Prosecco: ο αφρώδης οίνος της Ιταλίας στο μικροσκόπιο

sampania
ΔΕΥΤΕΡΑ, 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2017

Οι ειδικοί του krasiagr.com γεμίζουν τα ποτήρια μας με prosecco, καθώς μας αναλύουν πληροφορίες για την παραγωγή και τα είδη του.

Η δημοτικότητα του Prosecco φαίνεται να έχει πάρει για τα καλά την ανιούσα εδώ και μερικά χρόνια και, καθώς η αγορά αναπτύσσεται, τόσο αυξάνεται και ο αριθμός των παραγωγών, η ποικιλία των στυλ, καθώς και το μέγεθος των αμπελώνων που φυτεύτηκαν για να ανταποκριθούν στην δημοτικότητά και την ζήτηση του. Μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για το φαινόμενο αυτής της δεκαετίας.

Στην ουσία, το κλειδί για το χαρακτήρα του Prosecco είναι η τοποθεσία, η ποικιλία σταφυλιών και η μέθοδος παραγωγής. Το ιταλικό αφρώδες προέρχεται από τη βορειοανατολική Ιταλία, από μια περιοχή λόφων που έχουν σχήμα τόξου και βρίσκονται στην ενδοχώρα της Βενετίας.

Η ποσότητα παραγωγής είναι μεγάλη: Ανέρχεται σήμερα σε 20.000 εκτάρια, ενώ επιπλέον 3.000 εκτάρια προστέθηκαν πέρυσι σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη ζήτηση για Prosecco.

Ωστόσο, ακόμη και με συνολική έκταση 23.000 εκταρίων, η περιοχή Prosecco είναι μικρότερη από την Champagne, η οποία καλύπτει συνολικά 33.000 εκτάρια. Πρόκειται δηλαδή για μια γαλλική έκταση που είναι κατά ένα τρίτο περίπου μεγαλύτερη σε δυναμικότητα από το Prosecco.

Όμως, η παραγωγή του Prosecco είναι μεγαλύτερη από της σαμπάνιας! Το 2016 έφτασε τα 475 εκατομμύρια μπουκάλια, σημαντικά περισσότερο από τη μέση παραγωγή της Champagne, που είναι περίπου 320 εκ. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η απόδοση ανά εκτάριο στην Καμπανία είναι χαμηλότερη λόγω κλίματος και εδάφους, κάτι που οφείλεται ιδιαίτερα στον παγετό κατά την ανθοφορία και της σήψης κατά τη συγκομιδή. Επιπρόσθετα, στη Καμπανία υπάρχουν αυστηροί ρυθμιστικοί κανόνες, ώστε να διασφαλιστεί ότι η προσφορά σταφυλιών ευθυγραμμίζεται με τη ζήτηση.

Οι καλύτερες περιοχές για την καλλιέργεια των σταφυλιών για το Prosecco είναι οι λόφοι των Asolo (και Montello), Valdobbiadene και Conegliano, και στην κορυφή της ποιοτικής πυραμίδας, οι πλαγιές του Cartizze.

Επίσης, ζωτικής σημασίας για τη διακριτική φύση του Prosecco είναι η ποικιλία του σταφυλιού. Στην πραγματικότητα, η περιοχή πήρε το όνομά της από αυτό το σταφύλι και μέχρι το 2009 ονομαζόταν Prosecco. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι παραγωγοί αφρωδών οίνων Prosecco στη βορειοανατολική Ιταλία αντιλήφθηκαν ότι μια ποικιλία αμπέλου δεν μπορούσε να οριστεί γεωγραφικά και να προστατευθεί, κατέγραψαν τη λέξη Prosecco ως περιοχή ή DOC (που σημαίνει Denominazione di Origine Controllata) .

Έτσι, πριν από οκτώ χρόνια, η περιοχή παραγωγής καταγράφηκε στην ΕΕ ως «Prosecco DOC» και η ποικιλία σταφυλιών που χρησιμοποιήθηκε για να κάνει το αφρώδες ονομάστηκε Glera -μια κάπως άσχημη λέξη, η οποία, πιστεύεται, είχε σκοπίμως επιλεγεί για να αποθαρρύνει τους παραγωγούς εκτός της περιοχής να χρησιμοποιούν το σταφύλι για να κάνουν αφρώδεις οίνους.

Η ποικιλία Glera παράγει κρασιά με φυτικό-φρουτώδη χαρακτήρα, συνήθως με αρώματα μήλου και αχλαδιού. Όταν είναι πραγματικά ώριμη, η Glera παράγει επίσης γεύσεις από ροδάκινο και πεπόνι.

Πρέπει να σημειωθεί ότι και άλλες ποικιλίες σταφυλιών επιτρέπονται στο Prosecco, όπως το Pinot Bianco, το Pinot Grigio ή το Chardonnay, καθώς και τα τοπικά σταφύλια Bianchetta, Perera και Verdiso, αλλά από το νόμο όλα τα κρασιά Prosecco πρέπει να κατασκευάζονται με τουλάχιστον 85% Glera .

Η τελική κρίσιμη πτυχή του χαρακτήρα του Prosecco είναι η μέθοδος παραγωγής. Παρ’ όλο που χρησιμοποιούνται διαφορετικές προσεγγίσεις, η μεγάλη πλειοψηφία του Prosecco παρασκευάζεται χρησιμοποιώντας την μέθοδο δεξαμενής ή τη μέθοδο Charmat, γνωστή και ως ιταλική μέθοδος.

