Με αφορμή τη νηστεία της Σαρακοστής, αλλά και τους ολοένα και περισσότερους ανθρώπους που προσπαθούν να μειώσουν το κρέας και στρέφονται προς τις εναλλακτικές αυτές φυτικές επιλογές, η Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα και μετεκπαίδευση στη φυτοφαγία, Δέσποινα Μαρσέλου, μας εξηγεί τα υπέρ και τα κατά της επιλογής του φυτικού κρέατος.

Όσοι ακολουθούν χορτοφαγία ή vegan διατροφή είναι σίγουρα εξοικειωμένοι με τις εναλλακτικές μορφές κρέατος από όσπρια, σόγια, μανιτάρια κ.ο.κ. που πωλούνται πλέον ευρέως στα σούπερ μάρκετ, σε καταστήματα με βιολογικά προϊόντα, ενώ υπάρχουν και σαν επιλογές ακόμη και σε γνωστές αλυσίδες fast food. Μπορούν όλοι να βρουν plant-based «κρέατα» σε κάθε μορφή, από μπιφτέκια και κεφτεδάκια μέχρι γύρο, και δεν είναι λίγοι αυτοί που παρ’ όλο που καταναλώνουν κρέας, επιλέγουν και αυτές τις εναλλακτικές μορφές. Για τη vegan κοινότητα αυτό είναι κάτι πολύ ενθαρρυντικό, καθώς δείχνει ότι ο vegan τρόπος ζωής και διατροφής γίνεται όλο και πιο δημοφιλής. Τι χρειάζεται, όμως, να ξέρουμε για αυτές τις εναλλακτικές μορφές κρέατος;

Καταρχάς να πούμε για άλλη μια φορά ότι η αποχή από το κόκκινο κρέας μόνο να μας ωφελήσει μπορεί, αφού η κατανάλωσή του και τα κορεσμένα λιπαρά του διαταράσσουν το μικροβίωμα του εντέρου και οδηγούν σε καρδιαγγειακές παθήσεις. Η plant-based διατροφή, εκτός του ότι είναι πιο βιώσιμη, έχει συνδεθεί με μακροζωία, μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και διαβήτη τύπου 2, μείωση του κινδύνου κάποιων ειδών καρκίνου και της εμφάνισης παχυσαρκίας, αλλά και ισορροπία στο μικροβίωμα του εντέρου που σημαίνει καλύτερη συνολική υγεία και πιο γερό ανοσοποιητικό. Ταυτόχρονα, υποστηρίζεται από πολλούς γιατρούς και επαγγελματίες υγείας ως μια αποτελεσματική στρατηγική για την αντιμετώπιση πολλών χρόνιων παθήσεων που μπορεί να αποτελέσουν αιτία θανάτου σε όλο τον κόσμο.

Μπορούν, όμως, αυτές οι εναλλακτικές μορφές κρέατος να αποτελέσουν κομμάτι μιας υγιούς vegan διατροφής; Υπάρχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που θα εξετάσουμε παρακάτω.

Τα υπέρ
Πηγή πρωτεΐνης: Τα εναλλακτικά αυτά κρέατα αποτελούν μια μορφή συμπυκνωμένης και βιοδιαθέσιμης πρωτεΐνης που μπορεί να ωφελήσει ιδιαιτέρως κάποιους ανθρώπους, όπως για παράδειγμα αθλητές και ηλικιωμένους, που έχουν μεγαλύτερες ανάγκες πρωτεΐνης, με λιγότερες θερμίδες.

Βοήθεια στη μετάβαση αποχής από το κρέας: Όσοι προσπαθούν να αντικαταστήσουν ή να μειώσουν το κρέας στη διατροφή τους, έχουν ένα ακόμη «όπλο» στη διάθεσή τους. Τα εναλλακτικά αυτά φυτικά κρέατα διευκολύνουν όταν δεν υπάρχει πολύς χρόνος, σε κοινωνικές συνευρέσεις και φυσικά στη μετάβαση στη vegan διατροφή, μειώνοντας την αίσθηση της ανάγκης για κρέας που ίσως έχουν ορισμένοι. Πιθανόν να αισθανθείτε ότι βασίζεστε περισσότερο σε αυτού τους είδους τα τρόφιμα σε πρώτη φάση, μέχρι να συνηθίσετε και να προσαρμοστείτε στον νέο τρόπο διατροφής σας.

Πιο «πράσινα» από το συμβατικό κρέας: Τα φυτικά κρέατα έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε βιολογικούς ρύπους που συγκεντρώνονται σε τρόφιμα που βρίσκονται στην κορυφή της διατροφικής αλυσίδας, όπως κρέας, ψάρι και γαλακτοκομικά και η παραγωγή τους είναι λιγότερο επιβαρυντική για το περιβάλλον σε σχέση με το συμβατικό κρέας. Ακόμη, δεν σχηματίζουν ετεροκυκλικές αμίνες όταν μαγειρεύονται σε υψηλές θερμοκρασίες, οι οποίες είναι καρκινογόνες ουσίες που σχηματίζονται στο κρέας, τα πουλερικά και το ψάρι, όταν ψήνονται.

