O γυναικείος σουρεαλισμός πέραν της Frida Kahlo

rosa-rolanda

Rosa Rolanda - «Αυτοπροσωπογραφία»

ΠΕΜΠΤΗ, 22 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016

Αν και ανδροκρατούμενο καλλιτεχνικό κίνημα, η συμβολή των γυναικών υπήρξε σημαντική.

Η Frida Kahlo είναι αναμφίβολα η πιο διάσημη γυναίκα καλλιτέχνης του σουρεαλισμού, αλλά δεν είναι η μοναδική. Όπως εξηγεί η ιστορικός τέχνης Whitney Chadwich, ο σουρεαλισμός ενθάρρυνε πολλές γυναίκες να προσαρμόσουν τις αρχές του στην αναζήτηση μιας σύνδεσης μεταξύ της ταυτότητας του καλλιτέχνης και τις πραγματικότητες των φύλων και της γυναικείας σεξουαλικότητας. Το καλλιτεχνικό κίνημα του σουρεαλισμού μπορεί να ήταν ανδροκρατούμενο, αλλά η συμμετοχή γυναικών, όπως η Kahlo, ήταν αδιαμφισβήτητα σημαντική.

Rosa Rolanda
Η Rolanda να γεννήθηκε στην Καλιφόρνια, αλλά μετακόμισε στην Νέα Υόρκη όπου και εργάστηκε ως χορεύτρια στο Broadway. Στη διάρκεια του δεσμού της με τον Μεξικανό καλλιτέχνη Miguel Covarrubias η Rolanda άρχισε να πειραματίζεται με την φωτογραφία. Το ζευγάρι τελικά μετακόμισε στο Μεξικό το 1925. Έχοντας εμπνευστεί από τον Man Ray, η Rolanda ανέπτυξε τις δικές τις τεχνικές για να φωτογραφήσει το υποσυνείδητο της.

Gertrude Abercrombie - «The Courtship»

Gertrude Abercrombie
Στα έργα της Abercrombie συχνά θα συναντήσει κανείς φεγγάρια, μαύρες γάτες και μυστήριες γυναικείες μορφές με μια gothic αισθητική. Η Abercrombie γεννήθηκε στο Ώστιν του Τέξας και έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στο Σικάγο, όπου και παντρεύτηκε. Στο σπίτι της συχνά διοργάνωνε πάρτι με τζαζ μουσικούς και καλλιτέχνες. Σε αντίθεση όμως με την χλιδάτη και έντονη κοινωνική ζωή της, τα έργα της διακρίνονται από τις επίπεδες φιγούρες, τα μεγάλα τοπία και το απόκοσμο φεγγαρόφως.

Museum of Latin American Art

Leonora Carrington - «Bird Bath»

Leonora Carrington
Η Βρετανίδα Leonora Carrington είχε μια μακρά καριέρα που κράτησε επτά δεκαετίες. Καταπιάστηκε με τη ζωγραφική και τη γλυπτική, εστιάζοντας κυρίως στους μύθους. Στα τέσσερα χρόνια που ακολούθησαν την πρώτη της συμμετοχή στη διεθνή έκθεση σουρεαλισμού στο Παρίσι το 1938, έπαθε νευρικό κλονισμό, συμμετείχε σε έκθεση για τον σουρεαλισμό με το Marcel Duchamp στην Νέα Υόρκη, έγραψε τα σουρεαλιστικά απομνημονεύματα «En Bas» και μετανάστευσε στο Μεξικό. Εκεί η Carrington γνώρισε την Varo (βλ. κάτω), παντρεύτηκε τον Ούγγρο φωτογράφο Emeric Weisz και ανέπτυξε το γοητευτικό και μαγικό στυλ της.

Gallery Wendi Norris

Remedios Varo - «Papilla Estelar»

Remedios Varo
Στις απαρχές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η Ισπανίδα καλλιτέχνης Remedios Varo και ο δεύτερος σύζυγος της, ο Γάλλος ποιητής Benjamin Péret, έφυγαν από την Ευρώπη για το Μεξικό. Αφού εγκαταστάθηκαν εκεί, η Varo κατάφερε να μεταφράσει τις σκέψεις τις σε φανταστικές εικόνες, έχοντας αναπτύξει το σουρεαλιστικό ύφος της. Τα έργα της Varo είναι επηρεασμένα από την λογοτεχνία, φύση, θρησκεία και τις σχέσεις της με την Carrington αλλά και τη φωτογράφο Kati Horna.

