Στις Μπλε Ζώνες, τα μέρη του κόσμπου όπου παρατηρούνται οι μακροβιότεροι άνθρωποι, έχουν τον τρόπο τους και ζουν χωρίς ή τουλάχιστον με λιγότερο στρες. Ποιο είναι το μυστικό τους; Η Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα και την κλινική διατροφή και μετεκπαίδευση στη φυτοφαγία, Δέσποινα Μαρσέλου, μας ενημερώνει.

Το στρες είναι μία από τις κύριες αιτίες της χρόνιας φλεγμονής κι έχει άμεση σχέση με σημαντικά προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την ηλικία, από την άνοια έως τη νόσο Αλτσχάιμερ. Πολλές φορές, μάλιστα, πολλοί από εσάς που με επισκέπτεστε αναζητώντας την καθοδήγηση διαιτολόγου-διατροφολόγου για θέματα φλεγμονής και υποστήριξης ανοσοποιητικού, διαπιστώνετε ότι το καθημερινό στρες επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό στη συνολική σας υγεία.

Στο σύγχρονο δυτικό κόσμο, μια πολύ συνηθισμένη τακτική έναντι στο στρες είναι μια βόλτα στα μαγαζιά ή η εκτόνωση σε ένα γυμναστήριο. Στις Μπλε Ζώνες, ωστόσο, όπου παρατηρούνται οι μακροβιότεροι άνθρωποι του πλανήτη, οι άνθρωποι στρέφονται σε παραδοσιακές πρακτικές για να επαναφορτιστούν και να ανανεώσουν την ενέργειά τους, επιβιώνοντας σημαντικά καλύτερα από ασθένειες όπως ο καρκίνος και οι καρδιαγγειακές παθήσεις.

 Σε μια προσπάθεια να αναλύσουμε πώς οι αιωνόβιοι κάτοικοι αυτού του πλανήτη καταφέρνουν να ξεπεράσουν την ηλικία των 100 ετών, ο Dan Buettner και η ομάδα του μελέτησαν τις συνήθειες του τρόπου ζωής των μακροβιότερων και υγιέστερων ανθρώπων στον κόσμο και μας δίνουν μια γεύση από τις καθημερινές ρουτίνες των κατοίκων της Οκινάουα, της Ικαρίας, της Σαρδηνίας και των υπόλοιπων περιοχών.

Στην Οκινάουα
Βγαίνουν έξω στον ήλιο
Η Οκινάουα, που είναι κάτι σαν την ιαπωνική… Χαβάη, έχει θερμό κλίμα και ηλιοφάνεια όλο το χρόνο, οπότε οι κάτοικοι της περιοχής βγαίνουν έξω καθημερινά, απολαμβάνοντας χρόνο στον ήλιο. Αυτό τους παρέχει επαρκή επίπεδα βιταμίνης D, οδηγώντας σε δυνατά οστά, με τους ηλικιωμένους να περνούν τον περισσότερο χρόνο έξω. Σε μια 6ετή μελέτη 16.452 ενηλίκων, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η εποχιακή αύξηση του χρόνου στον ήλιο συσχετίστηκε με μειωμένη συναισθηματική δυσφορία. Οι κάτοικοι της Οκινάουα διαθέτουν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά προσδόκιμου ζωής και όχι μόνο ζουν περισσότερο, αλλά απολαμβάνουν και περισσότερα χρόνια χωρίς αναπηρία. Συγκεκριμένα, παρουσιάζουν λιγότερο από τα μισά περιστατικά άνοιας,  ⅕ του ποσοστού καρκίνου του προστάτη και του μαστού και ⅕ το ποσοστό καρδιαγγειακών παθήσεων. Λαμβάνουν πολλά προληπτικά μέτρα για να αποφύγουν εντελώς τις ασθένειες και πιστεύουν ότι πρέπει να αφήνουν το παρελθόν να είναι παρελθόν και να επικεντρώνονται στο παρόν. Είναι πολύ συμπαθείς, χαλαροί και σε στενή επαφή με την πνευματικότητά τους. Απολαμβάνουν επίσης την παρέα των νεότερων γειτόνων τους.

