Μπορεί πολλά κινηματογραφικά έργα να μπήκαν συχνά στο «στόχαστρο» των ειδικών για τον τρόπο που παρουσιάζουν την ιστορική αλήθεια, παραγνωρίστηκε όμως ότι ενίοτε συμβαίνουν και λάθη… γεωγραφικά, περισσότερο ή λιγότερο προφανή.

Υπερπαραγωγές, ταινίες περιπέτειας και δράσης, έργα επιστημονικής φαντασίας, τεράστιες εισπρακτικές επιτυχίες, μας καθήλωσαν κατά καιρούς στη μεγάλη οθόνη και απέσπασαν ένθερμες ή περισσότερο αμφιλεγόμενες κριτικές.

Οι περισσότεροι εστιάσαμε στο περιεχόμενο των ταινιών, εντυπωσιαστήκαμε από τα θεαματικά εφέ και την πλοκή των έργων, χωρίς όμως να δώσουμε σημασία σε μερικές φαινομενικά ασήμαντες λεπτομέρειες.

Μπορεί λοιπόν πολλά κινηματογραφικά έργα να μπήκαν συχνά στο «στόχαστρο» των ειδικών για τον τρόπο που παρουσιάζουν την ιστορική αλήθεια, παραγνωρίστηκε όμως ότι ενίοτε συμβαίνουν και λάθη… γεωγραφικά, περισσότερο ή λιγότερο προφανή.

Σίγουρα όλο και κάποια από τις παρακάτω ταινίες, έχετε δει στις σκοτεινές αίθουσες. Για να δούμε όμως πόσο παρατηρητικοί είστε στις λεπτομέρειες… γεωγραφικού κυρίως χαρακτήρα.

Jurassic Park

Στην επιστημονικής φαντασίας ταινία «Jurassic Park», ήδη από το ξεκίνημα βλέπουμε έναν από τους πρωταγωνιστές, τον Nedry, να δωροδοκείται από τον συνομιλητή του. Η συνάντηση γίνεται σε ένα beach bar, που όπως φαίνεται από τα πλάνα βρίσκεται σε μια μικρή πόλη, που περιβάλλεται από φοινικόδεντρα, ενώ στο βάθος φαίνεται ο ωκεανός. Όταν μάλιστα ξεκινάει η σκηνή, υπάρχει και σχετική ένδειξη ότι βρισκόμαστε στο San Jose, την πρωτεύουσα της Costa Rica. Εδώ βέβαια υπάρχει μια αντίφαση. Η πόλη San Jose, είναι ιδιαίτερα μεγάλη σε έκταση και βρίσκεται στο κέντρο της χώρας και σίγουρα δεν είναι παραθαλάσσια. Οπότε κάπου αλλού πρέπει να είναι γυρισμένη η σκηνή.

Troy («Τροία»)

Πρόκειται για περιπέτεια αμερικανικής παραγωγής (2004), που όταν προβλήθηκε στη μεγάλη οθόνη πυροδότησε αρκετές συζητήσεις γύρω από την ιστορικότητα του περιεχομένου της. Πρόκειται για το επιβλητικό ιστορικό έπος του Βόλφγκανγκ Πίτερσεν, βασισμένο στην Ιλιάδα του Ομήρου. Ένα πληθωρικό κινηματογραφικό θέαμα, προϋπολογισμού 175.000.000 δολαρίων που σημείωσε τεράστια εισπρακτική επιτυχία και αναδείχτηκε χάρη στο πολυσυζητημένο πρωταγωνιστικό καστ του.

Πέρα από τα ζητήματα ιστορικότητας, οι πιο παρατηρητικοί θα διαπίστωσαν ότι σε κάποια σκηνή, το χαρακτηριστικό ζώο της νοτίου Αμερικής, λάμα, κάνει ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία του. Ένα ζευγάρι λάμα, «μπλέκεται» ανάμεσα στο πανικόβλητο πλήθος των ηρώων της ταινίας. Το ερώτημα που εύλογα ανακύπτει όμως είναι, πώς από τον φυσικό τόπο κατοικίας τους τα συγκεκριμένα ζώα βρέθηκαν… στην Τουρκία, όπου υποτίθεται γίνονταν τα γυρίσματα της ταινίας.

Die Another Day

Μια ακόμη ταινία -παραγωγής 2002- με τον James Bond να αναλαμβάνει να αποτρέψει έναν πόλεμο με καταστροφικές για τον πλανήτη συνέπειες. Δράση, περιπέτεια, και η αδρεναλίνη ανεβαίνει στα ύψη μέσα από τις μυστικές αποστολές του πράκτορα.

Η ταινία διέθετε όλα τα τυπικά στοιχεία κάθε ανάλογης ταινίας: γυναίκες, εχθροί, αυτοκίνητα, gadgets και η απαιτούμενη μουσική υπόκρουση. Κάτι μάλλον όμως ξέφυγε… στα γυρίσματα της ταινίας.

