Το ορθόδοξο Πάσχα πλησιάζει, το αρνάκι θα μπει στη σούβλα, οι πίτες θα ψηθούν, το τσουρέκι θα φουσκώσει και τα αυγά θα βαφτούν κατακόκκινα. Οι ελληνικές γιορτινές παραδόσεις μας είναι πάνω κάτω γνωστές. Πόσα όμως, γνωρίζουμε για τα γευστικά εορταστικά έθιμα των λαών του κόσμου;

Ιστορικές επέτειοι, θρησκευτικές τελετές, εθνικές γιορτές, αποκριάτικα ξεφαντώματα σε κάθε μήκος και πλάτος της γης αποτελούν μια καλή ευκαιρία για να στηθούν αυτοσχέδια γλέντια, να ανταμώσουν οικογένειες μετά από καιρό, αλλά και για να ανοίξει για τα καλά η όρεξη.

Το γνωρίζουμε άλλωστε και από την δική μας παράδοση. Kάθε γιορτή έχει και το δικό της τυπικό γεύμα. Η ιστορία του, η παράδοσή του, αλλά και η καθιέρωση του εκάστοτε πιάτου, είναι χαρακτηριστικό δείγμα του πολιτισμού της κάθε περιοχής. Μεταφέρεται από γενιά σε γενιά και κουβαλά έναν ιδιαίτερο μύθο…

Ξεκινώντας το «οδοιπορικό» γεύσεων από την Κίνα και διασχίζοντας νοητά όλο το χάρτη του πλανήτη, για να καταλήξουμε στην Αργεντινή, θα ανακαλύψουμε τα εθνικά φαγητά κάθε τόπου και τις γιορτές που συνδέονται με αυτά.

Moon Cakes, Κίνα

Το φθινοπωρινό φεστιβάλ Zhongqiu είναι η δεύτερη μεγαλύτερη γιορτή της Κίνας, μετά την Κινεζική Πρωτοχρονιά. Πραγματοποιείται κάθε χρόνο τη 15η ημέρα του 8ου μήνα του κινεζικού ημερολογίου. Η γιορτή είναι αφιερωμένη στη Θεά Σελήνη, που κατά την κινεζική παράδοση σχετίζεται με την αθανασία.

Πέρα όμως, από τα λατρευτικά στοιχεία του φεστιβάλ, οι Κινέζοι συνηθίζουν να τρώνε αυτή την ημέρα τα γνωστά moon cakes. Είναι μικρά χρυσαφένια γλυκά, που φτιάχνονται με σπόρους από λωτούς και είναι συνώνυμα της καλοτυχίας. Τα μικρά αυτά κεϊκάκια αναπαριστούν ουσιαστικά, το λαμπερό φεγγάρι, ενώ πάνω τους είναι χαραγμένα κινεζικά σύμβολα για τη μακροζωία και την αρμονία.

Hamantaschen - Εβραϊκό Purim

Κατά την εβραϊκή παράδοση η γιορτή του Purim γίνεται κάθε χρόνο στη μνήμη της σωτηρίας των Εβραίων από τους Πέρσες, τον 4ο αιώνα π. Χ. Σύμφωνα με το τελετουργικό της θρησκευτικής παράδοσης, οι Εβραίοι την ημέρα του Purim, διαβάζουν την ιστορία των όσων συνέβησαν τότε. Η παράδοση επιτάσσει να δίνουν φαγητά και γλυκά σε άπορους ανθρώπους και να ετοιμάζουν ένα πλούσιο εορταστικό τραπέζι.

Το παραδοσιακό τους έδεσμα για την ημέρα είναι τα μικρά τριγωνικά γλυκά hamantaschen. Πρόκειται για μπισκότα γεμισμένα με σπόρους παπαρούνας, μικρά φρούτα, δαμάσκηνα, ξηρούς καρπούς, κομματάκια σοκολάτας, μαρμελάδα κ.ά.

«Ψωμί των νεκρών», Μεξικό

Κατά παράδοση στο Μεξικό, η 1η και η 2η μέρα του Νοεμβρίου, είναι αφιερωμένες στους νεκρούς. Η «Ημέρα των νεκρών» («Día de Los Muertos»), έχει μια τρισχιλιετή παράδοση και οι απαρχές της πρέπει να αναζητηθούν στην εποχή των Αζτέκων. Ο κόσμος- από το βόρειο Μεξικό μέχρι τις πολιτείες του Yucatán- την ημέρα αυτή, στήνει βωμούς έξω από τα σπίτια, στα κοιμητήρια ή και στους τάφους των νεκρών, ενώ προσφέρονται και αναθήματα στη μνήμη των νεκρών.

