Οι χαμένοι θησαυροί του βρετανού καλλιτέχνη θολώνουν την διαχωριστική γραμμή της γκαλερί και του μουσείου.

Ο Damien Hirst παρουσιάζει την καινούρια του έκθεση «Treasures from the Wreck of the Unbelievable» στους χώρους του Pinault Foundation στη Βενετία, η οποία έκανε τα εγκαίνια στις 9 Απριλίου και θα διαρκέσει έως τις 3 Δεκεμβρίου 2017. Η «ιστορία» της έκθεσης ξεκινά πριν από περίπου 2.000 χρόνια, στα ανοιχτά της Ανατολικής Αφρικής. Εκεί βούλιαξε ένα καράβι ενός μεγάλου συλλέκτη της εποχής ονόματι «Cif Amotan II», το οποίο είχε στα αμπάρια του μια τεράστια συλλογή έργων τέχνης από όλους τους τότε γνωστούς πολιτισμούς. Το καράβι είχε ως τελικό προορισμό ένα μουσείο σε νησί, όπου οι θησαυροί των αμπαριών θα εκτίθεντο, αλλά τελικά παρέμειναν στο βυθό μέχρι την ανακάλυψή τους το 2008. Εφτά χρόνια αργότερα, ο Hirst τα «βρήκε» και μας τα παρουσιάζει.

palazzograssi.it / Prudence Cuming Associates/Damien Hirst and Science Ltd

Damien Hirst - «Five Grecian Nudes», «Five Antique Torsos» και «Grecian Nude»

Οι «διασωθέντες» θησαυροί αποτελούν σύμβολα μιας ξεχασμένης από τον χρόνο εποχής – από τα μπρούτζινα ομοιώματα θεοτήτων, τα μαρμάρινα αγάλματα νεαρών κορασίδων και τα κρανία Κυκλώπων, μέχρι ασπίδες, νομίσματα, αγγεία και άλλα αντικείμενα της καθημερινότητας. Θέλοντας να διατηρήσει την θεματική του ναυαγίου, τα εκθέματα είναι κατάλληλα επεξεργασμένα με την κατάλληλη φθορά, ώστε να φαίνεται ότι όντως περίμεναν κρυμμένα στο βυθό για 2.000 χρόνια. Φωτογραφίες και βίντεο «μαρτυρούν» την ανέγερσή τους, ενώ μέλη της ομάδας του Hirst μιλούν με πειστικότητα για την επιχείρηση στο βυθό της θάλασσας. Ακόμα και η παρουσίαση, με τα αναγεννησιακά σκίτσα και η διαδραστική περιήγηση του καραβιού με iPad δίνουν έναν ξεχωριστό τόνο αυθεντικότητας.

palazzograssi.it / Prudence Cuming Associates/Damien Hirst and Science Ltd

Damien Hirst - «Skull of a Cyclops» και φωτογραφία από τον βυθό (του Christoph Gerigk)

palazzograssi.it / Prudence Cuming Associates/Damien Hirst and Science Ltd

Damien Hirst - «Remnants of Apollo»

Όσο όμως και να φαίνεται ότι, κατά ένα βαθμό, τα εκθέματα είναι σύγχρονα έργα τέχνης, έχουν ένα πραγματικό κόστος. Ο Hirst, γνωστός για τις εξάρσεις του, χρησιμοποίησε «αυθεντικά» υλικά όπως μαλαχίτη, χρυσό, λάπις λάζουλι και νεφρίτη, ενώ πλήρωσε σημαντικά ποσά για να βυθίσει τα μπρούτζινα αγάλματα στον βυθό του Ινδικού Ωκεανού για να φθαρούν κατάλληλα. Η ταυτότητα του Hirst είναι αποτυπωμένη παντού, τόσο θεματικά με τη χλιδή και υπερβολή, όσο και στο «Bust of the Collector». Εκεί, ο Hirst αποκτά έναν διπλό ρόλο, ως ο «ιστορικός» συλλέκτης Cif Amotan II και ως ο «πραγματικός» καλλιτέχνης που τα φιλοτέχνησε. Όσο παρατηρεί κανείς τους ξεχασμένους θησαυρούς, αρχίζει και διακρίνει λεπτομέρειες του σύγχρονου κόσμου. Μέσα στα αγάλματα της έκθεσης υπάρχουν οι μορφές του Μίκι Μάους, του Γκούφι, του Μόγλι και του Μπαλού, ενώ στο πόδι του θεού Απόλλωνα βρίσκεται ένα ποντίκι που έχει ένα ανθρώπινο αυτί στην πλάτη, προϊόν γενετικής μετάλλαξης σε εργαστήριο. Ακόμα και η Yolandi, τραγουδίστρια των Die Antwoord από τη Νότια Αφρική, κάνει την εμφάνισή της ως θεότητα του αρχαίου κόσμου.

palazzograssi.it / Prudence Cuming Associates/Damien Hirst and Science Ltd

Damien Hirst - «Sphinx»

Η έκθεση των θησαυρών αποτελεί και μια αφορμή για τον Hirst να παίξει με την ιδέα του μουσείου, της αρχαιολογίας και της αγοράς τέχνης. Όπως η αγορά έργων τέχνης, έτσι και οι κρυμμένοι θησαυροί κουβαλάνε την ιδέα του εύκολου και αμύθητου πλούτου, τον οποίο αποκτά κανείς όχι μέσω του «τίμιου ιδρώτα», αλλά από έναν συνδυασμό πονηριάς και τύχης. Στην αγορά τέχνης, η αξία προκύπτει από την αυθεντικότητα και τη γνησιότητα. Αντίστοιχα, στην έκθεση του Hirst οι ίδιες μορφές «ανακυκλώνονται» τακτικά, από την «αυθεντική» μορφή τους ως μπρούτζινα αγάλματα καλυμμένα με κοράλλια από το βυθό της θάλασσας, ως σύγχρονα «αντίγραφα» σε πλήρες μέγεθος και ως μικρά, διακοσμητικά αγαλματίδια από ασήμι. Όπως τα έργα αυτά έχουν διαφορετική αξία από ακαδημαϊκή σκοπιά, έτσι έχουν και διαφορετική αξία στη αγορά τέχνης. Αν και το Pinault Foundation που φιλοξενεί την έκθεση έχει δηλώσει πως δεν γνωρίζει το κόστος των έργων, οι New York Times αναφέρουν ότι ο Hirst κοστολογεί τα έργα από 500.000 μέχρι πέντε εκατομμύρια δολάρια το καθένα.