Σε κάποια σκηνή βλέπουμε τον James Bond να κάνει surfing, υποτίθεται κάπου ανάμεσα στα σύνορα βορείου και νοτίου Κορέας. Το αστείο του πράγματος είναι ότι στην Κορέα το surfing είναι μάλλον ακατόρθωτο - στις ακτές οποιουδήποτε τμήματος της χώρας. Για να προκληθούν τα τεράστια κύματα πάνω στα οποία φαίνεται ναι κινείται επιδέξια με την ιστιοσανίδα του ο Bond, θα πρέπει στην καλύτερη περίπτωση να περάσει κάποιος τυφώνας από την περιοχή που θα ταράξει αισθητά τη νηνεμία των υδάτων.

Submerged (« Υποβρύχιοι καταδρομείς»)

Περιπέτεια- παραγωγής του 2005- του Steven Seagal, όχι από τις ιδιαίτερα γνωστές. Κατά την υπόθεση του έργου οι μυστικές υπηρεσίες υπόσχονται να δώσουν χάρη σε έναν μισθοφόρο, με τον όρο να πάει στην Ουρουγουάη και να ανακαλύψει το δράστη της δολοφονίας του αμερικανού πρέσβη. Ο Κρις Κόντι αναλαμβάνει επικεφαλής πληρώματος υποβρυχίου, αλλά το ταξίδι κρύβει δυσάρεστες εκπλήξεις.

Η πλοκή του έργου υποτίθεται ότι εκτυλίσσεται στην Ουρουγουάη, αλλά εμείς βλέπουμε στα πλάνα μια χώρα περιστοιχισμένη από βουνά- η Ουρουγουάη είναι επίπεδη και αποτελείται κυρίως από πεδιάδες.

Σε άλλη πάλι σκηνή βλέπουμε ερείπια και απομεινάρια από την αρχαία φυλή των Μάγια- με τη διαφορά βέβαια ότι η Ουρουγουάη απέχει πολλά χιλιόμετρα, από τον τόπο όπου βρίσκονται τα συγκεκριμένα ερείπια -κάπου στο νότιο Μεξικό.

Μια ακόμη απροσεξία: όταν σε κάποια σκηνή εμφανίζεται το υποβρύχιο, κάποιος από τους πρωταγωνιστές ισχυρίζεται ότι δεν μπορεί να καταλάβει τίποτα γύρω από τον τρόπο χειρισμού του, καθώς όλα είναι γραμμένα στα ισπανικά. Κάπου εκεί εστιάζει και η κάμερα και προδίδει το σφάλμα καθώς… όλα ήταν γραμμένα στα ιταλικά.

Και κάτι άλλο… σε μια διαδήλωση κατά της κυβέρνησης, στα πανό οι διαδηλωτές γράφουν «επανάσταση», στα αγγλικά όμως… τίποτα τελικά στη συγκεκριμένη ταινία δεν θυμίζει ότι βρισκόμαστε στην Ουρουγουάη.

Gladiator («Μονομάχος»)

Επική, ιστορική χολιγουντιανή ταινία- παραγωγής 2000- με εντυπωσιακά εφέ αλλά και πολλές σκηνές ωμής βίας. Ο ηρωικός στρατηγός Μάξιμος, επιστρέφει ως μονομάχος στην αρένα. Ήδη από την αρχή της ταινίας δέχεται επίθεση στο ρωμαϊκό στρατόπεδο, τραυματίζεται βαριά, αλλά επιζεί και ξεκινά το μακρύ ταξίδι του γυρισμού στην πατρίδα του… καβάλα στο άλογο.

Μόνο που η αρένα όπου δόθηκε η μάχη βρίσκεται κάπου στη Γερμανία, ενώ το σπίτι του Μάξιμου στη δυτική Ισπανία, στην Emerita Augusta. Έχει δηλαδή να διανύσει μια απόσταση 2200 χλμ, ιππεύοντας και όντας βαριά πληγωμένος στον ώμο.

Ο κίνδυνος να μολυνθεί η ανοιχτή πληγή και ο Μάξιμος να πεθάνει, ελλοχεύει συνεχώς, πολύ δε περισσότερο σε ένα μακρύ και πολυήμερο ταξίδι… επαναπατρισμού.

Mission Impossible II («Επικίνδυνη Αποστολή ΙΙ»)

Σίκουελ ταινιών δράσης, βασισμένων στην ομώνυμη τηλεοπτική σειρά. Σε κάποια σκηνή της συγκεκριμένης ταινίας η οποία τοποθετείται στην Σεβίλλη της Ισπανίας, ένας εκ των πρωταγωνιστών, ο Anthony Hopkins λέει στον έτερο πρωταγωνιστή, Tom Cruise, ότι οι άνθρωποι της περιοχής συνηθίζουν να καίνε τους αγίους στο πλαίσιο λατρευτικών εκδηλώσεων. Φυσικά κάτι τέτοιο ακούγεται μάλλον παράδοξο για να συμβαίνει στην πραγματικότητα.

