Το ηχητικό σύμπαν επαναλαμβανόμενων μοτίβων του Mislav Režić
Ο Μίσλαβ Ρέζιτς είναι ένας σημαντικός Κροάτης κιθαριστής, με μία διεθνή καριέρα ως σολίστ και μουσικός σε σύνολα δωματίου.
Τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα η σύγχρονη μουσική, οι νέες συνθετικές αναζητήσεις και ο εμπλουτισμός του ρεπερτορίου του οργάνου. Είχαμε την τύχη να τον συναντήσουμε με αφορμή το ρεσιτάλ που θα δώσει με έργα για ηλεκτρική κιθάρα στις 31 Ιανουαρίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, στη σειρά συναυλιών «Μια Γέφυρα Μουσικής πάνω από τη Συγγρού», που γίνεται σε συνεργασία με τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.
Πώς πέρασε από την ακουστική στην ηλεκτρική κιθάρα
«Προσωπικά, έπαιζα κλασική κιθάρα για χρόνια. Κουράστηκα με το πρόγραμμα (το κλασικό ρεπερτόριο) και πήρα μια ηλεκτρική κιθάρα, την οποία είχα ως όνειρο να παίξω σαν ροκ κιθαρίστας. Όμως, λόγω των κλασικών σπουδών βρήκα κάποια κομμάτια που μπορούν να παιχτούν σαν κλασικά».
Στη συναυλία θα ακούσουμε από τον Μίσλαβ το έργο «Electric Counterpoint» του Steve Reich, το οποίο έχει επίσης ηχογραφήσει. Ο Ράιχ πήγε στην Αφρική και ερεύνησε την παραδοσιακή αφρικανική μουσική, η οποία είναι εξαιρετικά ρυθμική. Πήρε κάποια μικρά ρυθμικά μοτίβα και έφτιαξε παραλλαγές τους. Τα μοτίβα αυτά βασίζονται στην επανάληψη, στη λούπα. Αυτή είναι η τεχνική που χρησιμοποιεί και στο συγκεκριμένο έργο.
Για ποιο λόγο επέλεξε να παίξει το έργο αυτό με ηλεκτρική και όχι με ακουστική κιθάρα
«Το Εlectric Counterpoint κάποιοι το έχουν κάνει και με κλασική. Εγώ θεώρησα ενδιαφέρον να το κάνω με την ηλεκτρική. Κι επειδή το έργο έχει πολλά επίπεδα, πρέπει να είναι πολύ λεπτός και ξεκάθαρος ο ήχος. Αν είναι πολύ μαλακός ο ήχος, θεωρώ ότι χάνεται. Μπορεί να ακούς 20 νότες και να μην καταλαβαίνεις τίποτα. Γι αυτό προτιμώ την ηλεκτρική κιθάρα».
Ο Ράιχ έγραψε το Electric Counterpoint το1989 για τον κιθαρίστα της τζαζ Pat Metheny. Η διαδικασία είχε ως εξής: έγραψε πολλές μελωδίες για κιθάρα που ακούγονται ταυτόχρονα, με διάφορες επαναλήψεις, φτάνοντας ως και δώδεκα διαφορετικά επίπεδα. Συγκεκριμένα, ο Μίσλαβ λέει: «Μου πήρε μήνες να το ηχογραφήσω. Ηχογράφησα όλες τις κιθάρες και τα μπάσα, διαδικασία δημιουργική αλλά εξαιρετικά δύσκολη. Θα παίξω και τα τρία μέρη. Απλώς επειδή δεν γίνεται να παίξω όλες τις κιθάρες ταυτόχρονα, θα παίξω μόνο την πρώτη κιθάρα σαν solo και από πίσω μου θα ακούγεται η ηχογράφηση σαν tape. Στο πρώτο μέρος [του έργου] η μελωδία ηχεί σαν κύματα, «χτίζω» σιγά-σιγά τη μουσική, πάντα με παρόμοια μοτίβα. Δεν είναι δύσκολο να πάρεις αυτό το μοτίβο και να το παίζεις συνέχεια. Ωστόσο, όταν είσαι μέσα σε όλη τη συνολική αυτή υφή είναι πολύ εύκολο να μπερδευτείς, να μην ξέρεις σε πιο σημείο του έργου βρίσκεσαι. Κάτι ελάχιστο να χάσεις σε ένα μέτρημα, χάνεσαι, σαν να βρίσκεσαι σε ένα λαβύρινθο που τα πάντα είναι ίδια».
Ο Μίσλαβ Ρέζιτς στο Πάντειο.
«Ο ιταλός αυτός συνθέτης αγάπησε πολύ τη ροκ μουσική, ιδιαίτερα τους Pink Floyd. Χρησιμοποιεί κάποιες τεχνικές οι οποίες δεν είναι παραδοσιακές. Για παράδειγμα, χρησιμοποιεί κάποια αντικείμενα: παίρνει ένα αφρολέξ και το χρησιμοποιεί αντί για πένα, για να βγάλει έναν ήχο που μοιάζει με ένα ιδιαίτερο εφέ». Ο Ρομιτέλι πραγματοποιεί μια σύνδεση με την δημοφιλή μουσική κουλτούρα, καταλήγοντας σε ένα έργο μελαγχολικό και εκκεντρικό, που αφήνει ένα έντονο αποτύπωμα στην μνήμη του ακροατή.
