Σύμφωνα με μια νέα αμερικανική έρευνα αποκαλύφθηκε πως τα εικονικά φάρμακα φαίνεται πως μπορούν να έχουν ευεργετική δράση σε ένα ασθενή ακόμη και όταν γνωρίζει πως είναι ψευδοφάρμακα.

Πολλές συζητήσεις έχουν γίνει κατά καιρούς για την αποτελεσματικότητα ή μη των λεγόμενων ψευδοφαρμάκων (placebo), τα οποία και χορηγούνται σε πολλούς ασθενείς προκειμένου να πιστέψουν σε μια ανύπαρκτη αγωγή και να «πονέσουν» λιγότερο.

Ωστόσο, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική έρευνα αποκαλύφθηκε πως τα εικονικά φάρμακα φαίνεται πως μπορούν να έχουν ευεργετική δράση σε ένα ασθενή, όχι μόνο όταν αυτός παραπλανάται και νομίζει ότι παίρνει πραγματικό φάρμακο, αλλά ακόμα κι όταν έχει επίγνωση ότι παίρνει σκέτη… ζάχαρη.

Οι ερευνητές, υπό τον καθηγητή Τεντ Κάπτσουκ της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Χάρβαρντ και του Ιατρικού Κέντρου "Μπεθ Ίσραελ" της Βοστώνης, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό «PLoS ONE», σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ και τη βρετανική «Guardian», διαπίστωσαν ότι τα πλασέμπο κάνουν συχνά τους αρρώστους να νιώθουν καλύτερα, ακόμα κι όταν γνωρίζουν πολύ καλά την εικονική φύση του «φαρμάκου».

Όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, περίπου το 60% μιας ομάδας 80 ασθενών που έπασχαν από σύνδρομο του ερεθισμένου εντέρου, μιας χρόνιας πάθησης που χαρακτηρίζεται από πόνους στην κοιλιά, ανέφεραν ότι ένιωθαν καλύτερα μετά την εν γνώσει τους «θεραπεία» με χορήγηση δύο πλασέμπο την μέρα επί τρεις εβδομάδες, έναντι ποσοστού 35% όσων ένιωσαν καλύτερα χωρίς να πάρουν κανένα φάρμακο, πραγματικό ή εικονικό. Επιπλέον, όσοι έπαιρναν το πλασέμπο, ανέφεραν σαφή βελτίωση στα συμπτώματά τους, ανάλογη σχεδόν με την αναμενόμενη βελτίωση από τη δράση κανονικών φαρμάκων.

Το «φαινόμενο του πλασέμπο» έχει καταγραφεί σχεδόν από την απαρχή της ιατρικής. Τα εικονικά φάρμακα χρησιμοποιούνται ευρέως στις έρευνες και τις κλινικές δοκιμές νέων φαρμάκων για να ελεγχθεί η αποτελεσματικότητα των τελευταίων. Στατιστικά, έχει καταγραφεί ότι κατά μέσο όρο το 30% έως 40% των ασθενών αναφέρουν ότι νιώθουν καλύτερα ή εμφανίζουν βελτίωση στα συμπτώματά τους, όταν παίρνουν -εν αγνοία τους- πλασέμπο, κάτι που γενικά αποδίδεται στη δύναμη της αυθυποβολής και της θετικής σκέψης, στο ευρύτερο πλαίσιο των ψυχοσωματικών αλληλεπιδράσεων σε ένα οργανισμό.

Είναι όμως ουσιαστικά η πρώτη φορά που αποδεικνύεται ότι περιέργως το πλασέμπο «δουλεύει» ακόμα κι όταν είναι γνωστή η πλασματική φύση του και είναι ξεκάθαρο στους ασθενείς ότι το εικονικό χάπι δεν περιέχει καμία ενεργή φαρμακευτική ουσία. Η πρωτότυπη μελέτη χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό κέντρο Συμπληρωματικής και Εναλλακτικής Ιατρικής των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ. Μεταξύ των ερευνητών ήταν η Έφη Κοκοτού, από το 2006 επίκουρη καθηγήτρια γαστρεντερολογίας στο Ιατρικό Κέντρο "Μπεθ Ίσραελ" του Χάρβαρντ, η οποία είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Αθηνών (1990).

Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι το δείγμα ασθενών στο οποίο βασίστηκε η έρευνά τους, είναι αρκετά μικρό, γι' αυτό θα πρέπει να γίνουν νέες έρευνες με περισσότερους εθελοντές. Σε κάθε περίπτωση, όπως είπε ο Κάπτσουκ, "τα ευρήματά μας δείχνουν ότι, πέρα από την επίδραση της θετικής σκέψης, ίσως υπάρχουν σημαντικά οφέλη από την ίδια εκτέλεση του ιατρικού 'τελετουργικού', δηλαδή από το γεγονός και μόνο ότι ο ασθενής παίρνει ένα χάπι, σαν να έκανε πραγματική θεραπεία.