Πρωταγωνίστρια στις καλοκαιρινές βραδιές, μια παγωμένη μπίρα είναι πάντα ευπρόσδεκτη. Τι ξέρετε, όμως, για την ιστορία της, τις ρίζες της και το πότε και πώς ανακαλύφθηκε;

Αν ψάχνετε να βρείτε αυτόν που ανακάλυψε το δροσερό αυτό αλκοολούχο ποτό για να τσουγκρίσετε στην υγειά του το επόμενο παγωμένο ποτήρι μπίρας που θα πιείτε, ίσως δυσκολευτείτε. Από την άλλη, παρ’ όλο που είναι δύσκολο να αποδοθεί η ανακάλυψη της μπίρας σε μια συγκεκριμένη κουλτούρα ή χρονική περίοδο, τα πρώτα ποτά που προέκυψαν από διαδικασία ζύμωσης φαίνεται πως αναδύθηκαν παράλληλα με την ανάπτυξη της καλλιέργειας των δημητριακών, περίπου 12 χιλιάδες χρόνια πίσω.

Καθώς οι διάφορες φυλές κυνηγών και συλλεκτών τακτοποιούνταν και συνιστούσαν αγροτικούς πολιτισμούς, δημιουργούσαν τη βάση τους γύρω από σοδειές ρυζιού, κριθαριού, σιταριού και καλαμποκιού. Σιγά-σιγά ανακάλυψαν τη διαδικασία της ζύμωσης και ξεκίνησαν να δημιουργούν μπίρα. Στην πραγματικότητα, μάλιστα, κάποιοι ανθρωπολόγοι υποστηρίζουν ότι η ακόρεστη δίψα αυτών των πρώιμων ανθρώπων για…ποτό, μπορεί να συνέβαλε στη Νεολιθική Επανάσταση, εμπνέοντας νέες γεωργικές τεχνολογίες.

Στην υγειά των Σουμέριων
Το πρώτο αλκοολούχο ποτό που είναι γνωστό σήμερα, είναι μια…9 χιλιάδων ετών κινέζικη σύνθεση από ρύζι, μέλι και φρούτα, η πρώτη κριθαρένια μπίρα, όμως, το πιθανότερο είναι να γεννήθηκε στη Μέση Ανατολή. Η πρώτη σαφής απόδειξη σχετικά με την μπίρα, προέρχεται από τους Σουμέριους και πρόκειται για μια ανάγλυφη αναπαράσταση που χρονολογείται περί το 3000-2800 π.Χ., όπου και τοποθετείται η πρώτη παραγωγή μπίρας. Είναι ωστόσο πιθανό, το αγαπημένο μας ποτό να ήταν γνωστό και σε προγενέστερους λαούς της Μεσοποταμίας, αφού οι αρχαιολόγοι έχουν αποκαλύψει κεραμικά δοχεία και αγγεία από το 3400 π.Χ., στο εσωτερικό των οποίων ανιχνεύεται κάτι κοντινό στη σημερινή μπίρα. Το 1800 π.Χ. υπήρχε, μάλιστα και ο «Ύμνος στη Ninkasi», μια ωδή στη θεά της μπίρας των Σουμέριων, η οποία περιγράφει μια συνταγή ποτού παρασκευασμένου με ζύμωση, το οποίο φτιάχτηκε από ιέρειες. Το θρεπτικό και αφρώδες αυτό ποτό αποτέλεσε ένα από τα βασικά στοιχεία της διατροφής των Σουμέριων και αποτελούσε, μάλιστα, μια πιο ασφαλή εναλλακτική σε σχέση με το νερό από τα κοντινά ποτάμια και κανάλια, τα οποία συχνά ήταν μολυσμένα από τα απόβλητα ζώων. 

Η κατανάλωση της μπίρας «άνθισε» κατά τη διάρκεια της Αυτοκρατορίας των Βαβυλωνίων, λίγοι αρχαίοι πολιτισμοί, όμως, την αγάπησαν όσο οι Αιγύπτιοι. Οι εργάτες που δούλευαν κατά μήκος του Νείλου συχνά πληρώνοντας με λίγη δροσερή και θρεπτική μπίρα, ενώ όλοι, από τους φαραώ μέχρι τους αγρότες, ακόμη και τα παιδιά, την είχαν ενσωματώσει για τα καλά στην καθημερινή τους διατροφή.

Από τους Αιγύπτιους στους Έλληνες και στους μοναχούς
Οι Αρχαίοι Έλληνες φαίνεται πως ήρθαν σε επαφή με την μπίρα χάρη στους Αιγύπτιους. Σύμφωνα με μαρτυρίες, όμως, στην Αρχαία Ελλάδα αυτό που κυριαρχούσε ήταν το κρασί και η μπίρα φαίνεται πως θεωρούνταν ένα ποτό κατώτερης ποιότητας. Στους βορειότερους λαούς, όπως οι Θράκες, οι Σκύθες, οι Αρμένιοι και οι Ίβηρες, πάντως, ήταν περισσότερο ευπρόσδεκτη.

Πολλές από τις… αρχαίες αυτές μπίρες, όσο κι αν σας φαίνεται περίεργο, ήταν πολύ μπροστά για την εποχή τους και αρωματίζονταν με πρόσθετα, όπως μανδραγόρα, χουρμά και ελαιόλαδο. Οι πιο σύγχρονες μορφές της άρχισαν να… καταφτάνουν περίπου το Μεσαίωνα, όταν οι χριστιανοί μοναχοί και διάφοροι τεχνίτες ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν εντατικά και λυκίσκο, με πρώτη αναφορά στην καλλιέργειά του να εντοπίζεται το 768 μ.Χ., στη μονή Φράιζινγκ της Βαυαρίας.

Οι μοναχοί ανέπτυξαν ιδιαίτερη σχέση με τη ζυθοποιία, προφανώς γιατί η μπίρα τους βοηθούσε να αντέξουν και να ανταπεξέλθουν στις μακροχρόνιες νηστείες. Κι όσο περνούσαν τα χρόνια, το πιο αγαπημένο ποτό παγκοσμίως έπαψε να παράγεται οικιακά και ξεκίνησε να πωλείται, δημιουργώντας μια σημαντική πηγή εσόδων για τους άρχοντες, οι οποίοι –λογικά- θα έπιναν στην υγειά της.