Κήλη σημαίνει ρήξη και είναι ένας γενικός όρος, που χρησιμοποιείται όταν μέρος ενός εσωτερικού οργάνου ή του ιστού εμφανίζεται ως εξόγκωμα μέσα από ένα αδύναμο σημείο του μυός. Στην ουσία, δηλαδή πρόκειται για μια προεξοχή.

Μια κήλη έχει τρία μέρη, το περιεχόμενο της κήλης, τον σάκο και το στόμιο (τρύπα). Δεν προκαλούν όλες οι κήλες πόνο και μάλιστα μερικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν μια κήλη και να μην το γνωρίζουν. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ωστόσο, οι ασθενείς με κήλη αισθάνονται κάποιο πόνο ή δυσφορία.

Ποια είναι τα είδη της κήλης;

• Κοιλιακή κήλη: είναι η πιο συχνή κήλη και συμβαίνει όταν ένα κοιλιακό όργανο ή ένας λιπώδης ιστός εξέχει μέσα από μια αδυνατισμένη περιοχή του κοιλιακού τοιχώματος, με αποτέλεσμα να υπάρχει ένα εξόγκωμα.

• Πρωκτική κήλη: Συμβαίνει όταν προεξέχει ιστός μέσω της μεμβράνης, που βρίσκεται γύρω από την πρωκτική περιοχή.

• Διαφραγματοκήλη: Πρόκειται για την κήλη, που δημιουργείται όταν ένα τμήμα του στομάχου διαμέσου του διαφράγματος εισέρχεται στο θώρακα. Ανάλογα με το τμήμα του στομάχου και τον τρόπο που αυτό ανεβαίνει προς το θώρακα, οι διαφραγματοκήλες χωρίζονται σε: ολισθαίνουσα, παραοισοφαγοκήλη και μικτή διαφραγματοκήλη.

• Δισκοκήλη: Είναι η κήλη που εμφανίζεται όταν τον το «μαξιλάρι» που βρίσκεται μεταξύ του νωτιαίου σπονδύλου πιέζεται πέρα από την κανονική του θέση. Καθώς ο νωτιαίος δίσκος χάνει την ελαστικότητά του, μπορεί να προκαλέσει ρήξη σε ένα τμήμα του δίσκου της σπονδυλικής στήλης, για να επανέλθει στα κανονικά του όρια.

• Ενδοκρανιακή κήλη (στον εγκέφαλο): Η κήλη αυτή προκαλείται από ακραία ενδοκρανιακή πίεση. Σε μία τέτοια περίπτωση, ο ασθενής χρειάζεται άμεση ιατρική φροντίδα, καθώς οι ενδοκρανιακή κήλες μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή του, ειδικά αν η κήλη λαμβάνει χώρα στην περιοχή του στελέχους του εγκεφάλου. Συνήθως προκαλείται από εγκεφαλικό οίδημα ή αιμορραγία, η οποία οδηγεί σε αυξημένη ενδοκρανιακή πίεση.

• Βουβωνοκήλη: Βουβωνοκήλη ονομάζεται η διόγκωση (μόρφωμα) που εμφανίζεται στο κάτω δεξί ή αριστερό πλάγιο τμήμα της κοιλιάς και συγκεκριμένα στην περιοχή που ονομάζεται βουβωνική χώρα. Υπάρχει και η πιθανότητα να εμφανιστεί ταυτόχρονα και δεξιά και αριστερά (αμφοτερόπλευρη βουβωνοκήλη).

• Μηριαία κήλη (μηροκήλη): Πρόκειται για την πιο συχνή κήλη, σε ό,τι αφορά στις γυναίκες και εμφανίζεται στο μηριαίο δακτύλιο, στο ριζομήριο.Ο μηριαίος δακτύλιος είναι το άνοιγμα από το οποίο περνούν μύες, νεύρα και αγγεία από την κοιλία προς το μηρό.

• Ομφαλοκήλη: Η ομφαλοκήλη εμφανίζεται ως διόγκωση, μόρφωμα στην περιοχή του ομφαλού. Είναι πιο συχνή στις γυναίκες και στα νεογνά, όμως στα περισσότερα, μέχρι την ηλικία του ενός έτους υποχωρεί από μόνη της. Στους ενήλικες, η ομφαλοκήλη εμφανίζεται είτε λόγω ατελούς σύγκλεισης του ομφαλού κατά την βρεφική ηλικία, είτε λόγω διάτασης κάποιου σημείου περιμετρικά του ομφαλού.

• Επιγαστρική κήλη: Η επιγαστρική κήλη προκαλείται από την εξασθένηση των μυών στο επιγάστριο και εμφανίζεται από το στέρνο έως τον ομφαλό. Η περίπτωση αυτή είναι πιο συνηθισμένη σε άτομα μέσης ηλικίας.

• Μετεγχειρητική κήλη: Η κήλη αυτή μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε σημείο της κοιλίας, που έχει υποστεί χειρουργική παρέμβαση στο παρελθόν. Η ουλή αντιπροσωπεύει μια ευαίσθητη περιοχή, η οποία με την πρόοδο του χρόνου μπορεί να εξασθενήσει και να δημιουργηθεί κήλη.

Γιατί συμβαίνουν οι κήλες;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, μια κήλη θα συμβεί, όταν το τμήμα που περιβάλει ένα όργανο δέχεται αυξημένη πίεση, αποδυναμώνοντας τα όριά του. Αυτό μπορεί να συμβεί για διάφορους λόγους, όπως:

• Γενετική προδιάθεση: Αν ο ένας ή και οι δύο γονείς σας είχαν κήλη είναι πιθανό να αναπτύξετε και σεις.

