Τα Χριστούγεννα μόλις πέρασαν, η Πρωτοχρονιά είναι προ των πυλών, τα σπίτια σε όλο τον κόσμο στολίστηκαν, το κλίμα γίνεται – ή προσπαθεί τουλάχιστον να γίνει- αισιόδοξο και γιορτινό. Ας ρίξουμε μια ματιά στον κόσμο και τα παραδοσιακά γλυκά που έχουν την τιμητική τους αυτές τις γιορτινές ημέρες.

Εκτός από τα πατροπαράδοτα ελληνικά χριστουγεννιάτικα γλυκά, τα μελομακάρονα, τις δίπλες και τους κουραμπιέδες, οι λαοί του κόσμου έχουν τα δικά τους γλυκά και τις δικές τους παραδόσεις που έχουν ταυτίσει με τις γιορτινές ημέρες των Χριστουγέννων.

Κάποια από αυτά τα γνωρίζουμε και τα έχουμε δοκιμάσει, ενώ άλλα όχι. Ας δούμε ποια είναι τα πιο γνωστά γλυκά του κόσμου που έχουν σίγουρη θέση στο τραπέζι μας αυτές τις ημέρες.

Κουραμπιέδες-Μελομακάρονα: κλασική ελληνική αξία

Ξεκινώντας από την Ελλάδα, τόσο οι κουραμπιέδες όσο και τα μελομακάρονα έχουν reserved θέση στα γιορτινά τραπέζια και στον χριστουγεννιάτικο διάκοσμο του σπιτιού. Είτε σας αρέσουν είτε όχι, η παράδοση απαιτεί να φουρνίσετε και να μελώσετε, γεμίζοντας το σπίτι με υπέροχες μυρωδιές. Είθισται μάλιστα, κατά την αλλαγή του χρόνου τα παιδάκια που πιστεύουν στον ερχομό του Άγιου Βασίλη, να βάζουν σε ένα πιατάκι από έναν κουραμπιέ κι ένα μελομακάρονο για τον κουρασμένο μακρινό επισκέπτη που φέρνει τα δώρα.

Βασιλόπιτα: σε ποιόν θα «πέσει» το φλουρί;

Πρόκειται για την πίτα –δημιούργημα της χριστιανικής παράδοσης- που φτιάχνεται την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς και κόβεται μόλις αλλάξει ο χρόνος. Στην Αθήνα συνηθίζουμε να φτιάχνουμε βασιλόπιτα που θυμίζει το γνωστό μας κέικ, με βασικά συστατικά το αλεύρι, τη ζάχαρη και τα αυγά. Είναι αφράτη και γλυκιά και συνήθως καλύπτεται με μια παχουλή στρώση ζάχαρης άχνης ή γλάσου. Κάποιοι προτιμούν τη βασιλόπιτα-τσουρέκι, κι άλλοι –κυρίως στην βόρεια Ελλάδα- φτιάχνουν αλμυρές πρωτοχρονιάτικες βασιλόπιτες με κιμά.

Στο εσωτερικό της κάθε βασιλόπιτας τοποθετείται ένα νόμισμα (φλουρί). Όποιος το βρει στο κομμάτι του, λέγεται ότι θα έχει την τύχη με το μέρος του για όλη τη χρονιά.

Το κόψιμο της βασιλόπιτας είναι μια τελετουργία, καθώς προηγείται το σταύρωμα της πίτας και έπεται το κόψιμό της σε κομμάτια, τα πρώτα από τα οποία συνήθως αφιερώνονται στον Χριστό, τον Άγιο Βασίλη, την Παναγία και τον φτωχό, προς ένδειξη ευγνωμοσύνης, αλληλεγγύης και ευχαριστίας.

Christmas pudding (plum pudding): γλυκός πειρασμός αλά αγγλικά

Η χριστουγεννιάτικη πουτίγκα (Christmas pudding) χρονολογείται από τον Μεσαίωνα. Η Christmas Pudding, αν και εθνικό γλυκό της Αγγλίας, γίνεται με πολλούς τρόπους. Κάθε οικογένεια έχει και τον δικό της. Πολλοί συνηθίζουν πριν τη σερβίρουν να ανοίγουν μια μικρή τρύπα στην κορυφή της, να τη γεμίζουν με brandy και να την ανάβουν.

Λέγεται ότι αν η παρασκευή της είναι καλή, τότε η Christmas pudding μπορεί να διατηρηθεί για έναν ολόκληρο χρόνο.

Βασικά, η συνταγή της πουτίγκας στοχεύει στο να ενώσει σε μια συνταγή όλα εκείνα τα υλικά που παραδοσιακά ήταν ακριβά –κυρίως τα μπαχαρικά τα οποία δημιουργούν και το ξεχωριστό της άρωμα.