Η μέθοδος της παραγωγής Prosecco γενικά παράγει έναν αρωματικό τύπο αφρώδους οίνου, με μια φρουτώδη γεύση, μια ελαφριά γλυκύτητα και έναν ευχάριστο αλλά κυρίως απλό χαρακτήρα. Είναι επίσης ένα αφρώδες κρασί που έχει σχεδιαστεί για να καταναλώνεται φρέσκο -πολύ λίγα Prosecco θα επωφεληθούν από την παλαίωση.

Η περιοχή παραγωγής του
Το Prosecco DOC ανέρχεται σε περίπου 20.000 εκτάρια και η περιοχή παραγωγής καλύπτει τα βορειοανατολικά ιταλικά εδάφη: στο Veneto εκτείνεται σε πέντε επαρχίες (Τρεβίζο, Βενετία, Βιτσέντζα, Πάντοβα, Μπελούνο) και στη Friuli Venezia Giulia, σε τέσσερις επαρχίες (Gorizia, Pordenone, Trieste Και Udine).

Εν τω μεταξύ, το Prosecco Conegliano Valdobbiadene Superiore DOCG καλύπτει την επαρχία Τρεβίζο του Βένετο στους λόφους μεταξύ των πόλεων Conegliano και Valdobbiadene, ενώ υπάρχει και το μικρό Asolo Prosecco Superiore DOCG που παράγεται κοντά στην πόλη Asolo. Πολύ μικρότερο από το DOC Prosecco, το Prosecco DOCG ανέρχεται σε περίπου 6.600 εκτάρια.

Το Superiore di Cartizze είναι ένας λόφος στο Conegliano Valdobbiadene DOCG, το οποίο φημίζεται για την παραγωγή της πιο συγκεντρωμένης έκφρασης του Prosecco και συχνά περισσότερο γλυκιάς. Καλύπτει 107 εκτάρια και φιλοξενεί την πιο ακριβή αμπελουργική γη στην Ιταλία, με εκτιμώμενη αξία ύψους 1,5 έως 2 εκατ. ευρώ ανά εκτάριο.

Ενώ η Cartizze βρίσκεται στην κορυφή της ποιοτικής πυραμίδας Prosecco Superiore DOCG, το Consorzio εισήγαγε πρόσφατα τις οριοθετήσεις Rive, οι οποίες έχουν συγκεκριμένες υποζώνες με ξεχωριστά και υψηλής ποιότητας terroirs.

Σε αντίθεση με τα DOCG Prosecco, το DOC Prosecco μπορεί να είναι αφρώδες κρασί «Spumante», καθώς και «Frizzante», το οποίο είναι ημι-αφρώδες, ή Tranquillo, το οποίο είναι «ήσυχο» κρασί.

Η μέθοδος παραγωγής του
Η μεγάλη πλειοψηφία του Prosecco μετατρέπεται σε αφρώδη οίνο «Spumante» με πίεση 4,5-5 bar, ελαφρώς χαμηλότερη από την σαμπάνια, η οποία συνήθως περιέχει 5,5 έως 6 bar.

Για να επιτύχουν αυτό το στυλ κρασιού, οι παραγωγοί Prosecco πιέζουν απαλά τα σταφύλια Glera για να εξαγάγουν χυμό, ο οποίος μετατρέπεται σε ελαφρύ αρωματικό κρασί, το οποίο στη συνέχεια μεταφέρεται σε ειδικές δεξαμενές από ανοξείδωτο χάλυβα, όπου η προσθήκη ζύμης και ζάχαρης προάγει δεύτερη ζύμωση.

Επειδή οι δεξαμενές είναι σφραγισμένες, το διοξείδιο του άνθρακα που απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια αυτής της δεύτερης ζύμωσης παγιδεύεται στο κρασί.

Μόλις το κρασί φθάσει στο επιθυμητό επίπεδο αλκοόλης -συνήθως γύρω στο 11-11,5%- ψύχεται και στη συνέχεια διηθείται για να απομακρυνθούν όλες οι ζύμες και τα υποπροϊόντα της διαδικασίας ζύμωσης, δημιουργώντας ένα καθαρό και σταθερό προϊόν.

Σημαντικό είναι ότι μερικά από τα υπολείμματα ζάχαρης διατηρούνται στον αφρώδη οίνο για να δώσουν λίγο γλυκύτητα και τα επίπεδα διαφέρουν ανάλογα με το επιθυμητό στυλ.

Τέλος, το Prosecco εμφιαλώνεται υπό πίεση, για να διασφαλιστεί ότι θα διατηρήσει τη φυσική του εμφάνιση.

Τα είδη του
Οι αφρώδεις οίνοι Prosecco DOC και DOCG έχουν ποικίλα επίπεδα υπολειμματικής ζάχαρης, τα οποία επισημαίνονται με τους όρους από Brut μέχρι Demi-Sec.

Συγκεκριμένα, οι ταξινομήσεις έχουν ως εξής:

BRUT: όταν η περιεκτικότητα σε σάκχαρα είναι μικρότερη από 12 g/l

EXTRA DRY: όταν η περιεκτικότητα σε σάκχαρα είναι μεταξύ 12 και 17g/l

DRY: όταν η περιεκτικότητα σε ζάχαρη είναι μεταξύ 17 και 32g/l

DEMI-SEC: όταν η περιεκτικότητα σε σάκχαρα είναι μεταξύ 32 και 50g/l

Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το νόμο, το Prosecco DOC πρέπει να έχει ελάχιστο αλκοολικό τίτλο κατ' όγκο 11% και πίεση μεγαλύτερη από 3 bar.

Πηγή: www.krasiagr.com