Η Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Κάλλια Γιαννιτσοπούλου, μιλά για μια ευαίσθητη περίοδο στη ζωή μιας γυναίκας, που η διατροφή χρειάζεται προσοχή.

Οι διατροφικές συνήθειες στην εγκυμοσύνη παίζουν καταλυτικό ρόλο όχι μόνο σε σχέση με την υγεία της εγκύου, αλλά πάνω από όλα στην σωστή ανάπτυξη και εναπόθεση βάρους του εμβρύου. Για να μπορέσετε να ακολουθήσετε την κατάλληλη διατροφή για την περίοδο της εγκυμοσύνης, δείτε ποιες τροφές θα πρέπει να προσέξετε ή να αποφύγετε όταν θα περιμένετε τον πελαργό!

Ωμά, μισοψημένα, ή κατεψυγμένα τρόφιμα
Σε αρκετές περιπτώσεις ερχόμαστε σε επαφή με τροφές που δεν έχουν ψηθεί καλά ή που έχουν υποστεί μεγάλες αλλαγές θερμοκρασίας και ως εκ τούτου υπάρχει ο κίνδυνος ανάπτυξης μικροβίων ή βακτηρίων τα επικρατέστερα των οποίων είναι η λιστέρια, το τοξόπλασμα και η E. Coli. Τέτοιου είδους τροφές που μια έγκυος θα πρέπει να προσέξει είναι οι ακόλουθες: 

-Μαλακά τυριά
Μπορείτε να καταναλώνετε κίτρινα τυριά στα ζυμαρικά και το τοστ σας (έμενταλ, ένταμ, παρμεζάνα, γραβιέρα κ.ά.)  Όμως προσοχή στα μαλακά τυριά που μπορεί να γίνουν εστία του βακτηρίου λιστέρια που μπορεί να είναι επικίνδυνο ή ακόμα και θανατηφόρο για εσάς και το μωρό σας. Είναι καλύτερο να αποφύγετε το μπρι, το καμαμπέρ και το ροκφόρ εκτός αναφέρεται ότι είναι παστεριωμένα. Όταν δεν είστε σίγουροι ή τα συναντήσετε σε ένα εστιατόριο, καλύτερα να μην τα επιλέξετε.

-Μη καλοψημένο κρέας
Όταν τρώτε σε ένα εστιατόριο επιλέξτε τις μπριζόλες και τα μπιφτέκια καλοψημένα. Το ωμό ή μισοψημένο κρέας μπορεί να κρύβει τοξόπλασμα ή άλλα βακτήρια. Επίσης επιλέξτε ζεστό, φρεσκοψημένο κρέας και όχι «κρύα πιάτα» κρεατικών.

-Φρέσκος χυμός
Οι φρεσκοστυμένοι χυμοί σε εστιατόρια και καφέ μπορεί να αποτελέσουν εστία βλαβερών βακτηρίων, συμπεριλαμβανομένης της σαλμονέλας και του Ε. coli. Κάποιες αγορές επίσης πωλούν ωμούς, μη παστεριωμένους χυμούς σε ψυγεία –καλό θα ήταν να κοιτάξετε προσεκτικά την ετικέτα. Οι έγκυες πρέπει να προτιμούν χυμούς που να είναι παστεριωμένοι. Οι χυμοί σε κουτάκια και μπουκαλάκια από το σούπερ μάρκετ είναι επίσης ασφαλείς επιλογές.

-Σούσι
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας, μείνετε μακριά από το αγαπημένο σας σούσι. Παρ’ όλο που τα θαλασσινά είναι μια καλή πηγή πρωτεΐνης, τα ωμά θαλασσινά μπορεί να είναι πηγή βλαβερών παράσιτων και βακτηρίων. Ο FDA  προτείνει οι έγκυες να τρώνε μόνο θαλασσινά που έχουν μαγειρευτεί καλά.

-Ωμή ζύμη μπισκότου
Όταν ψήνετε μπισκότα, μπορεί να μπείτε στον πειρασμό να δοκιμάσετε λίγη ωμή ζύμη. Ωστόσο αν η ζύμη περιέχει ωμά αυγά, τότε αυτή η απλή δοκιμή εμπεριέχει ρίσκο για την υγείας σας και αντίστοιχα του εμβρύου. Ένα στα 20.000 αυγά περιέχει το βακτήριο σαλμονέλα. Για να είστε ασφαλείς, αποφύγετε να δοκιμάσετε άψητα μπισκότα, ή γέμιση με ωμά αυγά. Το παγωτό με ζύμη μπισκότου, παρόλα αυτά, είναι ασφαλές.