Βρίσκονται με φίλους
Οι κάτοικοι της Οκινάουα γενικά είναι αρκετά κοινωνικοί. Πολλοί κάτοικοι της περιοχής αποτελούν μέρος ενός moai, μιας παράδοσης της Οκινάουα, που ουσιαστικά είναι ομάδες κοινωνικής υποστήριξης που παρέχουν στους κατοίκους την αίσθηση της κοινότητας. Είναι το «χωριό» τους που το βλέπουν ως έναν ασφαλή χώρο που τους βοηθάει να ξεπεράσουν αγχωτικές στιγμές. Όταν τα μέλη ενός moai χρειάζονται οικονομική ή συναισθηματική βοήθεια, οι υπόλοιποι είναι άμεσα διαθέσιμοι να τους στηρίξουν.

Αφιερώνουν χρόνο στην προσευχή και τον διαλογισμό
Οι κάτοικοι της Οκινάουα κάνουν τα πάντα για να διατηρούν στενή σχέση με τους προγόνους τους, οι οποίοι αντιμετωπίζονται με μεγάλο σεβασμό. Κάποιοι αφιερώνουν χρόνο κάθε μέρα για να αποδώσουν τα σέβη τους.

Ασχολούνται με την κηπουρική
Είναι επίσης εξαιρετικοί κηπουροί. Σχεδόν όλοι οι αιωνόβιοι στην Οκινάουα έχουν καλλιεργήσει δικούς τους κήπους ή έχουν ασχοληθεί με την κηπουρική ως χόμπι. Πολλοί ξεκινούν την ημέρα τους με την περιποίηση των χωραφιών και το απόγευμα επιστρέφουν στο σπίτι με φρέσκα λαχανικά. Η κηπουρική απαιτεί αρκετή σωματική δραστηριότητα, οπότε είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να έχουν καθημερινή κίνηση και ταυτόχρονα να αποβάλλουν το άγχος. Βάσει ερευνών, μάλιστα, έχει αγχολυτικές επιδράσεις και αποτελεί έναν εξαιρετικό αντιπερισπασμό από τις αγχωτικές σκέψεις, ενώ μειώνει και τα συμπτώματα κατάθλιψης. Οι κάτοικοι της Οκινάουα πιστεύουν επίσης στην καθημερινή κατανάλωση τζίντζερ, κουρκουμά και άλλων βοτάνων για την καταπολέμηση των ασθενειών.

Στη Λόμα Λίντα
Περίπου 95 χιλιόμετρα από το Λος Άντζελες, η Λόμα Λίντα στην Καλιφόρνια θεωρείται η «όαση της μακροζωίας» της Αμερικής. Η αμερικάνικη αυτή Μπλε Ζώνη έχει πληθυσμό άνω των 21.000 κατοίκων και αποτελείται κυρίως από Αντβεντιστές της Έβδομης Ημέρας – μια παγκόσμια Χριστιανική Εκκλησία που προέρχεται από τον Προτεσταντικό χώρο και έχει χαρακτηριστικό γνώρισμα την προσήλωση στις 10 εντολές και την τήρηση του Σαββάτου. Οι Αντβεντιστές απέχουν από το κάπνισμα, την κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης και την κατανάλωση τροφίμων με βάση τη Βίβλο, από το χοιρινό μέχρι τα οστρακοειδή. Η χορτοφαγική διατροφή τους φαίνεται να μειώνει σημαντικά τα ποσοστά θνησιμότητάς τους, σύμφωνα με τη μελέτη Adventist Health Study. Τι κάνουν, λοιπόν, οι κάτοικοι;

Προσευχή, διαλογισμός και καθημερινός προβληματισμός
Σε περιόδους άγχους, οι Αντβεντιστές στρέφονται στον Θεό. Η προσευχή είναι το μεγαλύτερο αγχολυτικό τους, ενώ ξοδεύουν επίσης πολύ χρόνο προσφέροντας στις κοινότητές τους. Εκμεταλλεύονται κάθε ευκαιρία για πράξεις προσφοράς και βοήθειας, κάτι που μπορεί να αποσπάσει το μυαλό από το άγχος.