Κυρίως προσφέρουν φαγητά, γλυκά ή και αγαπημένα αντικείμενα των νεκρών τους, τα οποία πιστεύεται ότι θα τα χρησιμοποιήσουν στον Άλλο κόσμο. Ιδιαίτερα διαδεδομένα είναι οι ζαχαρωτές ή σοκολατένιες νεκροκεφαλές, τα παραδοσιακά tamales φτιαγμένα με καλαμποκάλευρο και τυλιγμένα σε φύλλο μπανάνας, το λικέρ, αλλά και το φημισμένο «ψωμί των νεκρών», που πασπαλίζεται συχνά με κόκκινη ζάχαρη, που συμβολίζει το αίμα. Το σχήμα του ποικίλει και μπορεί να αναπαριστά ακόμα και ανθρώπινες μορφές ή ζώα.

Besan Burfi, Ινδία

Κατά τη διάρκεια ενός από τα μεγαλύτερα ετήσια φεστιβάλ του κόσμου, του φημισμένου Diwali στην Iνδία, στήνεται μια από τις μεγαλύτερες γιορτές. Πολυχρωμία, άφθονες γεύσεις και κοινωνικές συναναστροφές, μεταφέρουν παντού το εορταστικό κλίμα και την πανηγυρική ατμόσφαιρα. Το φεστιβάλ λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο τον Οκτώβριο και Νοέμβριο και κατά τη διάρκειά του, ο τόπος φωτίζεται από μικρές λάμπες πετρελαίου, ενώ ο ουρανίσκος ευφραίνεται από τα γλυκά επιδόρπια που προσφέρονται.

Το πιο χαρακτηριστικό τοπικό έδεσμα του Diwali είναι τα Besan burfi. Ουσιαστικά πρόκειται για μικρά φοντάν φτιαγμένα από ρεβιθάλευρο, ζάχαρη, βούτυρο και κάρδαμο, ενώ η γεύση τους συμπληρώνεται με την προσθήκη φιστικιών και λοιπών ξηρών καρπών.

Kahk, Αίγυπτος

Το τέλος του Ραμαζάνι σηματοδοτείται από το τριήμερης διάρκειας φεστιβάλ «Eid al-Fitr». Για τους Μουσουλμάνους είναι μια καλή ευκαιρία να συγκεντρωθούν με τις οικογένειές τους και να γιορτάσουν το τέλος της μακράς και εξαντλητικής περιόδου νηστείας.

Στη γιορτή αυτή κυριαρχούν τα γλυκά kahk, μικρά δηλαδή μπισκότα αμυγδάλου, πασπαλισμένα με ζάχαρη άχνη. Και σε άλλες αραβικές κοινότητες όμως, συναντάμε τα γλυκά kahk, σε διάφορες εκδοχές ή παραλλαγές, που προσφέρονται ως δώρα.

Hákarl, Ισλανδία

Οι γιορτές που λαμβάνουν χώρα στην Ισλανδία, στα μέσα του χειμώνα χρονολογούνται ήδη από τον 19ο αιώνα και έχουν έντονες θρησκευτικές επιρροές. Συνδέονται με την ιστορία της Ισλανδίας, ενώ αρκετές είναι και οι αναφορές στις παγανιστικές τελετές λατρείας θεών και πνευμάτων σκανδιναβικής προέλευσης.

Ανάλογο με τον χαρακτήρα των γιορτών είναι και το συνοδευτικό παραδοσιακό τους φαγητό. Πρόκειται για το «Hákarl», που είναι το κρέας από καρχαρία, το οποίο έχει θαφτεί για αρκετό διάστημα στο υπέδαφος προκειμένου να αφυδατωθεί, έχει υποστεί ζύμωση, έχει κοπεί σε λεπτές φέτες και έχει παραμείνει κρεμασμένο στον αέρα για να αποξηρανθεί πλήρως. Η συγκεκριμένη διαδικασία απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα και το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα βαρύ, πικάντικο ψάρι με έντονη μυρωδιά αμμωνίας. Επειδή το πιθανότερο είναι ότι στους περισσότερους η δοκιμή θα προκαλέσει κάποια στομαχική διαταραχή, οι Ισλανδοί έχουν προνοήσει και προσφέρουν παράλληλα και το παραδοσιακό ποτό τους «brennivín», προκειμένου να διευκολύνουν την πέψη.

