Κυκλαδίτική αρχιτεκτονική σε συνδυασμό με άλλα παραδοσιακά στοιχεία, χωριά με όμορφες παραλίες, αλλά και πολλοί ορεινοί, γραφικοί οικισμοί, φυσικές ομορφιές, μονοπάτια και μια εκπληκτική κουζίνα, είναι μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά της Νάξου που θα σας κάνουν να την βάλετε στην καρδιά σας.

Η Νάξος ή Αξιά, είναι το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων, ακριβώς στο κέντρο του Αιγαίου, στις ανατολικές Κυκλάδες. Χωρίζεται διοικητικά σε δύο κύριους δήμους (Δήμος της πόλεως Νάξου (Χώρας) και Δήμος Δρυμαλίας) και έχει πληθυσμό περίπου 18.000 κατοίκους.

Το τοπίο του νησιού έχει πολλές εναλλαγές: Πεδιάδες διαδέχονται άγονες περιοχές, μαρμάρινα βουνά καταλήγουν σε βαθύσκιωτες ρεματιές, περιοχές με βλάστηση φιλοξενούν κάτασπρα χωριά, αμμώδεις παραλίες συναντούν την θάλασσα, ενώ ένας ορεινός όγκος από Βορρά προς Νότο διασχίζει το νησί, στη ραχοκοκαλιά του οποίου δεσπόζουν τα βουνά Ζας (1004 μ.) και Φανάρι (908 μ.), τα υψηλότερα των Κυκλάδων.

Η Νάξος, αν και με μεγάλη ακτογραμμή, δεν χαρακτηρίζεται από ασφαλείς φυσικούς λιμένες και έτσι οι κάτοικοί της ασχολούνται περισσότερο με γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες και πολύ λίγο με αλιευτικές. Καταφέρνουν μάλιστα να είναι αυτάρκεις, καθώς η γόνιμη γη της παράγει εσπεριδοειδή, ελιές, φρούτα, λαχανικά, τις ονομαστές πατάτες Νάξου και καταπληκτικό κρασί. Ιδιαίτερα ανεπτυγμένες είναι επίσης η κτηνοτροφία και η μελισσοκομία, οι οποίες προσφέρουν εξαιρετικής ποιότητας κρέατα, γάλα, τυριά και θυμαρίσιο μέλι.

Καλωσόρισμα στη Νάξο

Μπροστά στο λιμάνι, το νησάκι με το ασυνήθιστο και μοναδικό σ’ ολόκληρο το Αιγαίο μνημείο, μια τεράστια πόρτα, η επονομαζόμενη «Πορτάρα», μαγνητίζει τη ματιά του επισκέπτη. Πρόκειται για μια μεγάλη, μαρμάρινη πύλη στη νησίδα Παλάτια, που σήμερα ενώνεται με τη Χώρα της Νάξου και είναι ό,τι απέμεινε από το ναό του Απόλλωνα, που ξεκίνησε να χτίζεται την κλασική περίοδο.

Η Πορτάρα

Η Χώρα, είναι κτισμένη σε ένα μικρό ύψωμα, με τον κλασικό αμυντικό τρόπο και αποπνέει παραδοσιακό αλλά και μοντέρνο αέρα, με τα κυκλαδίτικα άσπρα σπίτια της, αλλά και μπαράκια, καφετέριες, εστιατόρια και καταστήματα.

Έχει όλα τα χαρακτηριστικά κυκλαδίτικα στοιχεία καθώς και πολλά μνημεία διαφόρων χρονολογικών περιόδων. Η καρδιά της πόλης χτυπά στην Παλιά Χώρα, την καστροπολιτεία με τα καλντερίμια και το ενετικό κάστρο, ενώ τα σπίτια με τα βενετσιάνικα οικόσημα, τα στενά δρομάκια με τα στεγάδια, οι καθολικές εκκλησίες και οι οχυρώσεις, δημιουργούν ένα μοναδικό ταίριασμα κυκλαδίτικης και μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής. Μέσα στο κάστρο βρίσκεται και το Αρχαιολογικό Μουσείο με πλούσια ευρήματα από τους Νεότερους Νεολιθικούς μέχρι τους Παλαιοχριστιανικούς Χρόνους, ενώ την παράσταση κλέβει η εξαιρετική συλλογή των κυκλαδικών ειδωλίων.