Ενίσχυση της διάθεσης με φαγητό
Η διατροφή τους τούς κρατά σε εξαιρετική φόρμα, τόσο σωματικά όσο και πνευματικά. Οι Αντβεντιστές ακολουθούν μια καθαρή, χορτοφαγική διατροφή που αποτελείται κυρίως από φρούτα, λαχανικά και όσπρια, ενώ πίνουν επαρκείς ποσότητες νερού.

Στην Ικαρία
Ξέρουμε όλοι πόσο χαλαρή είναι η ζωή στην Ικαρία, αφού ακόμη κι αν δεν την έχουμε επισκεφτεί, έχουμε ακούσει γι’ αυτό. Κι επειδή είναι από τα πιο κοντινά μας μέρη, όσον αφορά τις Μπλε Ζώνες, αξίζει να περάσουμε λίγο χρόνο εκεί και να παρατηρήσουμε τη ζωή των ντόπιων, όπου 1 στους 3 ζει πάνω από τα 90 και το «να τα εκατοστήσεις» γίνεται συχνά πραγματικότητα. Ένα από τα πιο βασικά μυστικά τους είναι ο έλεγχος του στρες και σε αυτό συμβάλλει η ορεινή ζωή και οι δραστηριότητες της καθημερινότητας, όπως η κηπουρική, οι περίπατοι, η κοινωνική ζωή με τους γείτονες. Σημειώστε, επίσης, πως οι περισσότεροι κάτοικοι που φτάνουν τα 90 και τα 100 έχουν σχετικά χαμηλές οικονομικές δυνατότητες. Άλλα πράγματα που βοηθούν:

Μεσημεριανός ύπνος
Για τους Ικαριώτες, ο μεσημεριανός ύπνος δεν είναι μόνο για τα μικρά παιδιά, αφού ολόκληρα χωριά κατεβάζουν… διακόπτη το μεσημέρι. Τα άτομα που κοιμούνται τακτικά το μεσημέρι (η λεγόμενη σιέστα) φαίνεται να έχουν χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων κι εκτός του ότι δίνει στην καρδιά σας ένα διάλειμμα, εξισορροπεί επίσης περαιτέρω τις ορμόνες του στρες.

Συνεύρεση με φίλους/γείτονες
Στην Ικαρία εκτιμούν τις κοινωνικές επαφές, γι’ αυτό και περνούν πολύ ποιοτικό χρόνο με φίλους και οικογένεια, βιώνοντας έτσι καλύτερη υγεία μακροπρόθεσμα. Σε 148 μελέτες, οι ειδικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι που δεν είχαν στενούς δεσμούς με τις κοινότητές τους είχαν 50% πιθανότητα να πεθάνουν πριν από το follow-up των 7 ½ χρόνων, σε σύγκριση με άτομα που δεν είχαν ενεργή κοινωνική ζωή.

Στη Σαρδηνία
Το χωριό Arzana στη Σαρδηνία φημίζεται για το μεγαλύτερο ποσοστό αιωνόβιων στην Ιταλία, που και πάλι ο έλεγχος του στρες παίζει σημαντικό ρόλο. Είναι γνωστό ότι όσοι προέρχονται από εκεί έχουν γενετικές διαφορές σε σύγκριση με άλλα μέρη της Ευρώπης, καθώς διαθέτουν μοναδικά πολιτιστικά χαρακτηριστικά που δεν μοιάζουν με αυτά της υπόλοιπης χώρας. Σημειώστε, επίσης, ότι στα περισσότερα μέρη του ανεπτυγμένου κόσμου, οι αιωνόβιες γυναίκες υπερτερούν των ανδρών σε αναλογία 4:1. Στη Σαρδηνία, ωστόσο, η αναλογία είναι 1:1.

Καθημερινό γέλιο
Το γέλιο σίγουρα δεν εκβιάζεται, αλλά ένας τρόπος να γελάμε πιο εύκολα, όπως κάνουν στη Σαρδηνία, είναι να μην παίρνουμε τη ζωή πολύ σοβαρά. Οι κάτοικοι λατρεύουν να λένε αστεία με τους φίλους τους τα απογεύματα, κάτι που τους βοηθά να «κατεβάζουν ταχύτητα» και να αγχώνονται λιγότερο. Το γέλιο κάνει καλό τόσο στην ψυχή όσο και στη μείωση των επιπέδων άγχους, ενώ βελτιώνει τη συνολική υγεία της καρδιάς και μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.

