Πέρα από το γαμοπίλαφο με το ρύζι μαγειρεμένο σε ζωμό από γίδα, τον ντάκο με τη ντομάτα και το παξιμάδι και το μοναδικό ανωγιανό καπνιστό απάκι, υπάρχουν δεκάδες ακόμα αυθεντικά κρητικά πιάτα, που μπορείτε να γευθείτε στη Μεγαλόνησο. Κι εμείς τα λατρεύουμε… Ας ρίξουμε μια ματιά στα 10 πιο χαρακτηριστικά από αυτά.

Χοχλιοί
Μπουμπουριστοί, στιφάδο, γιαχνί ή με χόντρο (τραχανά), όπως και να τους μαγειρέψετε, οι χοχλιοί (σαλιγκάρια) είναι ένα από τα πιο εκλεκτά και δημοφιλή εδέσματα της Κρήτης. Ειδικά μπουμπουριστοί, στο τηγάνι, με μπόλικο αλάτι και δεντρολίβανο, συνοδεύουν εξαιρετικά τη ρακή και την τσικουδιά σας.

Χανιώτικο μπουρέκι
Το χανιώτικο μπουρέκι είναι ουσιαστικά μια ιδιαίτερη, παραδοσιακή κολοκουθο-πατατόπιτα από τα Χανιά. Τα βασικά του υλικά είναι τα κολοκυθάκια και οι πατάτες που αφθονούν το καλοκαίρι, το λευκό τυρί –φέτα ή ξινομυζήθρα- και μπορεί να είναι με φύλλο ή ξέσκεπο. Είναι ελαφρύ, γρήγορο, εύκολο, καλοκαιρινό και πεντανόστιμο.

Σφακιανή πίτα
Η σφακιανή πίτα είναι μια ιδιαίτερη λεπτή τηγανητή πίτα με γέμιση από μαλακό τυρί, τύπου ξινομυζήθρα ή ανθότυρο, που σερβίρεται με μέλι και καρύδια προαιρετικά. Είναι φοβερός μεζές για την τσικουδιά, αλλά και πεντανόστιμο γλύκισμα μετά το φαγητό. Η καταγωγή της είναι από τα Σφακιά, αλλά συναντάται σε πολλά μέρη της Κρήτης.

Αντικριστό
Πολλοί μπορεί να έχουμε ακούσει το τρομερό αυτό κρητικό πιάτο, αλλά πόσοι γνωρίζουμε ακριβώς περί τίνος πρόκειται; Μιλάμε για έναν παμπάλαιο τρόπο ψησίματος, όπου μεγάλα κομμάτια κρέατος –συνήθως αρνιού ή κατσικιού- στερεώνονταν σε βέργες γύρω γύρω από τη φωτιά. Έτσι τα κρέας σιγοψηνόταν για 5-6 ώρες από τη φωτιά και μέλωνε. Ο τρόπος αυτός ψησίματος συνηθιζόταν κυρίως, στα χωριά του Ψηλορείτη.

Σταμναγκάθι τσιγαριαστό

Το σταμναγκάθι είναι ένα είδος χόρτου που μοιάζει εξωτερικά με το ραδίκι αλλά είναι πικρούτσικο και με μεστή και έντονη γεύση. Συναντάται σε μεγάλη ποσότητα στην Κρήτη, αλλά και σε άλλα σημεία της Μεσογείου, όπως στην Κύπρο, τη Μάλτα και τη Σικελία. Στην Κρήτη συνηθίζουν να κάνουν το σταμναγκάθι τσιγαριαστό, δηλαδή τσιγαρισμένο σε ελαιόλαδο. Πολλοί προσθέτουν στο τηγάνι και πράσο, σκόρδο και κρεμμύδι. Μαζί με μερικά φρέσκα αυγά φτιάχνετε την τέλεια ομελέτα, ενώ κάποιοι συνοδεύουν με αυτά και το κρέας τους. Στην Κρήτη με σταμναγκάθι κάνουν και το γνωστό μας φρικασέ.

Μαραθόπιτα
Η μαραθόπιτα είναι μια πεντανόστιμη πλακουτσωτή πίτα, με μαλακό φύλλο, που ψήνεται με ελάχιστο λάδι στο τηγάνι. Είναι παραδοσιακή συνταγή των Χανίων, αλλά συναντάται σε ολόκληρη την Κρήτη. Για τη γέμιση χρειάζεστε φρέσκο μάραθο, που δίνει το υπέροχο άρωμα στην συγκεκριμένη πίτα, ενώ συνήθως προσθέτουν και σπανάκι, λάπαθα και φρέσκο κρεμμυδάκι.

Καλιτσούνια
Ανεβατά ή της στιγμής, τα καλιτσούνια είναι ένα από τα πιο εκλεκτά και νόστιμα κρητικά εδέσματα. Ανεβατά λέγονται εκείνα τα πιτάκια που έχουν μαγιά και «ανεβαίνουν» (φουσκώνουν), ενώ της στιγμής γίνονται με απλό φύλλο. Τα απλά καλιτσούνια μοιάζουν με ταρτάκια σε αστεροειδές σχήμα, ενώ τα ανεβατά φτιάχνονται κυρίως, το Πάσχα και και θυμίζουν λίγο το τσουρέκι. Και τα δύο έχουν γέμιση από μυζήθρα ή ανθότυρο, μέλι και κανέλα. Τρώγονται τόσο για γλυκό, όσο και για να συνοδεύσετε τη ρακή σας, που της ταιριάζει τόσο κάτι ελαφρώς γλυκό και τυρένιο.

Κρεατότουρτα
Η κρεατότουρτα είναι μια πεντανόστιμη χανιώτικη κρεατόπιτα που τρώγεται κυρίως το Πάσχα. Η λέξη τούρτα χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει την «πίτα», ενώ προτιμάται κυρίως, το Πάσχα, μάλλον για να χρησιμοποιείται το πατροπαράδοτο αρνί. Φτιάχνεται κυρίως, με βραστό αρνί ή κατσίκι, ενώ το φύλλο έχει συνήθως μαγιά ή σόδα. Στη γέμιση προστίθενται και πολλά τυριά, πηχτόγαλο, ανθότυρο, τυρομάλαμα, γραβιέρα Κρήτης, κανέλα και φυσικά, στάκα. 

Μακαρούνια σκιουφιχτά

Είναι πεντανόστιμα, είναι παραδοσιακά και είναι πανέμορφα. Τα σκιουφιχτά μακαρούνια είναι ζυμαρικά σε κυλινδρικό σχήμα. Φτιάχνονται με αλεύρι, νερό, αλάτι και  λάδι ή βούτυρο. Η παραδοσιακή συνταγή θέλει τα σκιουφιχτά να «καίγονται» σε ζεστό στακοβούτυρο και να περιχύνονται με μπόλικη τριμμένη μυζήθρα ή ανθότυρο. Η απόλυτη γευστική απλότητα.

Μεσσαρίτικος Τζουλαμάς 
Πρόκειται για ένα παραδοσιακό έδεσμα που τρωγόταν κατά παράδοση τις Απόκριες στο χωριό της Μεσσαράς. Είναι ουσιαστικά, μια πίτα που συνδυάζει τη γλυκιά και την αλμυρή γεύση, μιας και έχει στη γέμισή της σταφίδες, κοτόπουλο ή συκώτι και ρύζι. Είναι ένα παλιό κρητικό φαγητό, που δεν συναντάται πολύ συχνά στη σύγχρονη κρητική κουζίνας, αλλά είναι πεντανόστιμο.

Βάλια Κανελλοπούλου