Οι εκθέσεις ρίχνουν αυλαία στις 26 Φεβρουαρίου κι εσείς, αν δεν τις έχετε ήδη επισκεφθεί, εκμεταλλευτείτε το τριήμερο και σπεύσατε στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς!

Το πλούσιο και ετερόκλητο εικαστικό πρόγραμμα του Μουσείου Μπενάκη συμπεριέλαβε το τελευταίο διάστημα στο κτίριο της Πειραιώς τα έργα τριών μεγάλων Ελλήνων δημιουργών: της Όπυς Ζούνη, του Γιάννη Τσαρούχη και του Χρήστου Μποκόρου. Τρεις σπουδαίοι καλλιτέχνες με ιδιαίτερη εικαστική ματιά σε τρεις σημαντικές αναδρομικές εκθέσεις που αποκρυσταλλώνουν ισάριθμα μεγάλα κεφάλαια της ελληνικής εικαστικής σκηνής του 20ού και 21ου αιώνα.

Η Όπυ Ζούνη (1941-2008) υπήρξε μια από τις σπουδαιότερες εκπροσώπους της μεταπολεμικής γεωμετρικής αφαιρετικής τέχνης και της νέο-κονστρουκτιβιστικής λογικής του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Έχοντας διπλή πολιτιστική κληρονομιά (ελληνική-αιγυπτιακή), με έντονη κλασική παιδεία, υιοθετεί ταυτόχρονα τη γεωμετρική δομή, την αφηρημένη μαθηματική σκέψη αλλά και τις μοντέρνες αντιλήψεις για την τέχνη που γνώρισε στα πολυάριθμα ταξίδια της στο εξωτερικό. Προερχόμενη από το κοσμοπολίτικο Κάιρο με την αρχαία βυζαντινή και αραβική παράδοση, υιοθετεί το στυλ Art Déco στην πλειονότητα των έργων της αλλά και το στυλ Art Nouveau σε πιο πρώιμα έργα της, με τα αραβουργήματα που χαρακτηρίζουν τα ιερά τεμένη του αραβικού πολιτισμού. Επίκεντρο της έρευνάς της υπήρξε ο νοητικός και ταυτόχρονα συναισθηματικός χώρος, ο γνωστός μας φυσικός χώρος, ενώ στο έργο της η τέχνη και η επιστήμη είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. 

οπυ ζουνη

Το εκθεσιακό αφιέρωμα στα 50 περίπου χρόνια δημιουργίας της Όπυς Ζούνη (1960-2008) έχει τίτλο «Τάξη στο Χάος» και είναι μια αναδρομή που συμπεριλαμβάνει αντιπροσωπευτικά δείγματα από το ευρύ φάσμα της καλλιτεχνικής της πορείας. Η έκθεση χωρίζεται σε δέκα ξεχωριστές ενότητες, ακολουθώντας, θεματικά και χρονολογικά, την εικαστική διαδρομή που έχει κάνει η καλλιτέχνις. Περιλαμβάνει 150 περίπου έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, κατασκευές, objets trouvées, κολλάζ, εγκαταστάσεις.

Για τον Γιάννη Τσαρούχη (1910-1989) οι συστάσεις περιττεύουν. Ο κορυφαίος ζωγράφος και σκηνογράφος στιγμάτισε την τέχνη του προηγούμενου αιώνα, με το όνομά του να συμπεριλαμβάνεται πια στο πάνθεον των Ελλήνων καλλιτεχνών. Στα ταξίδια του στην Γαλλία και την Ιταλία συναναστράφηκε με τον Ματίς και τον Τζακομέτι, ενώ μαζί με τους Πικιώνη, Κόντογλου και Χατζημιχάλη επανέφερε στο προσκήνιο το αίτημα για την ελληνικότητα της τέχνης.

Η έκθεση «Εικονογράφηση μιας αυτοβιογραφίας» που παρουσιάζει το Μουσείο Μπενάκη επιχειρεί την αποκρυπτογράφηση και την ερμηνεία της καλλιτεχνικής πορείας του δημιουργού με βασικά εργαλεία τα κείμενά του, τις αυτοβιογραφικές του σημειώσεις, τις προφορικές του διηγήσεις και βέβαια τα ίδια τα έργα του. Παρουσιάζει την ιστορία της ζωγραφικής του Γιάννη Τσαρούχη μέσα από χρονολογικές ενότητες, αναπλάθοντας το περιβάλλον που έζησε και τις επιρροές που δέχθηκε από αυτό σε όλη την καλλιτεχνική του πορεία.

