Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη υποδύεται τη Ραμόνα, μια ηρωίδα με την οποία την ενώνουν εκλεκτικές συγγένειες, αφού ξεκίνησε, όπως και η ίδια, το μεγάλο ταξίδι της ζωής με αφετηρία το Διδυμότειχο.

Στο έργο της Γλυκερίας Μπασδέκη «Ραμόνα travel-η γη της καλοσύνης», ο σκηνοθέτης Γιάννης Σκουρλέτης συνεχίζει να ακολουθεί το νήμα της ελληνικότητας, προσκαλώντας το κοινό του Φεστιβάλ Αθηνών σε ένα οδοιπορικό «σκληρού ρομαντισμού»- με τραγούδια, συνειρμούς και Ιστορικές αναφορές- που αφήνει μια χαραμάδα στο θαύμα. Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη μιλάει στο clickatlife.gr  για τη νέα της συνεργασία με την ομάδα Βijoux de kant.

Η Ραμόνα, η ηρωίδα που υποδύεστε, είναι μια άλλη Μπλανς Ντυμπουά;

Η Ραμόνα έχει πολύ μακρινή συγγένεια με την Μπλανς Ντυμπουά. Πρόκειται για μια τελείως διαφορετική ηρωίδα. Η Ραμόνα έχει μια αδελφή που τη λένε Στέλλα και είναι παντρεμένη με έναν μετανάστη από τη Βουλγαρία, τον Ζλατάν. Τρία χρόνια πριν από τη στιγμή που διαδραματίζεται το έργο ο Ζλατάν είχε βιάσει τη Ραμόνα.

Ποιοι είναι οι σταθμοί στο ιδιαίτερο ταξίδι της ηρωίδας;

Η Ραμόνα έφυγε σε ηλικία 16 ετών από ένα χωριό του Διδυμοτείχου. Κατά κάποιο τρόπο την απήγαγε ένας «καλλιτεχνικός ιμπρεσάριος», ο οποίος διαπίστωσε ότι αυτό το κορίτσι μπορούσε να κάνει καριέρα στις πίστες και στα σκυλάδικα της επαρχίας. Βέβαια η Ραμόνα, σε ένα μονόλογό της προς τη Στέλλα, αναφέρει ότι έφυγε σαν κυνηγημένη από τους τρόμους που βίωνε στην πρώιμη εφηβεία της. Είχε μια ιδιαίτερη ευαισθησία στο να λαμβάνει μηνύματα από το υπερπέραν και οι αλύτρωτες ψυχές στοίχειωναν τους εφιάλτες της.

Το ταξίδι της, είναι ένα τεράστιο οδοιπορικό στην Ελλάδα των παλαιότερων δεκαετιών μετά τον Εμφύλιο. Μπορούμε να πούμε ότι είμαστε σε ένα βρώμικο ’70 την περίοδο που διαδραματίζεται το έργο-παρότι ο χρόνος δεν είναι συγκεκριμένος αλλά ποιητικός και εμπεριέχει πολλά στοιχεία από την ελληνική Ιστορία. Η Ραμόνα βρίσκεται σε ένα συνεχές ταξίδι με τα ΚΤΕΛ, περνάει από αρκετές πόλεις της Ελλάδας, διατρέχει μνήμες, εμφανίζεται σε χώρους αναψυχής και στρατιωτών, τραγουδώντας και κουβαλώντας μια βαθιά σπαρακτική ελληνικότητα.

Κάποια στιγμή σε αυτό το ταξίδι συναντάει τον Μάρκο, ένα νέο παιδί αλβανικής καταγωγής που δουλεύει σε ένα συνεργείο και είναι άλαλος. Η Ραμόνα τον παίρνει μαζί της και αναπτύσσει μια πολύ ιδιαίτερη σχέση μαζί του, είναι ταυτόχρονα σαν γιος και εραστής της. Όταν αυτός παθαίνει ένα ατύχημα του αφιερώνει τη ζωή της φροντίζοντάς τον. Με αυτό το άλαλο παιδί λοιπόν έρχεται στο σπίτι της Στέλλας και του Ζλατάν.

Κατάγεστε και εσείς από το Διδυμότειχο, όπως η Ραμόνα. Πώς σχολιάζετε αυτή τη σύμπτωση;

Πράγματι, το Διδυμότειχο είναι η ιδιαίτερη πατρίδα μου. Η Γλυκερία Μπασδέκη εμπνεύστηκε κάποια  στοιχεία του έργου της και από τους ηθοποιούς της παράστασης. Εξ ου και ο Ζλατάν, τον οποίο ερμηνεύει ο Κρις Ραντάνοφ, είναι μετανάστης από τη Bουλγαρία, όπως και ο ίδιος. Ωστόσο δεν ήρθαμε σε επαφή με την Γλυκερία Μπασδέκη κατά τη διάρκεια της συγγραφής. Βρισκόταν σε συνεχή επικοινωνία με τον Γιάννη Σκουρλέτη που της παραχώρησε αυτές τις πληροφορίες. Και δεν υπάρχουν στην παράσταση άλλα βιογραφικά στοιχεία των ηθοποιών.

