Ο Κλινικός Διαιτολόγος, Γιώργος Μίλεσης, μελετά τις έρευνες και παραθέτει τα ευρήματα για τις επιπτώσεις της καραντίνας.

Κι όμως η καραντίνα δεν αγγίζει μόνο το πνεύμα, αλλά απ’ ότι φαίνεται και το σώμα μας. Αποδεικνύεται ότι η αναγκαστική ελαχιστοποίηση των κατ’ ιδίαν κοινωνικών επαφών, μπορεί να έχει τόσο σωματικές όσο και ψυχολογικές επιδράσεις, ειδικά ανάμεσα στους ηλικιωμένους.

Παράλληλα, όσο η κοινωνική απόσταση, η παραμονή  –αλλά και η εργασία– στο σπίτι εντείνεται, τόσο περισσότεροι άνθρωποι μένουν όλο και πιο μόνοι. Ωστόσο, ακόμα κι έτσι, δεν είμαστε μόνοι μας…

Ζούμε σπίτι
Κάποιοι ανταποκρίνονται καλά μέσα στο σπίτι: φτιάχνουν ψωμί, δοκιμάζουν νέες συνταγές, διαβάζουν βιβλία κ.ά. Άλλοι χρησιμοποιούν περισσότερο την τεχνολογία, κάνοντας τις βιντεοκλήσεις ό,τι πιο κοντινό σε μια βόλτα για καφέ ή μια επίσκεψη σε ένα φίλο. Όσο κι αν καταφέρνουμε καλά, σε αυτές τις συνθήκες, η παρατεταμένη απομόνωση θα μας αγγίξει τελικά, αναφέρουν ερευνητές (1). Είμαστε όλοι κοινωνικά όντα και σε αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες η ψυχολογία μας θα δοκιμαστεί.

Μουδιάζει το μυαλό
Καταρχάς, η απομόνωση δεν μουδιάζει, μόνο το μυαλό με… βαρεμάρα. Γινόμαστε ληθαργικοί όταν δεν έχουμε θετική συνεισφορά στο μικρό μας κόσμο, οπότε βρίσκει έδαφος η παραίτηση και η κατάθλιψη, σύμφωνα με έρευνες (2). Ευνόητο είναι ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει πιο εύκολα στην τρίτη ηλικία. Προφανώς, λοιπόν, τα συμπτώματα αυτά είναι πιθανόν να ενταθούν σε συνθήκες απομόνωσης λόγω πανδημίας. Κι αν αρχικά ανταποκρινόμαστε επαρκώς στην καραντίνα, σταδιακά εκδηλώνεται απογοήτευση.

Συνθήκες απομόνωσης
Κι επειδή ακριβώς δεν γνωρίζουμε το πόσο θα παραταθούν τα νέα μέτρα, προκύπτει εν τέλει ανησυχία και άγχος από αυτό. Κάτι που φαίνεται ξεκάθαρα σε άτομα που κρατούνταν σε απομόνωση φυλακής: η ψυχολογία τους βελτιωνόταν όσο πλησίαζε η ολοκλήρωση της καταδίκης τους, μόνο και μόνο από την προσμονή (3). Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να δίδονται σαφείς και ξεκάθαρες οδηγίες από τους εκάστοτε οργανισμούς, καθώς μειώνουν σημαντικά την αρνητική ψυχολογική επιρροή.

Βγαίνουν τα προβλήματα στην επιφάνεια
Αφετέρου, έρευνες στην κοινωνική αποστασιοποίηση ηλικιωμένων ενήλικων υποστηρίζουν ότι η απομόνωση είναι ένα από τους χειρότερους προγνωστικούς παράγοντες θνησιμότητας, παρόμοιου με 15 επιπλέον τσιγάρα την ημέρα! Κι αυτό, καθώς αποδεικνύεται ότι η απομόνωση οδηγεί σε έξαρση υφιστάμενων ιατρικών προβλημάτων, από καρδιαγγειακές νόσους μέχρι τη νόσο Alzheimer’s (4).

Επηρεάζεται συνολικά το σώμα
Σε ανοσολογική μελέτη με άτομα που συμμετείχαν σε προσομοιώσεις επανδρωμένων διαστημικών αποστολών, εκδηλώθηκαν σημαντικές σωματικές αλλαγές από την τρίμηνη απομόνωση, συμπεριλαμβανομένων διαφοροποιήσεων στον ύπνο, στη λειτουργία του ανοσολογικού, ενδοκρινικού και νευρογνωσιακού συστήματος και τον μεταβολισμό (5).

Έχουμε ο ένας τον άλλο…
Άραγε κάτι τέτοιο θα συμβεί και σε εμάς; Όχι απαραίτητα, καθώς δεν είμαστε αποκλεισμένοι σ’ αυτό το βαθμό. Μπορεί οι συνθήκες να μας είναι πρωτόγνωρες, αλλά δεν είμαστε μόνοι. Έχουμε τις οικογένειές μας και υπάρχουν άπειρα πράγματα να κάνει κάποιος στο σπίτι στην εποχή της τεχνολογικής άνθησης.

Ιδιαίτερη μνεία ωστόσο πρέπει να γίνει στους ηλικιωμένους, αλλά και σ’ όσους ζουν μόνοι. Ένα τηλέφωνο, μια βιντεοκλήση ή ακόμα και η βοήθεια με τις προμήθειες τροφίμων μπορεί να είναι πολύ πιο σημαντικά, απ’ ό,τι μπορούμε (αρχικά) να διανοηθούμε…

Γιώργος Μίλεσης MSc Κλινικός Διαιτολόγος
[email protected]
www.milessis.gr 
FB page: milessisgeorge
 

References

Bath PA, and D Deeg. Social engagement and health outcomes among older people: introduction to a special section. Eur J Ageing 2005; 2: 24–30. https://doi.org/10.1007/s10433-005-0019-4

Lorant V, Croux, C, Weich, S, Deliège, D, Mackenbach, J, and M Ansseau. Depression and socio-economic risk factors: 7-year longitudinal population study. British Journal of Psychiatry, 2007; 190(4): 293-8. doi:10.1192/bjp.bp.105.020040

Labrecque R, and P Smith. Advancing the study of solitary confinement. 2013

Taylor HO, Taylor RJ, Nguyen AW, and L Chatters. Social Isolation, Depression, and Psychological Distress among Older Adults. Journal of Aging and Health, 2018; 30(2): 229–46. https://doi.org/10.1177/0898264316673511

Crucian B, Simpson RJ, Mehta S, Stowe R, Chouker A, Hwang S, Actor JK, Salam AP, Pierson D, and C Sams. Terrestrial stress analogs for spaceflight associated immune system dysregulation. Brain, Behavior, and Immunity, 2014; 39: 23-32.