Η σταυροφορία του φεμινισμού στην οθόνη

frida
ΤΕΤΑΡΤΗ, 24 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2014

Τις τελευταίες μέρες έχει γίνει ένας ψιλοχαμός με την Emily Watson και τις φεμινιστικές της απόψεις.

Ένθερμη οπαδός του φεμινισμού, η νεαρή ηθοποιός και Πρέσβειρα Καλής Θέλησης του ΟΗΕ περί γυναικείων ζητημάτων ισότητας κ.λπ, η Watson –προσωπική εκτίμηση- ενδεχομένως να ήταν ιδανική για ρόλους άκρα φεμινιστικούς. Και το σινεμά τα τελευταία χρόνια έχει δείξει αρκετά το γυναικείο του πρόσωπο.

Το εκπληκτικό «Amélie» του 2001είναι ένα κινηματογραφικό μάθημα ζωής με την πρωταγωνίστριά του να βγαίνει αναγκαστικά από την τσιχλόφουσκα που ζει και να παίρνει τη ζωή στα χέρια της. Η Audrey Tautou στο ρόλο της νεαρής, ρομαντικής Amélie υποδύθηκε αριστοτεχνικά τη φιγούρα της δυνατής, ανεξάρτητης γυναίκας- ακόμη και αν ζει στο δικό της ονειρικό κόσμο- που σκοπό έχει να προσφέρει καλοσύνη και να βοηθά.

Το 1980 η ταινία «Εννιά με πέντε» (Nine to Five) ήταν η απάντηση της χειραφετημένης γυναίκας, στο σεξιστικό πρόσωπο ενός αφεντικού που αν μη τι άλλο ήταν σωβινιστής (που θα έλεγε και η Emily). Οι Jane Fonda, Lily Tomlin και Dolly Parton πάντως τον έβαλαν στη θέση του. Καλύτερη ατάκα της ταινίας όταν η Violet (Lily Tomlin) με σθένος λέει στο αφεντικό: Θα σου πω τι εννοώ. Δεν είμαι κοπελιά, είμαι γυναίκα. Με ακούς; Και δεν είμαι η γυναίκα σου ούτε η μάνα σου…N’ αγιάσει το στόμα της.

Σε πιο σκληροπυρηνικές καταστάσεις, η Demi Moore αποφάσισε να ξυρίσει το κεφάλι της και να μπει σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο, αυτό των πεζοναυτών. Και όχι μόνο μπήκε αλλά τα κατάφερε περίφημα σε μία ταινία, το «G.I Jane» του 1997 (κατά το G.I. Joe), που ήταν τελείως αμερικανιά πάντως. Για την ιστορία όμως, έναν χρόνο πριν, το 1996 στο «Στριπτίζ» είχε δείξει άλλον…εαυτό.

Όταν βέβαια μιλάς για φεμινιστικές ταινίες δε μπορείς να αφήσεις απ’ λέξω την «Frida» του 2002 με τη Salma Hayek στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Όμως, για να είμαστε ειλικρινείς ίσως εδώ η κινηματογραφική μάχη είναι λίγο άνιση, γιατί όταν μιλάς για τη ζωή της σπουδαιότερης μεξικανής δημιουργού, της Frida Khalo,έχεις την πρώτη ύλη της γυναικείας κυριαρχίας στο πιάτο σου.

Το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση της «Erin Brockovich» του 2000, καθότι και αυτή η ταινία είναι πραγματική ιστορία. Η φεμινίστρια Julia Roberts αποτύπωσε τη γυναικεία πυγμή μια για πάντα στην κινηματογραφική οθόνη, αφήνοντας το στίγμα της. Και αν σκεφτείς ότι αυτή η γυναίκα η Erin Brockovitch κατάφερε να «γονατίσει» στην κυριολεξία έναν ολόκληρο κολοσσό, τότε μάλλον τα εύσημα πρέπει να τα δώσουμε απλόχερα στην πραγματική ηρωίδα.

Αλλά όταν μιλάμε για ταινίες με παντιέρα τον φεμινισμό, θα ήταν έως και θανάσιμο ατόπημα (έτσι για να δώσουμε μία δραματική νότα) να μη βάλουμε στην κορυφή της λίστας το «Thelma and Louise».

Έχουν περάσει 23 ολόκληρα χρόνια από τη στιγμή που μας συστήθηκε το δυναμικό δίδυμο των Susan Sarandon και Geena Davis και όμως τα σύμβολά τους αποτελούν μάλλον την επιτομή του φεμινιστικού σινεμά. Η απόφαση ζωής (και θανάτου) στο όνομα της γυναικείας ανεξαρτησίας, η αυτοθυσία για την ελευθερία (αν και μεταξύ μας πάντα πίστευα ότι η Sarandon άδικα πήγε, η Davis το είχε το πρόβλημα, αλλά τέλος πάντων) κάνουν τις φεμινίστριες του κόσμου  να αναγάγουν τη φιλία αυτή σε ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει αυτό το είδος σινεμά.

Με απλά λόγια "Δεν είμαι του ανδρός μου, δεν είμαι του πατρός μου. Θέλω να ’μαι ο εαυτός μου", που λέει και το γνωστό σύνθημα.

Σόφη Ζιώγου
[email protected]