Επισκεφτείτε επίσης τη Μυκηναϊκή Πόλη στην περιοχή Γρόττα, τον οχυρωμένο οικισμό Μπούργο και τα διάφορα μουσεία. Στην κεντρική πλατεία της Χώρας, θα βρείτε την Καθολική Εκκλησία και τον κεντρικό Πύργο.

Πέρα από τη Χώρα

Η Νάξος έχει αρκετά χωριά και οικισμούς σε όλη την παραθαλάσσια γραμμή αλλά και στην ενδοχώρα. Τα περισσότερα από αυτά διατηρούν το παραδοσιακό τους χρώμα και φυσικές ομορφιές. Το μεγαλύτερο χωριό της Νάξου μετά την Χώρα και με τους περισσότερους μόνιμους κατοίκους στο νησί, είναι το Φιλώτι, στο κέντρο σχεδόν του νησιού, με πλήθος καταλυμάτων, εστιατορίων, καφενείων και μαγαζιών λαϊκής τέχνης. Από την μεγάλη πλατεία του με τον πλάτανο, απλώνονται αμφιθεατρικά τα μονοπάτια του χωριού που σας περιμένουν να τα εξερευνήσετε.

Η παραδοσιακή Απείρανθος (Φωτογραφία: http://www.naxos.gr)

Λίγο πιο βόρεια, στις πλαγιές ενός λόφου στους ανατολικούς πρόποδες της βουνοσειράς των Φαναριών, βρίσκεται η Απείρανθος, το πιο παραδοσιακό και γραφικό ίσως χωριό του νησιού, που διατηρεί ζωντανό τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του. Το λένε και «μαρμάρινο χωριό», λόγω του μαρμάρου που κυριαρχεί παντού και είναι ανεπτυγμένο γύρω από τους δύο Πύργους, πιθανότατα του 17ου αιώνα, που ανήκαν άλλοτε σε Φράγκους μεγαλογαιοκτήμονες. Κάθε γωνιά του αποτελεί μια ξεχωριστή δημιουργία λαϊκής αρχιτεκτονικής, με πετρόκτιστα σπίτια, όμορφες πλατείες, στενά σοκάκια, στρωμένα με μάρμαρο και μακρά πνευματική και καλλιτεχνική παράδοση (πέντε μουσεία!).

Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε επίσης το Σαγκρί, το χωριό πάνω στο λόφο με τον ανοιχτό ορίζοντα, που αποτελείται από τρεις συνοικίες (Άνω, Κάτω και Κανακάρι). Έχει βενετσιάνικους πύργους και παραδοσιακούς ανεμόμυλους, ενώ ο κάμπος του Κάτω Σαγκρίου αποκαλείται και «Μικρός Μυστράς» λόγω του μεγάλου αριθμού των βυζαντινών ναών, με σημαντικότερο τον Άγιο Μάμα (9ος αι.). Σε μικρή απόσταση από το Σαγκρί βρίσκεται το ιερό της Δήμητρας και του Απόλλωνα (στο ύψωμα Γύρουλα), εξολοκλήρου κατασκευασμένο από λευκό μάρμαρο, του 6ου αι. π.Χ.