Ο Μίσλαβ θα ξεκινήσει το δεύτερο μέρος της συναυλίας με το νέο έργο για ηλεκτρική κιθάρα της Σοφίας Αβραμίδου, μια ανάθεση της Στέγης που θα ακουστεί σε πρώτη εκτέλεση. Η συνθέτρια γεννήθηκε το 1988 στην Θεσσαλονίκη. Σπούδασε σύνθεση στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, στην Εθνική Ακαδημία της Santa Cecilia της Ρώμης και τα τελευταία δύο χρόνια ζει στο Παρίσι, όπου παρακολουθεί μαθήματα ηλεκτρονικής μουσικής και σύνθεσης στο Κρατικό Ωδείο της Βουλώνης. Έργα της έχουν παρουσιαστεί σε διοργανώσεις όπως στη Biennale και το Teatro La Fenice της Βενετίας, στο Auditorium‐ Parco della Musica της Ρώμης και το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Παράλληλα, διαγράφει και μια σημαντική πορεία ως τραγουδίστρια σε διάφορα είδη ελληνικής μουσικής. Ο τίτλος του έργου της είναι «Tilen Canti» και είναι βασισμένος στην πολύ δημοφιλή «Aria Cantilena» του Heitor Villa-Lobos, με δομικές αναφορές σ’ αυτό το έργο, οι οποίες όμως παρουσιάζονται και ενορχηστρώνονται σε ένα πολύ αντιφατικό ηχητικό πλαίσιο.
Οι αυτοσχεδιασμοί στις συναυλίες
«Θα το ήθελα πολύ, αλλά επειδή είμαι κλασικά εκπαιδευμένος, συνήθως ακολουθώ κάποιο πρόγραμμα. Παίζω όμως και κάποια μικρά δικά μου κομμάτια». Και κατέληξε να μας δείχνει πώς, με τη χρήση διαφόρων πεταλιών και εφέ, μπορεί να αυξομειώνει την ένταση του ήχου, να ηχογραφεί μοτίβα που επαναλαμβάνονται σε λούπες, ή ακόμα να κάνει την κιθάρα να ακούγεται σαν τον ήχο μιας Formula 1!
Info
Πέμπτη 31 Ιανουαρίου 2019, 20:30
Αίθουσα Τελετών του Παντείου Πανεπιστημίου, στο ισόγειο του Παλαιού Κτιρίου (κόκκινο κτίριο)
Η είσοδος στον χώρο του Παντείου γίνεται από την οδό Φραγκούδη (είσοδος και για ΑΜΕΑ)
Είσοδος ελεύθερη και τηρείται σειρά προτεραιότητας.
Η διανομή των δελτίων εισόδου θα γίνεται στο Πάντειο (Αίθουσα Τελετών) και θα ξεκινήσει 1 ώρα πριν την εκδήλωση.
Πρόγραμμα συναυλίας
Στο πρώτο μέρος της συναυλίας, ο κιθαριστής Νίκος Ζάρκος θα παίξει έργα για ακουστική και δεκάχορδη κιθάρα, συμπράττοντας επίσης με τον βαρύτονο Αρκάδιο Ρακόπουλο και τον κρουστό Μαρίνο Τρανουδάκη.
1ο μέρος
Φωτεινή Σαλμουκά: “Sillage- A fantasy for solo guitar”, για κιθάρα (2014)
Maurice Ohana: “Cadran Luraine”* για δεκάχορδη κιθάρα (1981-1982)
George Crumb: “The ghosts of Alhambra”* για βαρύτονο, κιθάρα και κρουστά (2010)
2ο μέρος
Μίσλαβ Ρέζιτς, ηλεκτρική κιθάρα
Σοφία Αβραμίδου: “Tilen Canti”** για ηλεκτρική κιθάρα (2018)
Fausto Romitelli: “Trash TV Trance” για ηλεκτρική κιθάρα (2002)
Steve Reich: “Electric Counterpoint” για ηλεκτρική κιθάρα και μαγνητοταινία (1987)
*Πρώτη ελληνική εκτέλεση
**Πρώτη εκτέλεση, ανάθεση της Στέγης
Τη συνέντευξη του Μίσλαβ Ρέζιτς που συμμετέχει στη συναυλία στις 31.1 στο Πάντειο Πανεπιστήμιο έχουν κάνει οι φοιτητές Γιάννης Αλεξανδρόπουλος, Σταύρος Βαλσάμης Λυδία Κοτσιαρίδη της κατεύθυνσης «Πολιτισμός και Πολιτιστική Διαχείριση» του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου στο πλαίσιο της συνεργασίας της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση με το Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Επιμέλεια κειμένου: Λυδία Κωτσιαρίδη, Γιάννης Αλεξανδρόπουλος, Φοιτητές Παντείου Πανεπιστημίου.