Σας συγκινεί η κοινή καταγωγή σας με τη Ραμόνα;

Βεβαίως και με συγκινεί. Είναι η πρώτη φορά που μου συμβαίνει κάτι τέτοιο. Μάλιστα θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι το εξαιρετικό κείμενο της Ευγενίας Μπασδέκη θα εκφέρεται στην παράσταση με την τοπική διάλεκτο της ιδιαίτερης πατρίδας μου. Θα το ακούσετε με εμφανή θρακιώτικη προφορά, όχι μόνο από μένα αλλά και από τους υπόλοιπους συμπρωταγωνιστές μου.

Όλο το κείμενο ανήκει σε ένα ποιητικό σύμπαν. Η Ραμόνα με τα ιδιαίτερα χαρίσματα της, είναι κάτι σαν μάγισσα, έχει μια ελληνική-επαρχιώτικη παγανιστική διάσταση. Υπάρχουν αναφορές στην ελληνική λαογραφία και στο ελληνικό ιστορικό παρελθόν-το άμεσα συνδεδεμένο και με τα Βαλκάνια, τον Εμφύλιο... Με αφορμή τις αλύτρωτες ψυχές οι οποίες στοιχειώνουν τα όνειρά της, η  ηρωίδα μιλά για τους Βαλκανικούς πολέμους και τις σχέσεις της Ελλάδας με άλλες βαλκανικές χώρες.

Τα τραγούδια που ερμηνεύει η Ραμόνα, είναι επί της ουσίας μνήμες, ανήκουν στην ελληνική λαϊκή κουλτούρα και μας είναι οικεία.  Θα συμβάλει στην ατμόσφαιρα και η παρουσία του ακορντεονίστα Βασίλη Ζιάκα: δημιουργεί ένα «μουσικό χαλί» σε διάφορα σημεία της παράστασης υπογραμμίζοντας το ελληνικό χρώμα.

Υφίσταται αυτή η τάση στους Έλληνες αλλά και σε πολλούς νέους καλλιτέχνες οι οποίοι αισθάνονται την ανάγκη για επιστροφή στη ρίζα. Η αναζήτηση της ελληνικής ταυτότητας είναι μια ανάγκη στα χρόνια της κρίσης που βιώνουμε. Στην παράσταση  είναι έντονο αυτό το στοιχείο και λόγω του γλωσσικού ιδιώματος-που σίγουρα για μένα γίνεται φορέας συγκίνησης-επειδή υπάρχει μια προσωπική «συγγένεια». Όμως ελπίζω ότι θα υπάρξει και ο ανάλογος αντίκτυπος στον θεατή ο οποίος θα εισπράξει με αυτή την ιδιομορφία την ποιητική γραφή.

Στο έργο, οι δύο ανδρικοί χαρακτήρες, ο Ζλατάν και ο Μάρκος, είναι ξένοι αλλά αποτελούν κι αυτοί μέρος της ελληνικής κοινωνίας. Ο ξένος, όπως εκπροσωπείται κυρίως από τον Ζλατάν, αποτελεί και  σημείο σύγκρουσης μέσα στο έργο-είναι βίαιη η σχέση του με τη Ραμόνα. Από την άλλη πλευρά, η έννοια της καλοσύνης στον τίτλο της παράστασης, σχετίζεται με την κατανόηση του προβλήματος του ξένου, με την ευγένεια και το βαθύ ουμανισμό που οφείλει να το αντιμετωπίσει κανείς.

Ο πόνος ως βίωμα είναι πανανθρώπινος, όπως και η ερημιά, η μοναξιά, η προσφυγιά. Η αίσθηση ότι κάποιος δεν έχει πατρίδα, γλώσσα, μάνα και βιώνει το δικό του ταξίδι σε έναν ξένο για αυτόν τοπίο. Η παράσταση απευθύνει  ένα μήνυμα αδελφοσύνης και καλοσύνης. Κρίσιμη είναι και η έννοια του θαύματος που επιτελείται μέσα από τις ικανότητες της Ραμόνα. Το θαύμα λοιπόν, έρχεται σαν  ευχή και προσευχή να ισορροπήσει αυτός ο ταραγμένος κόσμος και να γεννηθεί κάτι καινούργιο, όμορφο, αθώο, ευγενές. Είναι μια απάντηση στη βία και στον εφιάλτη των καιρών μας.