-Σπιτική σος Σίζαρ
Τα ωμά αυγά χρησιμοποιούνται και σε πολλές σπιτικές σος, όπως σος Σίζαρ, hollandaise, μαγιονέζα. Προτιμήστε τη συσκευασμένη βερσιόν, που φτιάχνεται με παστεριωμένα αυγά.

-Σπιτικό τιραμισού
Πολλά σπιτικά επιδόρπια, όπως το τιραμισού, η μαρέγκα και η μους περιλαμβάνουν ωμά αυγά. Αν δεν υπάρχει η επιλογή του έτοιμου, υπάρχει ασφαλής τρόπος να ετοιμάσετε την αγαπημένη σας συνταγή. Κάποια σούπερ μάρκετ πωλούν παστεριωμένα αυγά, που γίνεται να φαγωθούν ωμά. Σιγουρευτείτε ότι η ετικέτα αναγράφει τη λέξη «παστεριωμένα». 

-Φρέσκια γεμισμένη γαλοπούλα
Μια γαλοπούλα ή ένα κοτόπουλο ήδη γεμισμένο από κάποιο μαγαζί είναι μια καλή εναλλακτική όταν δεν έχετε χρόνο. Αλλά οι χυμοί από τα φρέσκα πουλερικά μπορεί να αναμειχθούν με το χυμό από τη γέμιση και να δημιουργήσουν ένα καλό σημείο για να αναπτυχθούν βακτήρια. Το μαγείρεμα συνήθως προσφέρει προστασία, αλλά η εγκυμοσύνη δυσκολεύει τον οργανισμό να αμυνθεί. Μια ασφαλής επιλογή είναι να αγοράσετε κατεψυγμένη γεμισμένη γαλοπούλα. Βέβαια θα πρέπει να μαγειρευτεί κατευθείαν, χωρίς να την αφήσετε να αποψυχθεί.

-Κρέατα ντελικατέσεν
Σε αντίθεση με άλλα μικρόβια τροφίμων, η λιστέρια μπορεί να αναπτυχθεί σε θερμοκρασίες μέσα στο ψυγείο σας. Για αυτό  το λόγο, πρέπει να αποφύγετε έτοιμα κρέατα. Μπορείτε να τα καταναλώσετε μόνο αφού τα ζεστάνετε πολύ καλά. 

-Πατέ
Τα πατέ περιέχουν φθαρτά κρέατα που μπορεί να αναπτύξουν λιστέρια. Η διατήρηση του ψυγείου κάτω από τους 4 βαθμούς θα μειώσει την ανάπτυξη βακτηρίων, αλλά δεν θα τη σταματήσει τελείως. Καλό θα ήταν να τα αποφεύγετε στην εγκυμοσύνη.

-Άπλυτα φρούτα/λαχανικά
Να είστε πολύ σχολαστικές ως προς το πλύσιμο των φρούτων και των λαχανικών που καταναλώνετε κατά τη διάρκεια  της εγκυμοσύνης. Ένα παράσιτο που λέγεται τοξόπλασμα μπορεί να ζει σε αυτά και προκαλεί μια ασθένεια με το όνομα τοξοπλάσμωση, που μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη για το μωρό σας. Μην χρησιμοποιήσετε σαπούνι για να τα πλύνετε. Τρίψτε την επιφάνεια με μια βούρτσα για λαχανικά. Κόψτε κάθε μη υγιή περιοχή, γιατί μπορεί να παραμονεύουν βακτήρια.

-Ωμοί βλαστοί
Μην καταναλώνετε ωμούς βλαστούς, όπως τριφύλλι και ραπανάκι. Τα βακτήρια μπορεί να μπουν στους σπόρους πριν αρχίσουν να ανθίζουν οι βλαστοί και είναι  δύσκολο να μπορέσετε να ξεπλύνετε τα μικρόβια. Όταν τρώτε έξω, σιγουρευτείτε ότι αυτό που τρώτε δεν περιέχει βλαστούς. Στο σπίτι, μαγειρέψτε τους βλαστούς πολύ καλά για να καταστρέψετε κάθε τυχόν βακτήριο.

-Καπνιστά θαλασσινά
Όπως όλα τα έτοιμα κρέατα, τα κατεψυγμένα καπνιστά θαλασσινά είναι ευαίσθητα στη λιστέρια. Καλό θα ήταν η εγκυμονούσα να αποφεύγει τροφές όπως ο καπνιστός σολομός, η καπνιστή πέστροφα, ο μπακαλιάρος, ο τόνος και το σκουμπρί. Μπορούν όμως να καταναλωθούν σε μαγειρεμένα φαγητά. 