τσαρουχης

Η πληθώρα του υλικού οδήγησε στην επιλογή της διοργάνωσης δύο διαδοχικών εκθέσεων, εκ των οποίων η πρώτη, που αφορούσε την περίοδο 1910-1940 και παρουσιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη (Οκτώβριος 2013 - Ιούλιος 2014) είχε ακολουθήσει βήμα-βήμα τη ζωή του Γιάννη Τσαρούχη, από το 1910, τη χρονιά της γέννησής του, μέχρι το 1940 –τη χρονιά του πολέμου και της επιστράτευσης– που σηματοδοτεί και μια τεχνοτροπική στροφή στη ζωγραφική του. Στο «Δεύτερο Μέρος (1940-1989)», ο επισκέπτης, ξεκινώντας από τα χρόνια της κήρυξης του πολέμου, το 1940, ακολουθεί τον Γιάννη Τσαρούχη στο Αλβανικό μέτωπο, στηνΑθήνα της κατοχής και στις δύσκολες μέρες του εμφυλίου. Μέσα από τα έργα του θα περιδιαβεί τις δεκαετίες που θα ακολουθήσουν, ανακαλύπτοντας τον δρόμο που παίρνει η ζωγραφική του, τις επιρροές, τις γνωριμίες, τις συναναστροφές και τους συνεργάτες του. Θα συναντήσει πρόσωπα όπως ο Ιόλας, ο Αλέξης Μινωτής, η Μαρία Κάλλας, ο Μάνος Χατζιδάκις, η Lila de Nobili και πολλούς άλλους, σε μία περιήγηση με ξεναγό τον ίδιο τον ζωγράφο, μέσα από αποσπάσματα κειμένων του ιδίου, καθώς και πλούσιο φωτογραφικό υλικό.  Η έκθεση διατρέχει τις δεκαετίες '40, '50, '60, '70 και '80.

«Ζωγραφική μαρτυρία μιας διαδρομής αυτογνωσίας από τη μαθητεία στο πραγματικό ως τους πειρασμούς του αόρατου κι από ‘κει, στα στοιχειώδη αγαθά μιας λιτής ευημερίας. Ζητούμενο, να λάβει πνευματική ουσία η θνητή ύλη, η ήδη φθαρμένη από τη βιοτική μέριμνα και τη χρήση του χρόνου. Να ορθωθεί νόημα αθανασίας στην παράσταση του εφήμερου, με τη βαθειά πεποίθηση ότι ένα φωτεινό παραπέτασμα στο χάος είναι η ζωγραφική, και «ὂψις ἀδήλων τά φαινόμενα». Έτσι περιγράφει ο Χρήστος Μποκόρος (1956) την έκθεση έργων του με τίτλο «Όψεις Αδήλων».

Ο μαθητής του αείμνηστου Δημήτρη Μυταρά έχει παρουσιάσει τη δουλειά του τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Αξιοσημείωτη η παρουσία των έργων του στην Εθνική Πινακοθήκη. Εκτός από τη ζωγραφική, έχει ασχοληθεί και με την σκηνογραφία, ενώ από το 2016 αποτελεί επίτημο μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας των Τεχνών.

μποκορος

Η αναδρομική έκθεση αναπτύσσεται στις δύο αίθουσες του δευτέρου ορόφου του κτιρίου και παρουσιάζει σημαντικά έργα, τα οποία προέρχονται από συλλογές Μουσείων, ιδιωτών, καθώς και από την προσωπική συλλογή του καλλιτέχνη. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από την εντυπωσιακή ακρίβεια, τη δεξιοτεχνική αναπαράσταση των μορφών και των αντικειμένων, την εξαντλητική απόδοση της λεπτομέρειας, τη διάχυτη είναι η δύναμη των συναισθημάτων, της υπαρξιακής κατάθεσης, της αγάπης με την οποία απεικονίζονται όλα όσα έχουν φτιαχτεί.

Kαι οι τρεις εκθέσεις φιλοξενούνται στο μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς και ολοκληρώνονται την ίδια μέρα, στις 26 Φεβρουαρίου 2017. Περισσότερες πληροφορίες στο www.benaki.gr

ΣΟΦΙΑ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ / [email protected]