Η Κόρωνος είναι ένα από τα παλαιότερα, τα μεγαλύτερα και τα πιο ορεινά χωριά της Νάξου, με μοναδική γραφικότητα. Βρίσκεται στα ΒΑ του νησιού, σε απόσταση 30 χλμ. από την πόλη της Νάξου και το μεγαλύτερο μέρος του είναι κτισμένο στις αντικριστές πλευρές μιας βαθιάς και καταπράσινης ρεματιάς. Η ιδιαίτερη ρυμοτομία και η παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών, συνθέτουν μια ασυνήθιστη, μαγευτική εικόνα που ξεφεύγει από τις κυκλαδίτικες καταβολές. Παραδοσιακά καφενεδάκια στη πλατεία του χωριού και στον δρόμο για την Αγία Μαρίνα, περιμένουν όσους θέλουν να δοκιμάσουν ντόπια γλυκά και ρακί ενώ οι παραδοσιακές ταβέρνες με τις τοπικές συνταγές, αποτελούν μια μοναδική επιλογή για εκλεκτικούς καλοφαγάδες.

Σπίτι στο χωριό Κόρωνος (Φωτογραφία: http://www.naxos.gr)

Φυσικά, τα παραθαλάσσια χωριά της Νάξου, αναπόφευκτα κλέβουν την παράσταση τους καλοκαιρινούς μήνες, για τις όμορφες παραλίες τους, ενώ υπάρχουν ακόμα αμέτρητα ορεινά χωριά, το καθένα με το προσωπικό του πολιτιστικό στοιχείο, που αξίζει να ανακαλύψετε ένα προς ένα.

Παραλίες

Στην μεγάλη ακτογραμμή της Νάξου θα βρείτε παραλίες για κάθε γούστο: μεγάλες και οργανωμένες χρυσές αμμουδιές και παραλίες με βότσαλο, κοσμοπολίτικες ή πιο ερημικές, καθώς και παραλίες για οικογένειες.

Κοντά στην Χώρα βρίσκεται ο Άγιος Γεώργιος, με μια μεγάλη, οργανωμένη παραλία, με beach bars και θαλάσσια σπορ, ενώ λίγα χιλιόμετρα παραπέρα βρίσκεται η παραλία Αγ. Προκόπης -η πιο φημισμένη παραλία της Νάξου- με φυσική συνέχεια του την παραλία της Αγ. Άννας. Και οι δύο αυτές παραλίες χαρακτηρίζονται για τα πεντακάθαρα νερά τους, την αμμουδιά και το όμορφο γύρω φυσικό τοπίο.

Ο Άγιος Προκόπης (Φωτογραφία: http://www.naxos.gr)

Η τρίτη στη σειρά παραλία, είναι αυτή της Πλάκας, με τα καταγάλανα νερά και την εντυπωσιακή αμμουδιά των 4 χλμ.

Για τους λάτρεις του surfing προτείνεται η Μικρή Βίγλα, εξαιτίας των ιδανικών θαλάσσιων καιρικών συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή για το συγκεκριμένο σπορ.

Ο Απόλλωνας, είναι ένα γραφικό χωριό που προσφέρει γαλήνη και ηρεμία, σε συνδυασμό με πλούσιο φυσικό κάλλος και τουριστικό ενδιαφέρον. Βρίσκεται 36 χλμ από τη χώρα της Νάξου, αλλά αποτελεί αυτόνομο τουριστικό προορισμό αφού διαθέτει καταπληκτικές παραλίες, γραφικά σοκάκια και πλήθος τουριστικών μαγαζιών, καφέ και εστιατορίων.

Για τις υπόλοιπες παραλίες και το χάρτη του νησιού, επισκεφτείτε την ιστοσελίδα: www.naxos.gr/index.php?dispatch=pages.view&page_id=20 .

Πεζοπορικές διαδρομές

Χάρη στο έντονο ανάγλυφο και το μέγεθος της Νάξου έχουν αναπτυχτεί μια σειρά από διαφορετικά οικοσυστήματα που μπορεί να γνωρίσει κανείς ακολουθώντας τα σηματοδοτημένα μονοπάτια προς κάθε γωνιά του νησιού (Χώρα-Μέλανες-Χαλκί, Χαλκί-Δανακός-Απείρανθος, Σκαδό-Απόλλωνας κ.α.).

