Σήμερα το 3d είναι δεδομένο. Το γυμνό αναμενόμενο, η βρισιά λογική συνέπεια και το πιστολίδι σήμα κατατεθέν στο σινεμά.

Για να φτάσει όμως η 7η Τέχνη να θεωρεί όλα τα παραπάνω στοιχεία ενός σεναρίου που υπόσχεται επιτυχία, έπρεπε να περάσουν πάρα (μα πάρα) πολλά χρόνια. Εξάλλου, οι αλλαγές και τα «δεδικασμένα» χρειάζονται τολμηρούς πρωτεργάτες.

Όπως ο Joseph Strick, που στην κινηματογραφική μεταφορά του «Οδυσσέα »του James Joyce, το 1967 χρησιμοποιεί για πρώτη φορά στο σινεμά τη γνωστή και χιλιοειπωμένη σήμερα βρισιά «fuck». 

Βέβαια, για να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς, η πρώτη φορά που «ψιθυρίστηκε» η συγκεκριμένη λέξη ήταν στο «Βυθίστε το Bismarck!» του 1960. Αλλά εκεί απλά κουνήθηκαν τα χείλη και δεν ακούστηκε καθαρά.

Inspiration (1915).

Σε άλλες πρωτιές τώρα, το γυναικείο γυμνό κατέκτησε την οθόνη και αυτό το οφείλει στη χαμένη σήμερα ταινία «Inspiration» του 1915. Η ηθοποιός Audrey Munson γίνεται το μοντέλο για τον γλύπτη της ταινίας και το κοινό «κοκκινίζει». Από τα μέσα του 1930 μόνο τα ντοκιμαντέρ επιτρέπονταν να δείχνουν το γυναικείο γυμνό.

Η λογοκρισία επιβάλλει σεμνότητα, αλλά ο Ingmar Bergman το 1953 δείχνει τη γυμνόστηθη μούσα του στο «Καλοκαίρι με τη Μόνικα».

Στην περίπτωση των ανδρών τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Οι δημιουργοί δεν έδειχναν διατεθειμένοι να αποκαλύψουν τα απόκρυφα σημεία του ανδρικού σώματος. Αυτοί που τόλμησαν ήταν οι Lindsay Anderson στο «This Sporting Life» (1963, 2 υποψηφιότητες Oscar για Α’ ανδρικό και γυναικείο ρόλο) και John Frankenheimer με το «Seconds» (1966, υποψηφιότητα για Oscar φωτογραφίας). Αλλά και πάλι ήταν μόνο η αρχή.

Καλοκαίρι με τη Μόνικα (1953).

Η πρώτη αποκλειστικότητα στην ολοκληρωτική ανδρική γύμνια ήρθε το 1969 με το οσκαρικό «Ερωτευμένες γυναίκες» του Ken Russell.

Από την άλλη, το σεξ ήταν παλιός γνώριμος του ευρωπαϊκού σινεμά, πολύ πριν το δογματικό Χόλιγουντ το αποδεχτεί και το αγκαλιάσει. Το 1930, η 18άχρονη τότε αυστριακή ηθοποιός Hedy Lamarr, έζησε μία «Ekstase» στο ομώνυμο φιλμ από την Τσεχία.

Μάλιστα, στην ταινία υπάρχουν δύο γυμνές σκηνές: μία που κάνει μπάνιο στη λίμνη και μία που κάνει σεξ με τον παρτενέρ της. Έτσι, γράφεται ιστορία στις μη-πορνογραφικές ταινίες με την απεικόνιση του πρώτου κινηματογραφικού οργασμού.

Fireworks (1947).