Ο Γιάννης Σκουρλέτης σας είχε σκηνοθετήσει και στην παράσταση «Πολιτισμός μια κοσμική τραγωδία» που είχε παρουσιαστεί στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Η  νέα αυτή δουλειά του σκηνοθέτη, αποτελεί κατά κάποιο τρόπο τη συνέχεια μιας αφήγησης που ξεκίνησε με την προηγούμενη συνεργασία σας;

Θα ήθελα να αναφερθώ σε μια παλαιότερη παράσταση της ομάδας Βijoux de kant, στην οποία δεν συμμετείχα: το «Στέλλα travel-η γη της απαγγελίας» που είχε παρουσιαστεί το προηγούμενο καλοκαίρι. Το κείμενο ήταν και πάλι της Γλυκερίας Μπασδέκη. Το «Ραμόνα travel-η γη της καλοσύνης» είναι το δεύτερο έργο γραμμένο κατά παραγγελία του Γιάννη Σκουρλέτη. Η συγγένεια στους τίτλους των δύο έργων δηλώνει τη συνέχεια.

Στην πρώτη αφήγηση η Στέλλα είχε την αφετηρία της στη Στέλλα του Κακογιάννη. Στη δική μας παράσταση η αδελφή της Ραμόνας ονομάζεται επίσης Στέλλα-όπως ίσως και η αδελφή της Μπλανς Ντυμπουά. Νομίζω όμως ότι η αδελφή της Ραμόνας ίσως έχει περισσότερο σχέση με την ηρωίδα του Στέλλα travel-η γη της απαγγελίας. Παράλληλα, η Ραμόνα έχει όλη αυτή την πλευρά της μαγείας, οπότε κατά κάποιο τρόπο συνδέεται  με τη Μήδεια στο έργο του Δημήτρη Δημητριάδη Πολιτισμός μια κοσμική τραγωδία.

Όλοι αυτοί οι χαρακτήρες συνυπάρχουν στη δραματουργία της δικής παράστασης και συνδέουν τους σταθμούς της πορείας της ομάδας Bijoux de kant. Όταν μου έγινε η πρόταση τον Σεπτέμβριο, πριν καν δηλαδή ξεκινήσουν οι πρόβες του έργου του Δημητριάδη, την αποδέχτηκα με χαρά, γιατί είναι μια ομάδα την οποία εκτιμώ και έχω παρακολουθήσει τη δουλειά της. Τα στοιχεία της ελληνικότητας ενδιαφέρουν πολύ τον Γιάννη Σκουρλέτη-το εικαστικό του σύμπαν με τις τσαρουχικές επιρροές κ.τ.λ. ανιχνεύονται και στο σκηνογραφικό περιβάλλον της Ραμόνας, όπως και στην παράσταση του Δημητριάδη.

Ποιο θα είναι το σκηνικό περιβάλλον στην παράσταση που θα παρουσιαστεί στο Φεστιβάλ Αθηνών;

Το έργο «Ραμόνα travel-η γη της καλοσύνης» θα παρουσιαστεί  στην Αποθήκη, στην Πειραιώς 260. Είναι ένας μικρότερος χώρος που δεν χρησιμοποιείται συχνά για παραστάσεις και υποβάλλει περισσότερο αυτή την ατμόσφαιρα του κλειστού δωματίου. Οι γκρεμισμένοι τοίχοι, ο  φθαρμένος χώρος, σε συνδυασμό με την σκηνογραφία, δίνουν μια αίσθηση παρακμής και εγκατάλειψης. Είναι ένα ρημαδιό όπως ακριβώς και η ψυχή των ηρώων.

Ταυτότητα παράστασης: «Ραμόνα travel-η γη της καλοσύνης» της Γλυκερίας Μπασδέκη. Σκηνοθεσία: Γιάννης Σκουρλέτης. Μουσική: Κώστας Δαλακούρας. Βοηθός Σκηνοθέτη: Ηλέκτρα Ελληνικιώτη. Σκηνογραφία: Γιάννης Σκουρλέτης, Δήμητρα Λιάκουρα, Περικλής Πραβήτας. Κίνηση: Τάσος Καραχάλιος. Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα. Φωτογραφίες: Πάνος Μιχαήλ. Παίζουν: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Λένα Δροσάκη, Δημήτρης Μοθωναίος, Κρις Ραντάνοφ.

Πληροφορίες: «Ραμόνα travel-η γη της καλοσύνης», στην Πειραιώς 260 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών (Αποθήκη), 1-7 Ιουνίου. Ώρα έναρξης: 21.00.  Τιμές εισιτηρίων: Κανονικό 20 ευρώ , φοιτητικό 10 ευρώ, μειωμένο 15 ευρώ,  ανέργων , ΑμεΑ: 5 ευρώ.

Μάνια Στάικου