Η Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Νάντια Δεληγιάννη, εξηγεί μια περίεργη σχέση που πολλοί δεν είχαν σκεφτεί ποτέ και επηρεάζει τον οργανισμό και τη σιλουέτα μας.

Η σεροτονίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής ο οποίος βρίσκεται στον γαστρεντερικό σωλήνα και συμβάλλει στη ρύθμιση της έκκρισης γαστρικού οξέος και άλλων πεπτικών υγρών. Ο πιο γνωστός, όμως, ρόλος της σεροτονίνης είναι στον εγκέφαλο όπου επηρεάζει τη διάθεση, τον έλεγχο του πόνου, τη σεξουαλική συμπεριφορά και τον ύπνο. Ο σημαντικότερος δε ρόλος της είναι ο έλεγχος της όρεξης, όπου δίνει το μήνυμα στον εγκέφαλο ότι έχει καταναλώσει επαρκή ποσότητα τροφής σταματώντας έτσι την υπερκατανάλωση.

Πώς φτιάχνεται η σεροτονίνη;
Η σεροτονίνη παρασκευάζεται στον εγκέφαλο από το απαραίτητο αμινοξύ τρυπτοφάνη σε συνδυασμό με βιταμίνες συμπλέγματος Β, βιταμίνη C, μαγνήσιο, σίδηρο και χρώμιο.  Παρ’ όλο που η παραγωγή της στον εγκέφαλο μπορεί να παραχθεί μέσα από την κατανάλωση συνδυαστικών τροφών, ωστόσο παρουσιάζει ανεπάρκεια σε ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, ο οποίος χαρακτηρίζεται από διατροφή φτωχή σε θρεπτικά συστατικά σε συνδυασμό με κακές διατροφικές συνήθειες έχουν σαν αποτέλεσμα να μην παρέχονται οι πρώτες ύλες στον οργανισμό για την παραγωγή σεροτονίνης.

Πώς τα μειωμένα επίπεδα σεροτονίνης επηρεάζουν τον οργανισμό;
Καθώς τα επίπεδα σεροτονίνης μειώνονται στον οργανισμό, είναι πολύ πιθανό να εμφανιστούν συμπτώματα όπως κατάθλιψη, αϋπνία, πονοκέφαλοι, χρόνια κόπωση καθώς και παχυσαρκία. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η έντονη επιθυμία για υδατάνθρακες. Έρευνες έχουν δείξει ότι όσοι ακολουθούν διατροφή χαμηλή σε τρυπτοφάνη έχουν αποδεδειγμένα αυξημένη όρεξη λόγω μειωμένης σεροτονίνης. Η ύπαρξη σεροτονίνης παίζει ουσιαστικό ρόλο στην πρόσληψη τροφής, καθώς ρυθμίζει τα κέντρα ελέγχου της όρεξης αποτρέποντας την υπερκατανάλωση τροφής, ενώ όταν βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα πυροδοτεί την έντονη διάθεση για φαγητό προκαλώντας υπερφαγία.

Η υπερκατανάλωση υδατανθράκων μπορεί να καταλήξει σε μια εξαρτημένη συνήθεια, καθώς το σώμα πέφτει σε φαύλο κύκλο, αφού η χαμηλή σεροτονίνη δημιουργεί έντονη υπερφαγία (κυρίως σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες). Οι υδατάνθρακες θα αυξήσουν προσωρινά τα επίπεδα σεροτονίνης και όταν αυτά πέσουν θα αρχίσει ο κύκλος από την αρχή.

Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης καθώς και η υπερφαγία;
Όταν ένα άτομο με χαμηλή σεροτονίνη έχει έντονη επιθυμία για υδατάνθρακες, θα πρέπει να δοθεί προσοχή στο είδος των υδατανθράκων που θα καταναλώσει, έτσι ώστε να έχουμε καλά επίπεδα σεροτονίνης. Μια διατροφή πλούσια σε σύνθετους υδατάνθρακες, οι οποίοι θα προέρχονται κυρίως από φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως σε συνδυασμό με μια καλή ποιοτικά πρωτεΐνη θα βοηθήσει στην εξισορρόπηση σεροτονίνης. Αν προσθέσουμε και καλά λιπαρά οξέα, κυρίως ω-3, θα έχουμε έναν οργανισμό σε πλήρη ισορροπία.

Είναι πολύ σημαντικό να καταναλωθεί ένα σνακ ή γεύμα πλούσιο σε υδατάνθρακες ακριβώς τη στιγμή που το άτομο «προετοιμάζεται» για υπερφαγικό επεισόδιο. Ένα σνακ πλούσιο σε σύνθετους υδατάνθρακες μπορεί να ενισχύσει τα επίπεδα σεροτονίνης για 3 ώρες.

Άλλοι παράγοντες που θα βοηθήσουν στην εξισορρόπηση των επιπέδων σεροτονίνης είναι η φυσική δραστηριότητα και η διαχείριση του στρες. Μέσω της άσκησης μειώνεται το στρες, ενώ ενισχύεται η καλή διάθεση λόγω απελευθέρωσης σεροτονίνης. Επίσης, μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της έντονης επιθυμίας για φαγητό. Από την άλλη, η διαχείριση των στρεσογόνων καταστάσεων μπορεί να οδηγήσει στη διατήρηση των καλών επιπέδων των θρεπτικών συστατικών για την παραγωγή νευροδιαβιβαστών.

Νάντια Δεληγιάννη
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
www.diatrofi.gr