο Bruegel οραματίζεται την απογραφή στην Βηθλεέμ στην γενέτειρα του το Βέλγιο, στην καρδιά του χειμώνα. Η Μαρία και ο Ιωσήφ απεικονίζονται ως άλλο ένα φτωχό ζευγάρι που παλεύει με το κρύο να μπει στην ουρά και να περάσει από τα γρανάζια της γραφειοκρατίας. Το μόνο πράγμα που τους κάνει να ξεχωρίζουν από την γενικότερη μιζέρια και χάος είναι το γαϊδουράκι τους.

«Η Γέννηση»
Federico Barocci, Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη
Από όλες τις απεικονίσεις της Γέννεσης στην δυτική τέχνη, αυτή ξεχωρίζει για την μητρική τρυφερότητα. Η Μαρία γονατίζει ταπεινά ενώπιον του Θεανθρώπου, αλλά στο πρόσωπο της φαίνεται η αγάπη για το νεογέννητο μωρό της. Μητέρα και γιος ατενίζουν ο ένας τον άλλο, με την όλη σύνθεση να δίνει έμφαση στην αμοιβαία σχέση τους. Ο Barrocci δεν είχε την φήμη άλλων μεγάλων Ιταλών ζωγράφων, αλλά η τέχνη του είχε ιδιαίτερη απήχηση στις γυναίκες και δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς το γιατί από αυτό το έργο του.

«Ευαγγελισμός στους βοσκούς»
Taddeo Gaddi, Εκκλησία Santa Croce, Φλωρεντία
Ο Λουκάς αναφέρει ότι οι βοσκοί βρίσκονταν με τα κοπάδια τους έξω από την Βηθλεέμ όταν εμφανίστηκε ξαφνικά ένας άγγελος και τους ανακοίνωσε ότι ο Σωτήρας είχε μόλις γεννηθεί. Ο Gaddi φαντάζεται τη σκηνή να διαδραματίζεται σε έναν απότομο λόφο στη μέση της νύχτας. Μονάχα ένας από τους βοσκούς είναι ήδη ξύπνιος, με τους υπόλοιπους και τα ζώα τους μόλις που αρχίζουν να ξυπνάνε καθώς ο άγγελος του μεταφέρει τα χαρμόσυνα νέα.

«Η πομπή των μάγων»
Benozzo Gozzoli, Παλάτι Medici Riccardi, Φλωρεντία
Όχι τρεις, αλλά 33 βασιλιάδες εμφανίζονται στην τοιχογραφία του Gozzoli, σε μια κοιλάδα οδεύοντας προς την Βηθλεέμ. Το έργο του καλλιτέχνη, με τα ελάφια, σκυλιά, άλογα και τους αυλικούς ουσιαστικά αποθανατίζει την ετήσια αναπαράσταση της πομπής των μάγων που γινόταν κατά τον 15ο αιώνα στην Φλωρεντία. Έτσι ο Gozzoli απεικονίζει πολλούς από τους ισχυρούς και πλούσιους της εποχής του, χωρίς να παραλείψει να βάλει και τον εαυτό του μέσα στο πλήθος.

«Το προσκύνημα των μάγων»
Botticelli, Πινακοθήκη Ουφίτσι, Φλωρεντία
Οι μάγοι στέκονται γύρω από τον νεογέννητο Χριστό. Η σκηνή είναι ιδιαίτερα υποβλητική. Το νεογέννητο βρέφος γεννήθηκε από θαύμα σε ένα εγκαταλελειμμένο δωμάτιο στα όρια της κατάρρευσης. Αλλά ο Botticelli καταφέρνει να ανυψώσει την αγία οικογένεια ακόμα και μέσα σε αυτό το σκηνικό, φέρνοντας στο παρόν το αρχαίο παρελθόν. Ο ίδιος μάλιστα συμπεριέλαβε και τον εαυτό του στη σκηνή, στην άκρια δεξιά, υποβάλλοντας το ερώτημα με το βλέμμα του «πόσο βαθιά είναι η αγάπη και ο σεβασμός σου για τα θεία;».

«Το προσκύνημα των ποιμένων»
Giorgione, Εθνική Πινακοθήκη, Ουάσιγκτον
Στην είσοδο της φάτνης ο ηλικιωμένος Ιωσήφ προσεύχεται βαθιά, ενώ η Παναγία προσκυνά σιωπηλά πάνω από τον μικρό Χριστό. Οι δύο ποιμένες – άφωνοι, μαγεμένοι και γεμάτοι αγάπη – είναι οι πρώτοι που φτάνουν και καταλαβαίνουν τι βλέπουν, πριν φτάσει και το υπόλοιπο πλήθος. Ο αινιγματικός Ιταλός ζωγράφος Giorgione ολοκλήρωσε λίγα έργα πριν τον πρόωρο θάνατο του, συμπεριλαμβανομένης της απεικόνισης του προσκυνήματος των βοσκών στο οικείου του ενετικό τοπίο.

«Ανάπαυση στον δρόμο για την Αίγυπτο»
Orazio Gentileschi, Πινακοθήκη του Μπέρμιγχαμ
Η σκηνή που απεικονίζει ο Gentileschi – την οποία διχοτομεί ένας μισογκρεμισμένος τοίχος, ενώ ξεπροβάλει το κεφάλι του γαϊδάρου – είναι μια απίστευτα περίεργη σύνθεση. Ο Ιωσήφ, εξουθενωμένος από το μακρινό ταξίδι, είναι ξαπλωμένος και κοιμάται ανάσκελα πάνω από τα υπάρχοντα του. Η κουρασμένη και ταλαιπωρημένη Παναγία με δυσκολία κρατά τα μάτια της ανοιχτά και να αδυνατεί πιάσει στην αγκαλιά της το πεινασμένο θείο βρέφος, το οποίο κοιτά κλεφτά προς την κατεύθυνση μας. Η αγία οικογένεια είναι πλέον πρόσφυγες που προσπαθούν να ξεφύγουν από την μανία του Ηρώδη.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΛΕΓΡΙΝΗΣ / [email protected]