Μικρότερη φλεγμονώδη απόκριση: Τα φυτικά κρέατα έχουν πολύ μικρότερη περιεκτικότητα σε ενδοτοξίνες (που ονομάζονται λιποπολυσακχαρίτες) σε σχέση με το ζωικό κρέας, οι οποίες σχετίζονται με χρόνια φλεγμονή και πολλαπλές παθήσεις.

Μειωμένος κίνδυνος δηλητηρίασης: Τέλος, τα φυτικά κρέατα δεν έχουν κίνδυνο να σας προκαλέσουν δηλητηρίαση από βακτηριακή λοίμωξη με τον ίδιο τρόπο που μπορεί να συμβεί με ζωικές τροφές.

Τα κατά
Επεξεργασία: Όσο δελεαστική κι αν είναι η ευκολία που μας παρέχουν για την προετοιμασία τους, αφού είναι έτοιμα και θέλουν μόνο ψήσιμο, δυστυχώς παραμένουν επεξεργασμένα τρόφιμα. Τα περισσότερα φυτικά κρέατα είναι πλούσια σε θερμίδες, λιπαρά, νάτριο και πρόσθετα συστατικά, έχοντας πολύ χαμηλότερη διατροφική αξία σε σχέση με τις ολόκληρες φυτικές τροφές. Αν και περιέχουν φυτικές ίνες και καθόλου χοληστερόλη –σε αντίθεση με τα ζωικά κρέατα- σίγουρα δεν αποτελούν μια υγιεινή προσθήκη στη διατροφή σας, αν τη συγκρίνετε με ένα σπιτικό μπιφτέκι λαχανικών που μπορείτε να φτιάξετε μόνοι σας στο σπίτι με μαύρα φασόλια, κινόα και λαχανικά.

Κόστος: Προς το παρόν, τα εναλλακτικά αυτά κρεατικά είναι σχετικά ακριβά και συχνά πιο ακριβά από το κρέας. Όσο αυξάνεται, βέβαια, η ζήτησή τους, αυτό μπορεί να αλλάξει.

Ποιότητα που ποικίλλει: Τα φυτικά αυτά κρέατα μπορεί να ποικίλλουν στην ποιότητά τους, αναλόγως την εταιρία που θα επιλέξετε. Κάποια, για παράδειγμα, παρασκευάζονται από φυτική πρωτεΐνη, λιπαρά, καρυκεύματα και συντηρητικά, ενώ άλλα μπορεί να παρασκευάζονται από φασόλια και κινόα. Αν θέλετε τα λιγότερα επεξεργασμένα, θα πρέπει να διαβάζετε προσεκτικά την ετικέτα και να επιλέγετε αυτά με τα πιο λίγα και απλά συστατικά.

Αλλεργιογόνα: Όσοι έχουν ευαισθησία στη γλουτένη, τη σόγια και τους ξηρούς καρπούς θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί, καθώς πολλές φορές τα φυτικά κρέατα περιέχουν συστατικά που σχετίζονται με κοινά αλλεργιογόνα. Και πάλι, θα πρέπει να διαβάζετε τις ετικέτες.

Όχι τόσο θρεπτικά: Και πάλι, βέβαια, εξαρτάται από την εταιρία που επιλέγετε, αφού κάποια φυτικά κρέατα δεν είναι εμπλουτισμένα με βιταμίνη Β12 ή ψευδάργυρο, τα οποία βρίσκουμε στο ζωικό κρέας. Αν οι επιλογές σας δεν είναι εμπλουτισμένες, φροντίστε να λαμβάνετε τα θρεπτικά αυτά συστατικά μέσω της διατροφής και αν χρειαστεί συμπληρωμάτων με την καθοδήγηση ειδικού.

Πώς να επιλέγετε και να καταναλώνετε φυτικό κρέας
Όπως ανέφερα και προηγουμένως, προτιμήστε το φυτικό κρέας που στην ετικέτα των συστατικών του βλέπετε απλά και αναγνωρίσιμα υλικά. Αναζητήστε επίσης την ποσότητα νατρίου, λιπαρών και άλλων πρόσθετων ουσιών που μπορεί να περιέχει.

Ως προς την κατανάλωσή του, καλό θα ήταν να μην βασίζεστε σε αυτό καθημερινά, αλλά ενίοτε, προτιμώντας να μην αντικαθιστάτε της ολόκληρες φυτικές τροφές με επεξεργασμένες. Ειδικά αν πάσχετε από υπέρταση και καρδιαγγειακές παθήσεις, προσπαθήστε να μειώσετε την κατανάλωσή τους, λόγω της περιεκτικότητάς τους σε νάτριο και λιπαρά και να αναζητήσετε τρόπους να φτιάχνετε τα δικά σας σπιτικά εναλλακτικά μπιφτέκια. Στο notanordinarymum.gr θα βρείτε πολλές ιδέες και συνταγές!

Δέσποινα Μαρσέλου
Κλινική διαιτολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα
Ηρώων Πολυτεχνείου 67, Πειραιάς
www.getactive.gr, www.notanordinarymum.gr
fb page getactive

Πηγές
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6742661/