Happy hour
Happy hour είναι οι ώρες χαλάρωσης με ένα ποτήρι κρασί στο τέλος της ημέρας με φίλους. Το αγαπημένο τους κρασί, μάλιστα είναι το Cannonau, που τυγχάνει να έχει 2-3 φορές υψηλότερο επίπεδο φλαβονοειδών που καθαρίζουν τις αρτηρίες σε σχέση με τα υπόλοιπα. Οι άνδρες που καταναλώνουν κρασί Cannonau με μέτρο μπορεί να εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα στρες από ό,τι σε άλλες περιοχές του κόσμου.

Επαφή με παππούδες
Στη Σαρδηνία έχουν επίσης ισχυρούς οικογενειακούς δεσμούς, που παίζουν ρόλο στο υψηλό προσδόκιμο ζωής τους. Τα μέλη μιας δεμένης οικογένειας τείνουν να ζουν μια ζωή με λιγότερο άγχος και γενικά έχουν μειωμένο κίνδυνο αυτοκτονίας και κατάθλιψης. Τα νεότερα μέλη της οικογένειας, μάλιστα τιμούν τους μεγαλύτερους. Οι παππούδες και οι γιαγιάδες είναι η συγκολλητική ουσία της οικογένειας  στη Σαρδηνία, πάντα πρόθυμοι να παράσχουν υποστήριξη και συμβουλές. Η παρουσία τους έχει συχνά ως αποτέλεσμα και τα εγγόνια τους να ζουν περισσότερο και με καλή υγεία.

Στη Νικόγια
Η Μπλε Ζώνη της Λατινικής Αμερικής στην Κόστα Ρίκα μπορεί να έχει μικρό πληθυσμό, αλλά διατηρεί υψηλό προσδόκιμο ζωής που φτάνει τα 100 χρόνια. Τα «μυστικά» των ντόπιων είναι τα εξής:

Προσωπικοί στόχοι
Όλοι οι κάτοικοι της περιοχής έχουν ένα plan de vida ή αλλιώς έναν λόγο για να ζήσουν, μια ισχυρή αίσθηση του σκοπού. Βρίσκουν χαρά στο να συμβάλλουν στο γενικότερο καλό και απολαμβάνουν «ρόλους» που τους κάνουν να αισθάνονται χρήσιμοι. Σύμφωνα με έρευνες, τα άτομα που πασχίζουν για την επίτευξη του στόχου τους είναι πιο πιθανό να ζήσουν περισσότερο από τους συνομηλίκους τους. Η σκληρή δουλειά κρατά την προσοχή τους μακριά από το άγχος, ενώ φαίνεται ότι τους αρέσει να λερώνουν τα χέρια τους, οπότε η σωματική εργασία και οι δραστηριότητες είναι το φόρτε τους. Αναπόφευκτα, περνούν πολύ χρόνο έξω, με αποτέλεσμα να παίρνουν άφθονη βιταμίνη D.

Φιλίες με διαφορετικές ηλικίες
Τα κοινωνικά δίκτυα (πέραν των οθονών) είναι πολύ ισχυρά για τους κατοίκους της χερσονήσου της Νικόγια, με συχνές επισκέψεις σε γείτονες και φίλους όλων των ηλικιών, νεότερων και μεγαλύτερων. Γι’ αυτούς σίγουρα η οικογένεια έχει προτεραιότητα, με τις περισσότερες οικογένειες να παραμένουν σε ένα νοικοκυριό ακόμη και κατά την ενηλικίωση. Οι παππούδες, τα παιδιά και οι γονείς τους ζουν συνήθως κάτω από την ίδια στέγη, επιτρέποντάς τους να στηρίζονται ο ένας στον άλλον και να μαθαίνουν ο ένας από τον άλλον σε δύσκολες στιγμές.

Πηγή
https://www.bluezones.com/2022/02/13-unusual-ways-to-shed-stress-lessons-from-the-worlds-blue-zones/

Δέσποινα Μαρσέλου
Κλινική διαιτολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα
Αλκιβιάδου 185, Πειραιάς
www.getactive.gr, www.createhealth.gr
fb page getactive
Instagram @feedyourimmunity / @createhealthbymarselou