-Ωμά οστρακοειδή
Τα ωμά οστρακοειδή είναι μια από τις συχνότερες αιτίες της ασθένειας από τα θαλασσινά. Οι ένοχοι είναι τα παράσιτα και τα βακτήρια που όμως σκοτώνονται όταν τα οστρακοειδή μαγειρευτούν.  Αν μπορείτε να μαγειρέψετε τα οστρακοειδή καλά, είναι ασφαλές να τα τρώτε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Μαγειρέψτε στρείδια, αχιβάδες, μύδια μέχρι τα κελύφη να ανοίξουν. Αν κάποια δεν ανοίγουν, να τα πετάτε.

Υπάρχουν και άλλες κατηγορίες τροφών που μια εγκυμονούσα θα πρέπει να προσέξει, για διαφορετικούς λόγους. Αυτές οι τροφές αναφέρονται παρακάτω:

Ψάρι με υδράργυρο
Το ψάρι κάνει καλό για εσάς και το μωρό σας, αλλά πρέπει να κάνετε σωστές επιλογές σε σχέση με το ψάρι που διαλέγετε. Ο ξιφίας, το σκουμπρί, και ο καρχαρίας περιέχουν υψηλά επίπεδα μεθυλυδραργύρου. Αυτό το μέταλλο μπορεί να έχει τοξική επίδραση στο έμβρυο. Μπορείτε με ασφάλεια να φάτε μέχρι 350 γραμμάρια ψαριών την εβδομάδα, οπότε επιλέξτε ψάρι χαμηλό σε υδράργυρο: γατόψαρο, σολομό, μπακαλιάρο, τσιπούρα, πέρκα ή γλώσσα. Αν σας αρέσει ο λευκός τόνος, περιοριστείτε στα 180 γραμμάρια την εβδομάδα.

Το ερώτημα της καφεΐνης
Νέα στοιχεία δείχνουν ότι μια συγκεκριμένη ποσότητα καφεΐνης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι ασφαλής. Υπάρχουν όμως κλινικές μελέτες που δείχνουν ότι  η κατανάλωση μεγαλύτερων επιπέδων καφεΐνης μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες αποβολής. Προτείνεται στις εγκύους ή σε γυναίκες που προσπαθούν να μείνουν έγκυες να περιορίσουν την καφεΐνη σε 200 ml την ημέρα (ποσότητα που αντιστοιχεί σε 2 κούπες καφέ). Θυμηθείτε: η καφεΐνη βρίσκεται και στα αναψυκτικά, το τσάι, τη σοκολάτα και σε πολλά ενεργειακά ποτά.      

Αλκοόλ
Καλό θα ήταν το αλκοόλ να αποφεύγεται τελείως κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ακόμα και μικρές δόσεις μπύρας ή κρασιού (1-2 ποτήρια την εβδομάδα) δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι ασφαλείας. Η έγκυος μπορεί να πίνει νερό, γάλα και χυμούς.

Αναψυκτικά
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης χρειάζεται να αποφευχθεί η κατανάλωση ανθρακούχων ροφημάτων, λόγω της αρνητικής επίδρασης τους στην απορρόφηση του ασβεστίου και την υψηλή τους περιεκτικότητα σε ζάχαρη ή γλυκαντικά.

Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Α
Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Α όπως το συκώτι, κάποια ιχθυέλαια και κάποιες φυτικές μαργαρίνες με πρόσθετη βιταμίνη Α , καθώς και συμπληρώματα με βιταμίνη Α δεν θα πρέπει να καταναλώνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Σύμφωνα με μελέτες η κατανάλωση βιταμίνης Α, κυρίως στο πρώτο τρίμηνο της κύησης έχει συνδεθεί με τερατογενέσεις στο έμβρυο.

Συμπερασματικά, η ποιότητα της διατροφής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης παίζει σπουδαίο ρόλο ως προς την σωστή ανάπτυξη του εμβρύου και την καλή υγεία της εγκύου. Οι διατροφικές συστάσεις καλό είναι να ακολουθούνται από όλες τις εγκύους προκειμένου να εξασφαλίζονται οι καλύτερες δυνατές συνθήκες για το έμβρυο.

Κάλλια Γιαννιτσοπούλου
Kλινική διαιτολόγος- διατροφολόγος MSc, MBA, SRD
Επιστημονικό Διαιτολογικό Κέντρο «Σώμα Υγιές» www.somaygies.gr
Κωνσταντινουπόλεως 22 & Γρ. Λαμπράκη 315, Νίκαια
[email protected], fb page