• Ηλικία: Όσο μεγαλύτερης ηλικίας είστε, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος για ανάπτυξη μιας κήλης.

• Σύνδρομο Ehlers-Danlos: Ο κλασικός τύπος EDS είναι νόσημα του συνδετικού ιστού χαρακτηριζόμενο από υπερεκτασιμότητα του δέρματος, ανώμαλη επούλωση των τραυμάτων και υπερευλυγισία των αρθρώσεων. Στην ουσία, πρόκειται για μία γενετική διαταραχή, που επηρεάζει τους ανθρώπους και τα κατοικίδια ζώα και προκαλείται από ένα ελάττωμα στη σύνθεση του κολλαγόνου.

• Σύνδρομο Marfan: Πρόκειται για γενετική διαταραχή του συνδετικού ιστού.

• Εγκυμοσύνη: Επειδή οι μύες της εγκύου τεντώνονται, είναι πιο εύκολο να υπάρξει πίεση των ιστών.

• Απότομη απώλεια βάρους: Όταν ένα παχύσαρκο άτομο χάσει απότομα πολύ βάρος, είναι πιο επιρρεπές στην ανάπτυξη κήλης.

• Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)/ κοκίτης: Όταν κάποιος πάσχει από ΧΑΠ συνήθως έχει χρόνια βρογχίτιδα, εμφύσημα ή και τα δύο. Ο ασθενής επειδή βήχει αρκετά, αυξάνει την πίεση στην κοιλιά. Κάθε ασθένεια, που περιλαμβάνει έντονο βήχα μπορεί να προκαλέσει κήλες. Μάλιστα, μερικές φορές ένα σοβαρό ξέσπασμα γρίπης μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη κήλης.

• Ασκίτης: Με τον όρο «ασκίτης» περιγράφεται η παρουσία ορώδους υγρού στην περιτοναϊκή κοιλότητα (κάτω μέρος της κοιλιάς). Πρόκειται δηλαδή για τη συσσώρευση επιπλέον υγρού στην κοιλιακή χώρα. Ο ασκίτης αποτελεί χαρακτηριστικό των ηπατικών νοσημάτων και πιο συχνά της κίρρωσης του ήπατος.

• Καλοήθης υπερτροφία του προστάτη: Όταν οι αδένες του προστάτη αυξάνονται, αυξάνεται και η πίεση που ασκείται γύρω του.

• Ενδοκρανιακή πίεση: Στην περίπτωση αύξησης της ενδοκρανιακής πίεσης σε μέρη του εγκεφάλου, μπορεί να αναπτυχθούν κήλες, οι οποίες προεξέχουν μέσα στην κρανιακή κοιλότητα.

• Εάν σηκώνετε υπερβολικό βάρος: Αν συνηθίζετε να σηκώνετε βάρη, αυξάνετε την πίεση στην κοιλιά και άλλα μέρη του σώματος.

• Πριν από κάποια χειρουργική επέμβαση: Ορισμένες χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να οδηγήσουν στην αποδυνάμωση των μεμβρανών, άρα και στην εμφάνιση κήλης.

• Παχυσαρκία: Αν ένα άτομο είναι παχύσαρκο, οι πιθανότητες για την ανάπτυξη μιας κήλης είναι σημαντικά υψηλότερες, σε σύγκριση με ανθρώπους, που διατηρούν φυσιολογικό βάρος.

Μέτρα πρόληψης της κήλης

Σε πολλές περιπτώσεις, οι κήλες οφείλονται στην ηλικία και τη γενετική προδιάθεση άρα δεν υπάρχουν πολλά που μπορείτε να κάνετε για να προστατευθείτε. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για την ανάπτυξη μιας κήλης.

Όταν σηκώνετε βάρη: Προσπαθήστε να αποφύγετε να σηκώνετε βαριά αντικείμενα ή αν δε μπορείτε, τουλάχιστον μάθετε πώς να στήνετε το σώμα σας σωστά, ώστε να αποφεύγετε την πίεση. Βεβαιωθείτε, ότι έχετε λυγίσει τα γόνατα κατά την ανύψωση ενός βάρους, και όχι τη μέση, καθώς αυτό θα προκαλέσει υπερβολική πίεση.

Κάπνισμα και βήχας: Ο βήχας, ιδιαίτερα ο επίμονος βήχας μπορεί να προκαλέσει κήλη. Κάνετε οτιδήποτε προκειμένου να μειώσετε ή να εξαλείψετε τον βήχα. Κύριος ένοχος είναι φυσικά το τσιγάρο.

Διατροφή: Μια διατροφή που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες θα βοηθήσει τις κινήσεις του εντέρου σας. Η δυσκοιλιότητα, ειδικά εάν είναι συχνή, αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης κήλης. Τρώτε άφθονα φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως και φροντίστε να πίνετε άφθονα υγρά.

Παχυσαρκία: Η παχυσαρκία μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο για ανάπτυξη μιας κήλης. Προσπαθήστε να χάσετε βάρος, ενώ εάν είστε παχύσαρκοι βεβαιωθείτε, ότι μπορείτε να χάσετε βάρος σταδιακά και όχι απότομα. Ρωτήστε το γιατρό σας για συμβουλές σχετικά με τη διατροφή και την άσκηση.