Το χρώμα της είναι πολύ σκούρο ως αποτέλεσμα της μαύρης ζάχαρης που χρησιμοποιείται στην παρασκευή της, του σιροπιού που την περιχύνει, αλλά και εξαιτίας της μεγάλης διάρκειας του μαγειρέματός της. Το μίγμα της μπορεί να εμπλουτιστεί με χυμό λεμονιού ή πορτοκαλιού και brandy, προτού βράσει για αρκετές ώρες.

Μπισκότα gingerbread: τα πολύχρωμα χαμογελαστά ανθρωπάκια

Τα γνωστά μυρωδάτα, πολύχρωμα, χαμογελαστά ανθρωπάκια που στολίζουν τα αμερικανικά αλλά και τα ευρωπαϊκά τραπέζια, είναι γνωστά ως gingerbread cookies. Γίνονται με βάση το ginger και τα μπχαρικά, αλλά και το μέλι ή τη μελάσα (πετιμέζι) εξ ου και το σκούρο καστανό χρώμα τους. Στα γαλλικά ο ίδιος όρος αποδίδεται με τη λέξη pain d’epices (ψωμί με μπαχαρικά) και στα γερμανικά lebkuchen (ψωμί της ζωής).

Η ζύμη του gingerbread αποτελεί τη βάση για πολλά γλυκίσματα, με αποκορύφωμα τα πολύχρωμα ζαχαρένια σπιτάκια. Σύμφωνα με μελετητές, τα πρώτα σπιτάκια εμφανίστηκαν ως αποτέλεσμα των παραμυθιών των αδερφών Grimm, ενώ άλλοι λένε ότι οι γνωστοί παραμυθάδες εμπνεύστηκαν από τα σπιτάκια που προϋπήρχαν, χωρίς κανείς να μπορεί να καταλήξει κάπου με σιγουριά.

Τα σπιτάκια φτιάχνονται με βάση τη ζύμη των gingerbread cookies που κόβεται σε κομμάτια με σωστές αναλογίες και συναρμολογούνται μεταξύ τους χρησιμοποιώντας σαν «κόλλα», φρέσκια παχύρρευστη καραμέλα. Στη συνέχεια, στολίζονται με όλων των ειδών τα γλυκίσματα: σοκολατάκια, καραμέλες, ζάχαρη άχνη κτλ, δημιουργώντας ένα θεαματικό αποτέλεσμα, ιδανικό για παιδιά.

Δίπλες: παραδοσιακός πειρασμός για τους λάτρεις του μελιού

Παλιότερα στην Ελλάδα, οι επιλογές για τα υλικά με τα οποία οι νοικοκυρές θα έφτιαχναν τα χριστουγεννιάτικα γλυκά τους δεν ήταν πολλές κι έτσι, αυτοσχεδίαζαν με ό,τι είχαν στα ντουλάπια τους, πάντα φτηνά και φρέσκα. Αυγά από τις κότες της αυλής, αλεύρι από το σιτάρι που άλεθαν στον μικρό τους μύλο και άφθονο μέλι.

Έτσι καθιερώθηκαν οι δίπλες σαν ένα εύκολο και απλό γλυκό για τις γιορτινές μέρες. Οι δίπλες συναντώνται πολύ στην Πελοπόννησο και ιδιαίτερα στην Αρκαδία και τη Λακωνία και φυσικά, η παραγωγή τους δεν περιορίζεται μόνο τις ημέρες των Χριστουγέννων, αλλά φτιάχνονται και σε κάθε γιορτή και χαρά του σπιτιού, σε αρραβώνες, γάμους και βαπτίσεις. Στο παρελθόν μάλιστα, οι γυναίκες μαζεύονταν σε ένα σπίτι και έφτιαχναν μαζί τις γιορτινές τους δίπλες.

Panettone: ένα… γλυκό «καρβέλι ψωμί»

Το Panettone είναι ένα παραδοσιακό «ψωμένιο» γλυκό. Η λέξη panettone προέρχεται από την ιταλική λέξη «panetto» που σημαίνει μικρό καρβέλι ψωμί και ετοιμάζεται συνήθως, τις ημέρες των Χριστουγέννων τόσο στην Ιταλία, όσο και στη Βραζιλία, τη Μάλτα, τη Γερμανία και την Ελβετία, ενώ αποτελεί το σήμα κατατεθέν του Μιλάνου, χωρίς όμως, να έχει κατοχυρώσει την καταγωγή του.

Μοιάζει με ψηλό κυλινδρικό ψωμί σε αστεροειδή βάση, με ύψος 12-13 εκατοστά και βάρος μέχρι ένα κιλό. Η προετοιμασία του είναι πολύωρη καθώς απαιτούνται ημέρες για να γίνει η ζύμη αφράτη και φουσκωτή.

