Ο αισθησιασμός στα γλυκά της Σικελίας

cannoli
ΤΡΙΤΗ, 19 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2021

Σε όλους λείπουν τα ταξίδια και σε όλους λείπει η αρχιερέα των ταξιδιωτικών εξορμήσεων, η Ιταλία. Μια χώρα που τα έχει όλα, αντιθέσεις, στιλ, τέχνη, αξιοθέατα, κουζίνα.

Η Νάπολη έχει την πίτσα. Δεν το διαπραγματεύεται κανείς αυτό.

Η Ρώμη έχει το «cacio e pepe», το  πιάτο δηλαδή με τα τρία «μαγικά» συστατικά, πάστα, πιπέρι, πεκορίνο.

Το Μιλάνο έχει το ριζότο Μιλανέζε (Risotto alla Milanese).

Και η Σικελία έχει τα γλυκά cannoli. Αυτά τα παραδοσιακά γλυκά «συχνάζουν» στις περιοχές του Νότου και δεν λείπουν από κανένα καφέ στην Σικελία. Οι Σικελοί συνήθιζαν να τα φτιάχνουν την περίοδο του καρναβαλιού αλλά πλέον τα καταναλώνουν καθ’ ολη την διάρκεια του χρόνου.

Έχουν κάνει επίσης ένα πέρασμα από τον Νονό όπου ακούστηκε η φράση «άσε τα όπλα, πιάσε τα cannoli».

pixabay/TesaPhotography

cannoli 

Τα γλυκά αυτά έχουν ένα περίεργο σχήμα που παραπέμπει σε… φαλλό. Και όχι αδικαιολόγητα, όπως σημειώνει το BBC. Σύμφωνα με τον μύθο, στην πόλη Καλτανισσέττα την περίοδο που βρισκόταν υπό αραβική κυριαρχία, περίπου στο 1.000 μ.Χ, ένα χαρέμι ​​γυναικών δημιούργησε τη λιχουδιά, ένα τηγανητό, σωληνοειδές δημιούργημα της ζαχαροπλαστικής από αλεύρι, ζάχαρη και βούτυρο που είναι γεμάτο με το γλυκό και κρεμώδες τυρί ρικότα. Το γλυκό αυτό δημιουργήθηκε ώστε να προσφερθεί στο εμίρη τους ώστε να του τονώσει την αρρενωπότητα. Αν και αυτή η ιστορία δεν μπορεί να αποδειχθεί, καθώς δεν υπάρχουν γραπτά, η παρασκευή αρτοσκευασμάτων με «ερωτικούς σκοπούς» χρονολογείται αιώνες νωρίτερα.

facebook/ Cookist
Τα παιχνιδιάρικα σχήματα και οι αγνές προθέσεις

Στην Αρχαία Ελλάδα, κατά τη διάρκεια των εορτασμών της Θεσμοφορίας προς τιμή της Περσεφόνης και της Δήμητρας, οι άνθρωποι κατανάλωναν μέλι και σουσάμι σε σχήμα στήθους για να γιορτάσουν τη γονιμότητα και τη μητρότητα. Η πρακτική, η οποία πιστεύεται ότι προήλθε από παλαιότερες τελετές που έγιναν στην Αρχαία Αίγυπτο για να λατρέψουν τη θεά Ίσιδα, αργότερα διαδόθηκε στις υπόλοιπες περιοχές της Μεσογείου και της προ-ρωμαϊκής Σικελίας.

Σύμφωνα με τη Μαρία Ολιβέρι, ειδική σε μελέτες πολιτιστικής κληρονομιάς από την πόλη του Παλέρμου, τα σεξουαλικά όργανα δεν θεωρούνταν ταμπού στον αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό κόσμο, αλλά θεωρήθηκαν σύμβολα αφθονίας. «Τα σεξουαλικά σχήματα των γλυκών της Σικελίας προέρχονται από αυτόν τον αρχαίο κόσμο. Τότε, ήταν σημαντικό να έχουμε πολλά παιδιά, καθώς θα καλλιεργούσαν τη γη και θα έδιναν τη φροντίδα της οικογένειας », εξήγησε η Ολιβέρι.

Από τον 11ο αιώνα, οι Νορμανδοί κατακτητές  σύστησαν τη Σικελία τον καθολικισμό, με αποτέλεσμα η παράδοση των καθολικών να αναμειχθεί με τις αρχαίες παραδόσεις. Όποια εκδήλωση σχετιζόταν με το χειμερινό ηλιοστάσιο συγχωνεύθηκε με τη γιορτή των Χριστουγέννων και οι τελετές γονιμότητας συγχωνεύθηκαν με το Πάσχα. Τα γλυκά, ωστόσο, «αντιστάθηκαν»  καθώς η Παρασκευή της διατηρήθηκε από μοναχές οι οποίες έφτιαχναν τα γλυκά μέσα στις μονές τους για κατά την διάρκεια των θρησκευτικών γιορτών και  αργιών.

facebook/ Francesca Di Rosa

cassata  

Κάπως έτσι η cassata συνδέθηκε με την γιορτή του Πάσχα- και πλέον με τα Χριστούγεννα. Η cassata είναι ένα κέικ με ρικότα που συνήθως είναι διακοσμημένο με αμυγδαλόπαστα, ξηρούς καρπούς και ζαχαρωμένα φρούτα. Η παρασκευή του πιστεύεται ότι ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της αραβικής κυριαρχίας για να γιορτάζεται η  άφιξη της άνοιξης και η ανανέωση που συμβολίζει.

