Η μεσαιωνική καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς, αποτελεί ένα παραμυθένιο σκηνικό με πολλαπλές πολιτισμικές επιρροές και με σπάνιες ομορφιές. Ελάτε να ανακαλύψουμε μαζί τα «μυστικά» του… Γιβραλτάρ της ανατολής.

Πολλά ονόματα, μία σημασία: Μονεμβασία η επίσημη ονομασία της, Μονεμβασιά η ποιητική εκδοχή της, Μονεμβάσια ή Μονοβάσια για τους ντόπιους, Μαλβουαζί για τους Φράγκους και Μαλμζύ κατά τους Άγγλους, όπως κι αν την πείτε, η ονομασία προέρχεται από τα συνθετικά «μόνη» και «έμβαση», καθώς η καστροπολιτεία διέθετε μια και μόνη είσοδο. Ο βράχος όπου βρίσκεται, αποκολλήθηκε από τη στεριά, εξαιτίας ενός δυνατού σεισμού το 375 μ.Χ. και πήρε τη μορφή που έχει σήμερα.

Το παρωνύμιο της Μονεμβασιάς είναι «Γιβραλτάρ της ανατολής», επειδή τυγχάνει να είναι, σε σμίκρυνση, πανομοιότυπη με τον βράχο του Γιβραλτάρ.

Οι επιδρομές των Αράβων και των Βησιγότθων τον 6ο αι. μ.Χ., ανάγκασαν τους Λάκωνες να αναζητήσουν καταφύγιο στην πάνω πόλη του βράχου, καθώς ήταν ένα μέρος παραθαλάσσιο, δυσπρόσιτο και προσφερόταν για οχύρωση. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας της, η Μονεμβασία, ήταν… αντικείμενο του πόθου επίδοξων κατακτητών, που είχαν συνειδητοποιήσει τη γεωπολιτική της σημασία και το κάστρο της έχει τα «σημάδια» πολλών πολιτισμών (βυζαντινού, ενετικού, οθωμανικού, ελληνικού). Στα διασωθέντα κτήρια και τις δομές στο κάστρο, περιλαμβάνονται αμυντικές κατασκευές του εξωτερικού οχυρού και αρκετές μικρές βυζαντινές εκκλησίες.

Η Μονεμβασία είναι σήμερα μια μικρή ιστορική πόλη της ανατολικής Πελοποννήσου, στο Νομό Λακωνίας, ιδιαίτερα γνωστή για το μεσαιωνικό της φρούριο, που αποτελεί στη κυριολεξία μια μικρή νησίδα που συνδέεται μέσω γέφυρας με τη λακωνική ακτή.

Ο βράχος της έχει μήκος 1500 μέτρα περίπου και μέγιστο πλάτος 600 μέτρα, ενώ το ύψος του αγγίζει τα 200 μέτρα. Στην κορυφή του υπάρχει ένα μικρό οροπέδιο και οι πλαγιές του σχηματίζουν κατακόρυφους γκρεμούς με εντυπωσιακή θέα προς το Μυρτώο πέλαγος.

Ο οικισμός διαιρείται σε δύο τμήματα, καθένα από τα οποία έχει διαφορετική κλίση και οχύρωση: στην Άνω Πόλη, κτισμένη στο πλάτωμα της κορυφής του βράχου, ακατοίκητη σήμερα και στην Κάτω Πόλη που είναι κτισμένη στη νοτιοανατολική πλευρά του βράχου. Και οι δύο πόλεις περιβάλλονται από τείχη και επικοινωνούν μεταξύ τους με μια σκάλα λαξευμένη στο βράχο.

Ένα κεντρικό πλακόστρωτο σοκάκι, οδηγεί στις ομορφιές της μεσαιωνικής καστροπολιτείας. Δεξιά και αριστερά βρίσκονται καταστήματα με αναμνηστικά δώρα, διακριτικά μικρά καφέ και ταβερνάκια με θέα τη θάλασσα και κάποιοι παραδοσιακοί ξενώνες, πολλοί από τους οποίους είναι υπόσκαφοι, δηλαδή σκαμμένοι μέσα στο βράχο!

Το κεντρικό καλντερίμι διασταυρώνεται με στενά σοκάκια με σκαλάκια, που οδηγούν σε ξέφωτα προς τη θάλασσα, ενώ τα παλιά καλοσυντηρημένα αρχοντικά με τα οικόσημα και τις αψίδες και οι περίπου σαράντα παλιές εκκλησιές, δημιουργούν ένα σκηνικό γαλήνης και νοσταλγίας. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η πλατεία μπροστά από το ναό του Ελκομένου Χριστού στην Κάτω Πόλη, που μοιάζει με ένα μεγάλο μπαλκόνι που βλέπει στη θάλασσα. Τέλος, μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το σπίτι του μεγάλου μας ποιητή Γιάννη Ρίτσου, όπου βρίσκεται και η προτομή του, ακριβώς μετά την πύλη.

Στην ερειπωμένη, αλλά ολάνθιστη Άνω Πόλη, το απόρθητο φυσικό οχυρό, θα δείτε μεγάλες στέρνες για την ύδρευση, γραφικές βίλες και λιθόστρωτα δρομάκια, βυζαντινές εκκλησίες και λείψανα πολυάριθμων κτηρίων βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων, αλλά και τον βυζαντινό ναό της Αγίας Σοφίας, που είναι κτισμένος στο ψηλότερο σημείο της Άνω Πόλης.

Ευχαριστούμε για τα στοιχεία, το Δήμο Μονεμβασίας: www.monemvasia.gov.gr/Default.aspx?tabid=321 .

Πώς θα πάτε:

Ακτοπλοϊκώς από τον Πειραιά, με ιπτάμενα δελφίνια, είτε οδικώς (320χλμ από την Αθήνα) σε 4,5 ώρες, μέσω της εθνικής οδού Αθηνών ‐ Κορίνθου και εν συνεχεία Κορίνθου – Τριπόλεως, περνώντας τη σήραγγα του Αρτεμισίου.

Πού θα μείνετε:

Στο ξενοδοχείο Malvasia Hotel ( www.malvasia-hotel.gr ), τριακόσια μέτρα από την πύλη του κάστρου, στο Maroudas Apartment ( www.monemvasiahotel.gr/hotel.php?id=10〈=gr ) κοντά στη θάλασσα και στον παραδοσιακό ξενώνα «Το Κελάρι» ( www.kelari-monemvasia.gr ), μέσα στο κάστρο.

Πού θα φάτε:

Μην παραλείψετε να φάτε το σπιτικό φαγητό της «Ματούλας» ( www.matoula.gr ), αλλά και στις ψαροταβέρνες δίπλα στη θάλασσα. Δοκιμάστε τα καλτσούνια ή σαΐτια, από χωριάτικο φύλλο γεμιστό με χόρτα, τις γκόγκες, νόστιμα, χειροποίητα ζυμαρικά, αλλά και τα φημισμένα αμυγδαλωτά της Μονεμβασιάς.

ΠΟΠΗ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

[email protected]