King Cake - Απόκριες (Mardi Gras)

Πρόκειται για την αντίστοιχη δική μας Καθαρά Δευτέρα (για τους Καθολικούς και Προτεστάντες «Παχιά Τρίτη») και την περίοδο της Αποκριάς. Γιορτάζεται σε πολλές χώρες του κόσμου, ανάμεσά τους το Βέλγιο, η Βραζιλία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Σουηδία, οι ΗΠΑ κ.α. Το ονομαστό «King Cake», χαρακτηριστικό έδεσμα της ημέρας, δεν θα μπορούσε να παρεκκλίνει από το πολύχρωμο αποκριάτικο πνεύμα. Εξωτερικά είναι καλυμμένο χρωματισμένο με μωβ, πράσινο και χρυσό.

Στις περισσότερες περιοχές, όπου φτιάχνεται το «βασιλικό κέικ», μέσα στο ζυμάρι «μπερδεύεται» ένα μικρό πορσελάνινο κουκλάκι, με τη μορφή βασιλιά ή ενός μωρού ή ενός επίχρυσου φασολιού. Ο τυχερός που θα το βρει, θα έχει καλή τύχη. Το κέικ είναι σίγουρα, το πιο δυναμωτικό επιδόρπιο πριν ξεκινήσει η μεγάλη περίοδος της νηστείας, όπου τέτοιες λιχουδιές είναι απαγορευμένες.

Haggis, Σκωτία

Κάθε χρόνο στις 25 Ιανουαρίου, η Σκωτία τιμά τη μνήμη του εθνικού της ποιητή Robert Burn. Βραδιές ποίησης, ανάγνωσης του έργου του και λοιπές τιμητικές εκδηλώσεις λαμβάνουν χώρα σε κάθε γωνιά της Σκωτίας.

Την μέρα αυτή συνηθίζεται να σερβίρεται και το παραδοσιακό σκωτσέζικο πιάτο, Haggis. Το ιδιαίτερα βαρύ αυτό γεύμα περιλαμβάνει κομμάτια από καρδιά, συκώτι και πνεύμονες προβάτου ανακατεμένα με κρεμμύδια, μυρωδικά και αλεύρι, που ψήνονται μέσα σε στομάχι προβάτου για αρκετές ώρες, δημιουργώντας ένα λαχταριστό, για πολλούς, έδεσμα.

Banh Chung/Banh Day, Βιετνάμ

Η πιο σημαντική γιορτή του Βιετνάμ, το περίφημο «Tet» συμπίπτει ημερολογιακά με τον εορτασμό της κινεζικής Πρωτοχρονιάς και σηματοδοτεί τον ερχομό της άνοιξης. Γιορτάζεται με τη δέουσα μεγαλοπρέπεια και αποτελεί μια καλή ευκαιρία για οικογενειακές συγκεντρώσεις, αλλά και για δοκιμή νόστιμων πιάτων.

Ψητοί σπόροι καρπουζιού, αποξηραμένα φρούτα, ρολά με ρύζι και κρέας ή φασόλια τυλιγμένα σε φύλλα από μπανάνα, έχουν την τιμητική τους και καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες. Τα μικρά αυτά «δεματάκια» λέγονται banh chung, όταν το σχήμα τους είναι τετράγωνο και συμβολίζουν τη γη, ενώ όταν είναι κυλινδρικά αναπαριστούν τον ουρανό και λέγονται banh day. Είναι γευστικά, εντυπωσιακά και άρρηκτα συνδεδεμένα με τη συγκεκριμένη γιορτή.

Pastelitos del 25 de Mayo, Αργεντινή

Κάθε χρόνο στις 25 Μαΐου, η επανάσταση περνάει και από την κουζίνα της Αργεντινής. Για την ιστορία καλό είναι να θυμόμαστε ότι στις 25 Μαΐου του 1810, μετά από επιβεβαίωση της φήμης για την ανατροπή του βασιλιά Φερδινάνδου του 7ου από τον Ναπολέοντα, οι πολίτες του Μπουένος Άιρες ίδρυσαν την πρώτη τοπική κυβέρνηση, κίνηση που έμεινε στην ιστορία ως η «Επανάσταση του Μάη». Αρκετούς αιώνες μετά, οι κάτοικοι της Αργεντινής τιμάνε τη συγκεκριμένη μέρα με εκδηλώσεις αλλά και γευστικές προτάσεις.

Παραδοσιακά συνηθίζουν να σερβίρουν τα αφράτα «παραφουσκωμένα» τηγανιτά μπισκότα, γνωστά ως Pastelitos,τα οποία περιέχουν μέσα στα πολλαπλά τους φύλλα πάστα από κυδώνι, ενώ είναι εμπλουτισμένα με σιρόπι και ζάχαρη (ή μερικές φορές και με μικρούς πολύχρωμους ζαχαρένιους κόκκους).