Η γεύση του ποικίλλει και τα panettone μπορούν να περιέχουν σοκολάτα, αποξηραμένα φρούτα, πορτοκάλι ή σταφίδες.

Σερβίρεται σε φέτες, κομμένες κάθετα και συνοδεύει συνήθως, τον καφέ, το τσάι ή κάποιο γλυκό ή αφρώδες κρασί. Σε ορισμένες περιοχές της Ιταλίας σερβίρεται με κρέμα από τυρί mascarpone, αποξηραμένα φρούτα και λικέρ πικραμύγδαλο.

Buche de Noel: κορμός για φάγωμα

Το Buche de Noël είναι ένα παραδοσιακό γλυκό των Χριστουγέννων, με καταγωγή από τη Γαλλία, που συναντάται όμως και στο Βέλγιο, το Βιετνάμ, τον Λίβανο, τον Καναδά και άλλες γαλλόφωνες περιοχές. Όπως μαρτυρά και το ίδιο του το όνομα, το συγκεκριμένο γλυκό φτιάχνεται και στολίζεται έτσι ώστε να μοιάζει με κορμό ξύλου έτοιμο να καεί στο τζάκι. Είναι ο δικός μας χριστουγεννιάτικος «κορμός».

Ο παραδοσιακός κορμός έχει σαν βάση του το παντεσπάνι ή άλλο «κεϊκένιο» υλικό που αλείφεται με κρέμα και τυλίγεται σε ρολό. Ο πιο συνηθισμένος συνδυασμός υλικών είναι το λευκό παντεσπάνι γεμισμένο με σοκολάτα. Παρ’ όλα αυτά, η φαντασία δημιουργεί πληθώρα άλλων συνδυασμών εξίσου νόστιμων και εντυπωσιακών.

Οι κορμοί απαιτούν και την αντίστοιχη αισθητική τελειότητα, καθώς το εξωτερικό τους που αλείφεται με σοκολάτα, κρέμα ή γλάσο πρέπει να μοιάζει με την υφή ενός πραγματικού κορμού.

Stollen: το «χιονισμένο» καρβελάκι

Τέλος, το Stollen είναι ένα είδος κέικ σε σχήμα καρβελιού, που περιέχει αποξηραμένα φρούτα, ζάχαρη άχνη, ξηρούς καρπούς, μπαχαρικά ή γλάσο. Πρόκειται για ένα παραδοσιακό γερμανικό γλυκό των Χριστουγέννων.

Και το stollen είχε την τιμητική του κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Οι μάγειρες της εποχής φύλαγαν τα πιο ακριβά τους υλικά για να φτιάξουν τις γιορτινές ημέρες Stollen. Τα βασικά του συστατικά είναι αλεύρι, ζάχαρη, αυγά, μπαχαρικά και αποξηραμένα φρούτα.

Ροξάκια: λευκό vs μαύρο

Όχι τόσο γνωστά στο ευρύ κοινό, αλλά πολύ νόστιμα και όμορφα στην όψη, τα ροξάκια συμβολίζουν την αντίθεση του λευκού με το μαύρο και τα αγαπούν κυρίως, στον ελληνικό Βορρά. Είναι μικρά στρογγυλά γλυκάκια, λευκά με μια σοκολατένια βούλα στη μέση. Γίνονται με αλεύρι και μαγιά, από δύο ζύμες – την ανοιχτόχρωμη και την σκουρόχρωμη- ψήνονται στον φούρνο και σιροπιάζονται, όπως ακριβώς και τα μελομακάρονα. Είναι όμως, πολύ πιο μαλακά. Επειδή είναι και νηστίσιμο γλυκό, τα ροξάκια τρώγονται καθ'όλη τη διάρκεια της νηστείας των Χριστουγέννων.

Bolo Rei: κεικ για την Ημέρα των Βασιλιάδων

Πρόκειται για ένα παραδοσιακό πορτογαλικό κέικ φρούτων, που τρώγεται την περίοδο των Χριστουγέννων, από τις 25 Δεκεμβρίου μέχρι και την Ημέρα των Βασιλιάδων (Dia dos Reis) στις 6 Ιανουαρίου.

Είναι ένα στρογγυλό κέικ με μια μεγάλη τρύπα στη μέση που συμβολίζει την κορώνα και καλύπτεται από αποξηραμένα φρούτα βουτηγμένα στη ζάχαρη. Περιέχει σταφίδες, καρύδια και άλλα φρούτα. Πολλοί μάλιστα βάζουν μέσα στο γλυκό, το αντίστοιχο με το δικό μας φλουρί, που το αποκαλούν fava. Μόνο που στην Πορτογαλία όποιος το βρει πρέπει να αναλάβει τα έξοδα για το bolo rei της επόμενης χρονιάς, οπότε καλύτερα να το αποφύγετε!

ΒΑΛΙΑ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ

[email protected]