Νέα έρευνα έδειξε πώς το να ξυπνάμε νωρίτερα το πρωί μπορεί να μειώσει την πιθανότητα κατάθλιψης.

Οι έρευνες για το πρωινό ξύπνημα και το πόσο καλό ή παραγωγικό μπορεί να είναι ποικίλλουν. Σε αυτές έρχεται να προστεθεί άλλη μία από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο που δημοσιεύτηκε στο journal JAMA Psychiatry, σύμφωνα με την οποία υπάρχει ένας πολύ απλός τρόπος να μειώσουμε την πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης: απλώς ξυπνώντας μία ώρα νωρίτερα το πρωί.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε 840 χιλιάδες συμμετέχοντες από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κολοράντο και του Broad Institute του MIT και του Χάρβαρντ κι έδειξε συγκεκριμένα ότι η μετάθεση της πρωινής έγερσης μια ώρα νωρίτερα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο κατάθλιψης κατά 23%. Πρόκειται για μια από τις πρώτες μελέτες που δείχνει το πόσο μεγάλη ή μικρή αλλαγή απαιτείται στην καθημερινότητα για να επηρεαστεί η ψυχική υγεία.

Με την πανδημία και την τηλεργασία που προέκυψε, τα μαθήματα εξ αποστάσεως κ.ο.κ. φάνηκε ότι οι περισσότεροι μετέθεσαν το ωράριο ύπνου τους μια ώρα αργότερα κάτι που μπορεί να έχει αρνητικές επιδράσεις στην ψυχική υγεία. Όπως εξηγεί η επικεφαλής της μελέτης, Celine Vetter, βοηθός καθηγητή φυσιολογίας, ήταν ήδη γνωστό ότι υπήρχε σχέση μεταξύ της διάθεσης και του ύπνου. Πλέον, σύμφωνα με τα ευρήματα, το να κοιμηθούμε ακόμη και μία ώρα νωρίτερα και άρα να ξυπνήσουμε νωρίτερα σχετίζεται σημαντικά με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης.

Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι όσοι μένουν ξύπνιοι τις βραδινές ώρες έχουν διπλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν κατάθλιψη σε σχέση με αυτούς που ξυπνούν νωρίς, ανεξαρτήτως των ωρών που κοιμούνται. Επειδή, όμως, οι διαταραχές διάθεσης μπορεί να επηρεάσουν τον ύπνο, οι ερευνητές δυσκολεύονταν να βρουν τι προκαλεί τι.

Σε προηγούμενες μελέτες είχε εξεταστεί και γενετικό υλικό προκειμένου να γίνουν οι απαραίτητοι συσχετισμοί, καθώς υπάρχουν γενετικές παραλλαγές που επηρεάζουν τον χρονότυπο ενός ανθρώπου και μπορεί να εξηγούν το 12-42% των προτιμήσεών μας όσον αφορά τον ύπνο.

Οι ερευνητές αξιολόγησαν γενετικό υλικό με βάση τις παραπάνω παραλλαγές από περισσότερους από 850 χιλιάδες ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων δεδομένων από 85 χιλιάδες συμμετέχοντες που φορούσαν καταγραφείς ύπνου για 7 ημέρες και 250 χιλιάδες που συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια.

Περίπου το 1/3 των συμμετεχόντων χαρακτήρισε τον εαυτό το «πρωινό τύπο», το 9% «βραδινό» και το υπόλοιπο ήταν κάπου στη μέση. Συνολικά, η μέση ώρα ύπνου ήταν από τις 11 έως τις 6, δηλαδή στις 3 π.μ. ήταν περίπου το μέσο του ύπνου για τους περισσότερους. Με αυτές τις πληροφορίες, οι ερευνητές στράφηκαν σε διαφορετικό δείγμα που συμπεριλάμβανε γενετικές πληροφορίες μαζί με ανώνυμα ιατρικά και φαρμακευτικά αρχεία και έρευνες σχετικά με τη διάγνωση καταθλιπτικών διαταραχών. Το ερώτημα, λοιπόν, ήταν: μπορεί αυτοί με τις γενετικές παραλλαγές που προδιαθέτουν το πρωινό ξύπνημα να έχουν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης; Και η απάντηση ήταν ναι.

Κάθε φορά που το μέσο του ύπνου μετακινούνταν μία ώρα πίσω, ο κίνδυνος για κατάθλιψη μειωνόταν κατά 23%. Αυτό σημαίνει ότι αν κάποιος που πέφτει για ύπνο στη 1 το βράδυ προτιμήσει να κοιμάται τα μεσάνυχτα, αυτόματα μειώνει τον κίνδυνο κατά 23%. Κι αν κοιμάται στις 11 μ.μ., ο κίνδυνος μειώνεται κατά 40%.

Δεν  είναι απόλυτα ξεκάθαρο από τη μελέτη αν όσοι ξυπνούσαν ήδη νωρίς θα μπορούσαν να επωφεληθούν από ακόμη πιο πρωινό ξύπνημα –δηλαδή να κοιμηθούν ακόμη νωρίτερα το βράδυ, αλλά όσοι ανήκουν στους πιο αργοπορημένους, μια αλλαγή προς το νωρίτερο στην ώρα του βραδινού ύπνου και του πρωινού ξυπνήματος μπορεί να βοηθήσει.

Πώς εξηγείται αυτό το φαινόμενο;

Κάποιοι ερευνητές θεωρούν ότι η μεγαλύτερη έκθεση στο φως κατά τη διάρκεια της ημέρας, την οποία απολαμβάνουν όσοι σηκώνονται νωρίτερα, μπορεί να έχει ορμονικό αντίκτυπο που τελικά επηρεάζει τη διάθεση θετικά. Άλλοι σημειώνουν ότι το βιολογικό ρολόι ή ο κιρκαδικός ρυθμός, όπως αναφέρουμε συχνά, όταν διαφέρει από το σύνολο, μπορεί να έχει από μόνο του καταθλιπτική επίδραση. Όπως αναφέρει κι ένας εκ των ερευνητών, ζούμε σε και κοινωνία που έχει σχεδιαστεί για τους πρωινούς τύπους, με αποτέλεσμα όσοι ξυπνούν αργά να μην μπορούν να ευθυγραμμιστούν με το «κοινωνικό ρολόι».

Χρειάζεται, ωστόσο, μια μεγάλη, τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη για να καθοριστεί αν πράγματι το να πηγαίνουμε για ύπνο νωρίς μπορεί να μειώσει την κατάθλιψη. Μέχρι τότε, φροντίστε να ζείτε την ημέρα σας στο έπακρο, να πίνετε τον πρωινό σας καφέ στο μπαλκόνι και να κοιμάστε νωρίς, απέχοντας από ηλεκτρονικές συσκευές το βράδυ, δίνοντας περισσότερη έμφαση στον σωστό ύπνο, το συνεργείο του οργανισμού.