Ερωτικής πρωτιάς συνέχεια με την πρώτη ομοφυλοφιλική σκηνή να προβάλλεται από τον πειραματιστή δημιουργό Kenneth Anger. Τότε, στα 20 του χρόνια, παρουσιάζει το1947 το «Fireworks», μιλά και δείχνει την πρώτη gay σκηνή. Η υπόθεση φτάνει στο Ανώτατο Δικαστήριο και αθωώνεται πανηγυρικά. Γιατί το σινεμά είναι τέχνη και όχι πορνογραφία.

Και αν οι ομοφυλόφιλοι ήταν ταμπού, το ίδιο ίσχυε και τα διαπολιτισμικά ζευγάρια. Λευκή με έγχρωμο;  Άλλο και αυτό πάλι. Κι όμως, ο πρωτοπόρος Stanley Kubrick τόλμησε με το «Φιλί του δολοφόνου» του 1955 τα ταράξει τα ήρεμα νερά του καθωσπρεπισμού. Και βρήκε μιμητές και οπαδούς που κατέρριψαν τα σύνορα των λαών και του χρώματος.

Αλλά δεν ήταν μόνο τα φιλιά και ο ερωτισμός που έπεφτε συχνά στο «τοίχο» της λογοκρισίας. Το αίμα, οι σκοτωμοί και οι θάνατοι ήταν άκρως απαγορευτικοί να προβληθούν μπρος στα έντρομα μάτια του κοινού. Εξάλλου, ένας ειδικός νόμος των ΗΠΑ, της μεγαλύτερης βιομηχανίας του σινεμά το απαγόρευε ρητά και κατηγορηματικά από το 1934.

Για μια χούφτα δολάρια (1964).

Ο Sergio Leone όμως δεν υπέκυψε και προέβαλλε την πρώτη αμοντάριστη σκηνή πυροβολισμού …για μια χούφτα δολάρια το 1964.

Βέβαια, μέχρι τότε υπήρχαν σκηνές με πυροβολισμούς στα παλιά ασπρόμαυρα φιλμ. Απλά ο θάνατος «υπονοούνταν» και οι δημιουργοί έδειχναν στο κοινό τις πληγές του θανόντος όχι τη διαδικασία καθ’ αυτή.

Έτσι και ο master του τρόμου, ο Alfred Hitchcock, από το 1940 στο «Πριν από τη θύελλα» είχε δείξει το δικό του λουτρό αίματος. Αλλά αυτό ήταν σπάνιο σε έγχρωμη ταινία.

Η ιστορία άλλαξε ολοκληρωτικά το 1967 με το «Bonnie και Clyde», ταινία που το δεσποτικό Hollywood αντάμειψε με 2 Oscar. Τα πράγματα έχουν ήδη πάρει νέα τροπή.

Και για του λόγου το αληθές, ο Hitchcock επέστρεψε στις πρωτοπορίες και έβαλε το δικό του λιθαράκι σε μία ακόμη πρωτιά: το τράβηγμα του… καζανακίου. Ναι, μπορεί να ακούγεται αστείο αλλά μέχρι τότε ήταν αδιανόητο να ακουστεί ακόμα και ο ήχος του.

Ψυχώ (1960).

Πρώτη διδάξασα η ταινία «Ψυχώ». Μάλιστα, η κίνηση αυτή ήταν τόσο πρωτοποριακή που δέκα χρόνια μετά στο «Catch 22» του Mike Nichols είδαμε και έναν άνδρα να …κάθεται στη λεκάνη της τουαλέτα.

Ε, ναι λοιπόν το σινεμά έχει τολμήσει να δείξει πράγματα, που σε άλλες εποχές κανείς νους δεν θα επέτρεπε. Σεμνοτυφία και καθωσπρεπισμός παραγκωνίστηκαν επιδεικτικά.

Η αδιακρισία πήρε τη θέση που της αρμόζει στην τέχνη και πλέον το σινεμά σήμερα ενδεχομένως να υστερεί αποκαλύψεων. Ας ελπίσουμε όμως ότι θα συνεχίζει να μας εκπλήσσει.

Σόφη Ζιώγου
[email protected]