Η αλήθεια είναι ότι σε μια άλλη πόλη της Ισπανίας, στη Βαλένθια υπάρχει ένα έθιμο κατά το οποίο οι κάτοικοι της περιοχής καίνε διάφορα αντικείμενα, σίγουρα όμως δεν σχετίζεται με θρησκευτικές τελετές.

Στη Σεβίλλη, γιορτάζουν το Πάσχα, με τη μεταφορά κάποιων θρησκευτικών συμβόλων στο δρόμο- εκτός ναού- και πάντως όχι με το κάψιμό τους.

Armageddon («Αρμαγεδδών»)

Ταινία – παραγωγής 1998- καταστροφολογίας-εσχατολογίας, με εντυπωσιακά εφέ και απρόβλεπτη εξέλιξη… υπήρξε από τα μεγαλύτερα κινηματογραφικά υπερθεάματα της εποχής της.

Βέβαια στην πολύωρης διάρκειας ταινία, βλέπουμε κάτι πολύ παράδοξο στο τέλος! Είναι η σκηνή που έχει πλέον αποφευχθεί η έκρηξη του μετεωρίτη και κάτοικοι από όλες τις περιοχές του κόσμου βγαίνουν για να πανηγυρίσουν για τη σωτηρία τους.

Το θέμα είναι ότι βλέπουμε ανθρώπους από κάθε γωνιά της γης, από την Αμερική μέχρι την Ινδία και την Τουρκία και παντού… είναι μέρα. Ο ήλιος βασιλεύει λαμπρός στον ουρανό σε κάθε ημισφαίριο της γης, καταρρίπτοντας θεμελιώδεις αρχές της αστρονομίας.

Mr and Mrs Smith

Ένας γάμος που κρύβει πολλά μυστικά και μετατρέπει μια φαινομενικά ρομαντική ταινία σε αγωνιώδη περιπέτεια. Το αρχικό ρομαντικό μέρος της ταινίας εκτυλίσσεται στην Bogota, στην Κολομβία. Η πόλη που βλέπουμε εμείς στις οθόνες μας είναι ιδιαίτερα μικρή, με πολύ υψηλές θερμοκρασίες, με πολύχρωμα παλιά σπίτια-μικρότερων ή μεγαλύτερων διαστάσεων, με διαρκώς «ενεργοποιημένες» σειρήνες και πολλά φοινικόδεντρα γύρω γύρω. Πού έγκειται το παράδοξο; Η Bogota, είναι μια μεγάλη πόλη, με ψηλά-πολυώροφα κτίσματα, όπως άλλωστε όλες οι μεγαλουπόλεις, οι σειρήνες δεν «ουρλιάζουν» συνεχώς και το κλίμα είναι ιδιαίτερα ψυχρό. Κι όπως φαντάζεστε φοινικόδεντρα δεν υπάρχουν πουθενά…

Krakatoa, East of Java

Κλασσική ταινία εποχής που συνδυάζει το εξωτικό στοιχείο, την περιπέτεια και την καταστροφολογία. Είναι από τις πρωτοπόρες του είδους – παραγωγής του 1969. Το πρόβλημα εντοπίζεται όμως στον τίτλο της ταινίας, καθώς φαίνεται ότι ο εμπνευστής του δεν κοίταξε καθόλου τον χάρτη να δει προς τα πού πέφτει η Krakatoa, η οποία βρίσκεται στα δυτικά της Java. Από τα πιο προφανή και εξόφθαλμα λάθη, στην ιστορία του κινηματογράφου.

Indiana Jones and the kingdom of the Crystal Skull

Σωρεία λαθών γεωγραφικού χαρακτήρα, ανιχνεύονται και στην πλέον πρόσφατη αμερικανική ταινία δράσης. Μερικά μόνο εξ αυτών είναι τα ακόλουθα:

-Όταν ο Indy, ταξιδεύει στο Cuzco, ο χάρτης δείχνει σαν προορισμό τη Nazca. Μια… μικρή λεπτομέρεια: οι δύο πόλεις απέχουν μεταξύ τους περίπου 3000 χλμ.

-Η μουσική υπόκρουση που ακούγεται, όταν ο Indy διασχίζει τους δρόμους του Περού, είναι μεξικανική «ranchera»( σ.σ. το Μεξικό απέχει μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα από το Περού).

- Ο Indy, μαθαίνει τη διάλεκτο «Quechua» από τους ανθρώπους του Pancho Villa -οι οποίοι είναι από το Μεξικό- και υποτίθεται «διδάσκουν» μια περουβιανή διάλεκτο. Βέβαια για να είμαστε ειλικρινείς ποτέ δεν μίλησε τη διάλεκτο Quechua, ούτε ό πρωταγωνιστής ούτε οι άνθρωποί του.

-Βλέπουμε να είναι… εγκατεστημένη στο Περού η φημισμένη πυραμίδα Chichen Itza. Στην πραγματικότητα το ιστορικό αξιοθέατο βρίσκεται και αυτό στο Μεξικό.

-Καταρράκτες σαν αυτούς που βλέπουμε στα πλάνα της ταινίας δεν υπάρχουν στο Περού- είναι είτε από την Αργεντινή, είτε από τη Χαβάη.