Το κρύο αλλά και τα βαριά, χειμωνιάτικα ρούχα μπορεί να ευθύνονται για το έκζεμα που σας ενοχλεί τον τελευταίο καιρό. Δείτε, γιατί προκαλείται και κυρίως πώς αντιμετωπίζεται.

Οι λέξεις έκζεμα και δερματίτιδα έχουν την ίδια σημασία και αναφέρονται σε μία κατάσταση του δέρματος που έχει πολλές διαφορετικές αιτίες, αλλά συνήθως χαρακτηρίζεται από ξηρότητα, κνησμό, ερυθρότητα και φλεγμονή του δέρματος. Η λέξη έκζεμα προέρχεται από την ελληνική λέξη εκ-ζέω που σημαίνει «εκ-βράζω» και που περιγράφει καλά την κατάσταση του δέρματός σας όταν έχετε έκζεμα. Το ατοπικό έκζεμα (ατοπική δερματίτιδα) κατατάσσεται στις ενδογενείς νόσους , που σημαίνει ότι προκαλείται από εσωτερικούς παράγοντες (δηλαδή κληρονομικούς παράγοντες).

Ποια είναι τα συμπτώματα του ατοπικού εκζέματος;

Ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα του ατοπικού εκζέματος (ατοπικής δερματίτιδας) είναι ο κνησμός (φαγούρα), που μπορεί να είναι σχεδόν αφόρητος. Αλλά συμπτώματα είναι η γενική ξηρότητα του δέρματος, η ερυθρότητα και η φλεγμονή. Το συνεχές ξύσιμο μπορεί να προκαλέσει εκδορές στο δέρμα, καθιστώντας το επιρρεπές σε λοιμώξεις. Σε επιμολυσμένο έκζεμα το δέρμα μπορεί να σκάσει και να παρουσιάζει εξίδρωση («υγρό» έκζεμα). Το ατοπικό έκζεμα μπορεί να παρουσιάσει έξαρση γρήγορα και στη συνέχεια να ηρεμήσει, ή να παραμένει σταθερό, να παρουσιάζει μικρές αλλαγές και να εξελίσσεται αργά. Η εμφάνιση του εκζέματος μπορεί να ποικίλλει με την ηλικία. Στα μικρά βρέφη είναι πιθανόν το έκζεμα να εντοπίζεται στις παρειές (μάγουλα), στο μέτωπο, στο ινίο (πίσω και κάτω μέρος της κεφαλής) ή στους βραχίονες, ενώ σε μεγαλύτερα βρέφη εντοπίζεται συχνότερα στα βλέφαρα, στους λοβούς των αφτιών, στους καρπούς ή στους αστραγάλους. Κατά την παιδική ηλικία το έκζεμα συνήθως εμφανίζεται στις αρθρώσεις / πτυχές των άκρων, ενώ στους ενηλίκους μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του δέρματος.

Ποιες θεραπείες είναι διαθέσιμες;

1.Μαλακτικά

Με τον όρο μαλακτικά περιγράφονται τα ενυδατικά έλαια λουτρού, τα υποκατάστατα σαπουνιού, κρέμες ή αλοιφές που χρησιμοποιείτε για το δέρμα σας.

2. Λουτρά

Στο ατοπικό έκζεμα το καθημερινό μαλακτικό λουτρό είναι σημαντικό για τον καθαρισμό και την ενυδάτωση του δέρματός σας (ο γιατρός ή η νοσοκόμα σας θα σας συμβουλεύσει αν πρέπει να το κάνετε).

3. Σαπούνια

Το σαπούνι ξηραίνει πολύ το δέρμα και αν έχετε έκζεμα είναι καλύτερο να χρησιμοποιείτε υποκατάστατο σαπουνιού για να αποφύγετε την ξήρανση και τον ερεθισμό.

4. Ενυδατικοί παράγοντες

Αν έχετε έκζεμα, ο γιατρός σας μπορεί να σας συνταγογραφήσει μαλακτικά. Μπορείτε επίσης να τα αγοράσετε από το κοντινό σας φαρμακείο. Θυμηθείτε, ότι πολλοί από τους ενυδατικούς παράγοντες που πωλούνται στα καταστήματα δεν συνιστώνται, γιατί μπορεί να περιέχουν αρώματα και άλλα συστατικά που μπορεί να ερεθίζουν το έκζεμά σας.