Dorothea Tanning - «Birthday»

Dorothea Tanning
Η αυτοπροσωπογραφία «Birthday» είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα του έργου της Tanning. Στον πίνακα, η καλλιτέχνης απεικονίζει τον εαυτό της ως μια γυμνόστηθη γυναίκα και παρέα με ένα μυθικό, φτερωτό πλάσμα παρακολουθεί έναν άγνωστο εισβολέα. Εμπνευσμένη από τον ντανταϊσμό, η Tanning συχνά αποτυπώνει νεαρές γυναίκες σε συναισθηματικά και σεξουαλικά φορτισμένες στάσεις ανάπαυσης. Έζησε στη Νέα Υόρκη, όπου συνάντησε τον σουρεαλιστή καλλιτέχνη και μετέπειτα σύζυγό της Max Ernst. Ζήσανε μαζί στη Νέα Υόρκη και την Σεντόνα, Αριζόνα, πριν μετακομίσουν στην Γαλλία στα τέλη της δεκαετίας του 1950, όπου Tanning επικεντρώθηκε στην αφαιρετική και την γλυπτική. Μετά το θάνατό του Ernst το 1976, η Tanning επέστρεψε στην Αμερική και στη συνέχεια δημοσίευσε δύο απομνημονεύματα.

The Feitelson Lundeberg Art Foundation

Helen Lundeberg - «Biological Fantasy»

Helen Lundeberg
Το 1934 η Helen Lundeberg και ο σύζυγός της Lorser Feitelson, δυο από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του σουρεαλισμού από την Καλιφόρνια, έγραψαν το μανιφέστο του μετα-σουρρεαλισμού, ερχόμενοι σε αντίθεση με την Ευρωπαϊκή Σχολή του André Breton. Αντίθετα από τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους που εξήραν τον καθαρό, ψυχικό αυτοματισμό, η Lundeberg ήταν υπέρ μιας πιο ορθολογικής δημιουργικότητας για την απόδοση του ασυνείδητου. Τα έργα της θυμίζουν διαυγή όνειρα, όπου αντανακλώνται προσεκτικά τα μυστήρια της βιολογίας, της αστρονομία και της φυσικής.

Levy

Meret Oppenheim - «Eichhörnchen / L'Écureuil»

Meret Oppenheim
Η Oppenheim δραστηριοποιήθηκε στο Παρίσι της δεκαετίας του 1930 στους ίδιους καλλιτεχνικούς κύκλους όπως ο Breton και ο Ernst, ενώ υπήρξε και φωτογραφική μούσα του Man Ray. Αν και πειραματίστηκε με τη ζωγραφική και τη φωτογραφία, είναι πιο γνωστή για τα καλυμμένα με γούνα μαγειρικά σκεύη της. Η μεταμόρφωση των καθημερινών αντικειμένων σε σύμβολα της κοινωνικής καταπίεσης του γυναικείου σώματος ανέδειξαν την Oppenheim σε κάτι παραπάνω από μια μούσα.

Weinstein Gallery

Kay Sage - «The Outline of Silence»

Kay Sage
Τα έργα της Kay Sage – εμπνευσμένα από τα σκιερά τοπία και ψηλά κτήρια του Giorgio de Chirico και τις σφαιρικές μορφές σε έρημους τόπους του συζύγου της, Yves Tanguy –είχαν τεράστια επιρροή στις ΗΠΑ της δεκαετίας του 1930. Έχοντας μεγαλώσει στην Ευρώπη και την Νέα Υόρκη, η Sage προτίμησε την καλλιτεχνική σκηνή του Παρισιού, όπου και γνώρισε τον Tanguy το 1939. Η Sage ξεχώρισε για το ώριμο στυλ της με δυνατές αρχιτεκτονικές μορφές και ακριβείς οριζόντιες γραμμές. Στα μέσα της δεκαετίας του 1950 άρχισε να χάνει την όραση της, αλλά στη συνέχεια δημοσίευσε τέσσερις ποιητικές συλλογές και τις αρχές των απομνημονευμάτων της.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΛΕΓΡΙΝΗΣ / [email protected]