facebook/ Capurso Chef Marco

Minne Di Sant'Agata

Και όπως τα γλυκά cannoli, και πολλά άλλα ιταλικά επιδόρπια με ερωτικά σχήματα έχουν διατηρηθεί ανά τα χρόνια. Χαρακτηριστικό το γλυκό που είναι γνωστό ως Minne Di Sant'Agata ή Minni di Virgini (τα στήθη της Αγίας Αγάθης ή τα στήθη της Παρθένου). Πρόκειται για ρικότα σε σφαιρικό σχήμα καλυμμένο με λευκό γλάσο με τοποθετημένο ένα κεράσι στην πάνω επιφάνεια. Το γλυκό φτιάχτηκε προς τιμήν της Αγίας Αγάθης η οποία μαρτύρησε κατά τα ρωμαϊκά χρόνια επειδή αρνήθηκε το να υπακούσει στις επιταγές ενός άνδρα. Ανάμεσα στα μαρτύρια που υπέμεινε ήταν ο ακρωτηριασμός του στήθους της.

Χιουμοριστική διάθεση είχε, από την άλλη, το γλυκό Feddi ru Cancillieri, με μαρμελάδα κρέμας και βερίκοκου μεταξύ δύο μπισκότων αμυγδάλου, το οποιο δημιουργήθηκε για να μοιάζει με τους γλουτούς ενός αξιωματούχου.

«Οι μοναχές δεν έφτιαχναν γλυκά σε ερωτικά σχήματα γιατί, όπως θα πίστευαν ορισμένοι, ήταν καταπιεσμένες σεξουαλικά και ήθελαν να διασκεδάσουν, αλλά επειδή κληρονόμησαν μια αρχαία παράδοση», σημείωσε η Ολιβέρι.

Από την εποχής της Αρχαίας Ελλάδας, η παρασκευή και κατανάλωση τέτοιων «βρώσιμων συμβόλων» συνδέθηκε με το τελετουργικό της θυσίας, και πιστεύεται ότι φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά στους θεούς. Καθώς αυτή η έννοια μεταφέρθηκε στον Καθολικισμό, οι καλόγριες είχαν τη δυνατότητα να αναπτύξουν τη ζαχαροπλαστική τους παρά τους αυστηρούς μοναστικούς κανόνες που απαγόρευαν τη λαιμαργία.

Πώς απέκτησαν πονηρή «διάθεση» τα γλυκά;

Για το Καρναβάλι, την γιορτή πριν από τη Σαρακοστή που βασίζεται σε ένα αρχαίο φεστιβάλ προς τιμήν του Βάκχου, του αρχαίου θεού του κρασιού και του γλεντιού, οι κοινωνικόι κανόνες χαλάρωσαν κι άλλο- για όλους. Σύμφωνα με τον Ντάριο Μανγκάνο, καθηγητή σημειολογίας στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο ο οποίος έγραψε μια διατριβή σχετικά με τη σημειολογία των επιδορπίων της Σικελίας, οι κανόνες πρέπει μερικές φορές να ανατραπούν για να επιβεβαιωθούν - και το Καρναβάλι επέτρεπε ακριβώς για αυτό.

Το Καρναβάλι ήταν η μόνη περίσταση  κατά τη διάρκεια του έτους που η καθολική σύνεση έμπαινε στην άκρη δίνοντας την θέση της στην υπερβολική και ανεμπόδιστη αυτο-έκφρασή. Έτσι ερχόταν η ώρα για γλυκά cannoli. Οι άντρες ξεκίνησαν να τα προσφέρουν στις γυναίκες για να υπαινιχθούν σσονται τις σεξουαλικές τους επιθυμίες, τραγουδώντας, «Κάθε κανόλο είναι το σκήπτρο του κάθε βασιλιά, το κανόλο είναι το πέος του Μωυσή».

Τα «αυθεντικά» cannoli και παραλλαγές τους

Δυστυχώς, τα περισσότερα μοναστήρια από εκείνα που χρησιμοποιούσαν τις παραδοσιακές συνταγές για τα cannoli, όπως το μοναστήριο Abbazia Nova στο Παλέρμο, έκλεισαν και πλέον μόνο λίγες μεγαλύτερες σε ηλικία μοναχές γνωρίζουν  πώς να τα φτιάξουν.

Και ενώ τα cannoli βρίσκονται παντού στην Ιταλία, τα καλύτερα και τα πιο «αυθεντικά» απαντώνται  μόνο σε μερικά καφενεία της Σικελίας.

pixabay/lucas_holiday

Πέρα από τα cannoli που παρασκευάζονται με το βλέμμα στην παράδοση, τα περισσότερα cannoli της Σικελίας έχουν αλλάξει στη γεύση και τα συστατικά με την πάροδο του χρόνου, λόγω της τεχνολογικής προόδου και της επιρροής άλλων πολιτισμών, και έχουν διαδοθεί σε όλο τον κόσμο. Στις μέρες μας, για παράδειγμα, μπορείτε να βρείτε παραλλαγές του γλυκού στη Μικρή Ιταλία της Νέας Υόρκης ή στο North End της Βοστώνης, και μια εκδοχή τους  με σφένδαμο και μπέικον στη Σουηδία.

Επιμέλεια: Βαρδαλαχάκη Ιωάννα