5. Τοπικά στεροειδή;

Τα τοπικά στεροειδή διατίθενται σε μορφή αλοιφής, κρέμας ή γέλης. Αυτές οι θεραπείες χρησιμοποιούνται από μακρού και όταν εφαρμόζονται σωστά είναι ασφαλείς. Τα τοπικά στεροειδή διατίθενται με διαφορετική ισχύ (ήπιας δράσης, μέτριας δράσης κλπ). Ο γιατρός σας θα αποφασίσει ποιο είναι το κατάλληλο για εσάς. Μπορεί να σας συστήσει διαφορετικά στεροειδή για τα διαφορετικά σημεία του σώματός σας. Είναι σημαντικό να κατανοήσετε πώς να εφαρμόζετε τα τοπικά στεροειδή σωστά. Ο γιατρός σας θα σας συμβουλεύσει σχετικά με τις αλοιφές σας και τις ανεπιθύμητες ενέργειες που πρέπει να προσέχετε. Εάν έχετε αμφιβολίες, ρωτήστε.

6. Επιδέσμους και υγρά επιθέματα;

Οι ιατρικοί επίδεσμοι μπορεί να είναι χρήσιμοι, αλλά συχνά είναι δύσχρηστοι. Μπορούν να εφαρμοστούν γύρω από περιοχές σοβαρού εκζέματος. Μπορούν να βοηθήσουν να σταματήσεις να ξύνεσαι και να διακόψουν το φαύλο κύκλο κνησμού-ξυσίματος. Μπορούν επίσης να βοηθήσουν στο μαλάκωμα σε περιπτώσεις πάχυνσης του δέρματος (γνωστές ως λειχηνοποίηση) που είναι αποτέλεσμα του συνεχούς ξυσίματος. Τα υγρά επιθέματα αποτελούνται από έναν επίδεσμο με δύο πλευρές, μία υγρή και μία ξηρή από επίδεσμο ή ύφασμα, συνήθως χωρίς φαρμακευτική ουσία. Είναι περισσότερο χρήσιμα σε παιδιά μικρότερης ηλικίας. Τα υγρά επιθέματα δροσίζουν το δέρμα, το ανακουφίζουν από τον κνησμό και βοηθούν τα ενυδατικά να παραμείνουν στη θέση τους. Συνήθως χρησιμοποιούνται τη νύκτα. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε επιμολυσμένο έκζεμα.

7. Τοπικοί ανοσοτροποποιητές

Οι τοπικοί ανοσοτροποποιητές διατίθενται σε μορφή κρέμας ή αλοιφής και εφαρμόζονται στο δέρμα για να καταστείλουν το ανοσοποιητικό σύστημα και να βοηθήσουν στην υποχώρηση της φλεγμονής. Η χρήση τους επιτρέπεται μόνο στο ατοπικό έκζεμα.

Ποιες άλλες θεραπείες μπορούν να με βοηθήσουν;

1. Αντιϊσταμινικά

Τα δισκία αντιϊσταμινικών μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κνησμού. Μερικά αντιϊσταμινικά έχουν καταπραϋντική δράση και μπορούν να σας βοηθήσουν να κοιμηθείτε καλύτερα τη νύκτα. Δεν πρέπει να λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας γιατί μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα εργασίας και οδήγησης. Πριν τη λήψη αντιϊσταμινικών πρέπει να συζητήσετε με το γιατρό σας.

2. Αλλαγή συνηθειών

Η αλλαγή συνηθειών αποσκοπεί στη μείωση της φυσικής τάσης ξυσίματος στο χρόνιο έκζεμα. Η επιτυχής αλλαγή συνηθειών έχει ως κίνητρό τη βελτίωση του εκζέματος σας.

3. Νοσοκομειακή θεραπεία

Οι εξειδικευμένες νοσοκομειακές θεραπείες περιλαμβάνουν φωτοθεραπεία (PUVA) και φάρμακα. Κάποιες ειδικές θεραπείες μπορεί να απαιτούν τη νοσηλεία στη μονάδα ημερήσιας θεραπείας ή στο νοσοκομείο.

4. Συμπληρωματικές θεραπείες

Μερικά άτομα βρίσκουν ότι οι συμπληρωματικές θεραπείες βοηθούν. Ενημερώστε το γιατρό σας αν επιθυμείτε να δοκιμάσετε κάποια συμπληρωματική θεραπεία και πριν αρχίσετε, συζητήστε μαζί του αυτές τις θεραπείες αναλυτικά.

5. Μη διακόπτετε απότομα τις συνηθισμένες θεραπείες του εκζέματός σας

Να θυμάστε ότι οι θεραπείες που ονομάζονται φυσικές ή φυτικές δεν είναι απαραίτητα ασφαλείς και οι μακροχρόνιες ανεπιθύμητες ενέργειες μερικές φορές δεν είναι γνωστές. Κάθε άτομο που σας συμβουλεύει να ακολουθήσετε συμπληρωματική θεραπεία πρέπει να έχει τις κατάλληλες γνώσεις και επίσημη άδεια.

Του Θεοφάνη Μούκα, Ειδικού Γενικού Ιατρού και επιστημονικού συνεργάτη του www.iator.gr .