Περπατήστε στα εύφορα οροπέδιά της, τα ορεινά μέρη, τις κοιλάδες, δίπλα στα ποτάμια και τους μικρούς καταρράκτες, σε ελαιώνες και αμπελώνες.

Φωτογραφία: http://www.naxos.gr

Ανυπέρβλητης ομορφιάς η διαδρομή από την Απείρανθο προς την παραλία Μουτσούνα διαμέσου των παλαιών σμυριδωρυχείων, ενώ ονειρικές εικόνες και μοναδικά τοπία θα σας συντροφεύουν κατά την πορεία σας προς τη θάλασσα.

Για τις πεζοπορικές διαδρομές στο νησί, δείτε την ιστοσελίδα: www.naxos.gr/index.php?dispatch=pages.view&page_id=16 .

Πολιτισμός

Παραδοσιακά πανηγύρια και πολιτιστικά δρώμενα διοργανώνονται συχνά στο νησί, μεταξύ αυτών, το Φεστιβάλ Νάξου και τα Διονύσια, πολιτιστικές εκδηλώσεις υψηλού επιπέδου, υπό την αιγίδα του δήμου Νάξου, που εξελίσσονται καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού και κλείνουν πανηγυρικά το Σεπτέμβριο με τη Γιορτή του Κρασιού και τη Γιορτή του Ψαρά.

Ναξιώτικα προϊόντα

Η ναξιώτικη κουζίνα φημίζεται για την απλότητα, την ποικιλία μα πάνω από όλα για τις δυνατές γεύσεις της που είναι αποτέλεσμα της πληθώρας φρέσκων υλικών, μυρωδικών, του εξαιρετικού ελαιόλαδου, των χορταρικών και της άριστης ποιότητας κρεάτων που διαθέτει αυτό το προικισμένο νησί.

Τα ναξιώτικα προϊόντα έχουν κατακτήσει τη δική τους θέση στην ελληνική κουζίνα. Τα εξαίρετα τυριά -με τη γραβιέρα να δεσπόζει- όπως η ξινομυζήθρα, το ξινότυρο και το αρσενικό (εξαιρετικά εύγευστο κεφαλοτύρι από αιγοπρόβειο γάλα), το αρωματικό ελαιόλαδο, η περίφημη πατάτα Νάξου, τα γλυκά του κουταλιού και τα διάσημα τοπικά λικέρ, αλλά και το ναξιώτικο κρασί, μένουν αξέχαστα ακόμη και στον πιο απαιτητικό.

Προβάτσες με χοιρινό (Φωτογραφία: http://www.naxos.gr)

Μερικά από τα φαγητά που μπορεί κανείς να απολαύσει στη Νάξο είναι προβάτσες (είδος χόρτων) με χοιρινό, ρόστο, κόκορας κρασάτος, παραδοσιακή τυρόπιτα, αρνάκι φρικασέ, ενώ οι λάτρεις των θαλασσινών, άφθονο φρέσκο ψάρι, αστακομακαρονάδες, μύδια σαγανάκι, καλαμάρι ψητό και πολλά άλλα.

Πού να φάτε:

Στη Νάξο θα βρείτε ποικιλία από ταβέρνες και εστιατόρια στη Χώρα, αλλά και σε πολλά χωριά. Εμείς σας προτείνουμε την «Γοργόνα», στην Αγ. Άννα, για ψάρι και την ταβέρνα «Κοντός» ( http://kontosrestaurant-naxos.com ) στη Μικρή Βίγλα, για παραδοσιακές γεύσεις με ποιότητα.

Περισσότερες πληροφορίες για τη Νάξο, θα βρείτε στην επίσημη ιστοσελίδα του νησιού: www.naxos.gr/index.php .

Πόπη Αθανασοπούλου

[email protected]