Αποτελεί...παρεξηγημένο φρούτο, καθώς οι περισσότεροι θεωρούν πως προσφέρει στον οργανισμό μόνο νερό και ζάχαρη. Ο λόγος για το καρπούζι, τη δροσερή απόλαυση του καλοκαιριού, που συνιστά πλούσια πηγή πολύτιμων θρεπτικών συστατικών.

Δροσερό και ζουμερό, το καρπούζι είναι ένα από τα φρούτα που πρωταγωνιστούν στα καλοκαίρια μας. Ισχυρό όπλο απέναντι στην ανοδική κούρσα του υδραργύρου, αποτελεί αγαπημένη επιλογή για μικρούς και μεγάλους, λόγω της γλυκιάς του γεύσης και της υψηλής περιεκτικότητας του σε νερό. Το καρπούζι έχει το πλεονέκτημα ότι προσφέρει σημαντικές βιταμίνες, με ελάχιστες θερμίδες, με μόλις 30 θερμίδες/100 γραμμάρια. Είναι πλούσιο σε βιταμίνες Α, Β6, Β1 και C, που ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού, προστατεύουν τα μάτια και τον εγκέφαλο και ελαχιστοποιούν τις συνέπειες του οξειδωτικού στρες στον οργανισμό.

Τρώγεται παγωμένο και ωμό, ενώ χρησιμοποιείται σε γρανίτες και φρουτοσαλάτες, σε σαλάτες με διάφορα τυριά χαμηλών λιπαρών, με δημητριακά και κρύο γιαούρτι, ως γλυκό κουταλιού, σε παγωτά σορμπέ, ακόμη και σε αλκοολούχα ποτά.

Είναι σημαντικό το καρπούζι να είναι ώριμο όταν θα καταναλωθεί. Σε διαφορετική περίπτωση περιέχει λιγότερα διατροφικά στοιχεία.

Διατροφική αξία

Έχει επικρατήσει γενικά η άποψη ότι το καρπούζι προσφέρει μόνο νερό και ζάχαρη. Πράγματι, το 90% του καρπουζιού αποτελείται από νερό, ενώ η περιεκτικότητα του σε σάκχαρα ανέρχεται στο 5%. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι υπολείπεται σε άλλα, πολύτιμα θρεπτικά συστατικά. Το αντίθετο μάλιστα. Ακτινογραφώντας κανείς τα θρεπτικά συστατικά του καρπουζιού, αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται για ένα εγγυημένο σνακ που χαρίζει ενέργεια, αποτρέπει την αφυδάτωση και θωρακίζει την ανθρώπινη υγεία. Η δε ζάχαρη που περιέχει δεν είναι πολλή- είναι η μισή από αυτήν του μήλου.

Σημαντικά στοιχεία του καρπουζιού είναι το λυκοπένιο και το κάλιο, που συνιστούν ασπίδα προστασίας για την καρδιά. Το λυκοπένιο, ουσία που ευθύνεται για το κόκκινο χρώμα στο καρπούζι και στην ντομάτα, είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, που εξολοθρεύει τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου που σχηματίζονται στη διάρκεια του κυτταρικού μεταβολισμού, συμβάλλοντας στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων και διαφόρων ειδών καρκίνου. «Η διαφορά είναι ότι στο καρπούζι το λυκοπένιο είναι περισσότερο ενεργό και διαθέσιμο, σε σχέση με την ντομάτα. Η ντομάτα, για να απελευθερώσει το λυκοπένιο που περιέχει, πρέπει να μαγειρευτεί.

Επιπλέον, το κάλιο που περιέχει το καρπούζι, συμβάλλει στη ρύθμιση της καρδιακής λειτουργίας και της αρτηριακής πίεσης και διαθέτει διουρητική δράση», τονίζει ο διαιτολόγος διατροφολόγος MSc, κ. Παρασκευάς Παπαχρήστος.

Το καρπούζι είναι επίσης πλούσιο σε καροτινοειδή, όπως βήτα-καροτένιο, τη λουτεΐνη, το λυκοπένιο και το φυτοένιο, που έχουν αντιοξειδωτική δράση, δυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα και προστατεύουν από πολλές χρόνιες ασθένειες.

Τα τελευταία χρόνια ωστόσο, στο καρπούζι έχει αποδοθεί και μια δράση ανάλογη με αυτή του …διάσημου μπλε χαπιού. Σύμφωνα με Αμερικανούς ερευνητές, μία φέτα καρπουζιού μπορεί να επιφέρει παρόμοια αποτελέσματα με το Viagra, χάρη στην ουσία κιτρουλίνη, που ηρεμεί τις αρτηρίες του σώματος και βοηθάει την καρδιά, το κυκλοφοριακό σύστημα και το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού.

Κρύο ή ζεστό;

Το λατρεύουμε γιατί είναι το ζουμερό αντίδοτο στη ζέστη. Όσο αναζωογονητική κι αν όμως είναι μια δροσερή φέτα καρπούζι, έρευνες δείχνουν πως το κρύο καρπούζι είναι λιγότερο θρεπτικό από αυτό που σερβίρεται σε θερμοκρασία δωματίου. «Ερευνητική ομάδα του Αμερικάνικου Υπουργείου Γεωργίας διαπίστωσε ότι το καρπούζι σε θερμοκρασία δωματίου παρέχει στον οργανισμό περισσότερα θρεπτικά συστατικά από αυτό που έχει μπει στο ψυγείο», επιβεβαιώνει ο Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, M.Sc, κ. Αβραάμ Κάζης.

Αγορά και συντήρηση

Διαλέξτε ένα καρπούζι με συμμετρικό σχήμα και επιφάνεια γυαλιστερή και λεία, με έντονα και σαφώς διαχωρισμένα χρώματα. Προσέξτε να μην έχει χτυπήματα ή κοψίματα. Ένα καλό καρπούζι πρέπει να είναι βαρύ για το μέγεθος του, καθώς αποτελείται κατά μεγάλο ποσοστό από νερό.

Το κοτσάνι του πρέπει να έχει αρχίσει να «ξυλοποιείται» και όταν το χτυπάτε να βγάζει κρουστό και όχι υπόκωφο ήχο. Ένας υπόκωφος ήχος δείχνει ότι το καρπούζι έχει ωριμάσει πολύ. To κάτω μέρος του φρούτου, θα πρέπει να είναι υποκίτρινο λευκό ή ανοιχτό πράσινο. Αν δεν είναι, σημαίνει ότι ο καρπούζι κόπηκε πριν την ώρα του.

Πλύντε καλά το καρπούζι, πριν το κόψετε. Αφού κοπεί, πρέπει να μπει άμεσα στο ψυγείο και να καταναλωθεί εντός μερικών ημερών. Καλύψτε το με πλαστική μεμβράνη για να μην αφυδατωθεί και στεγνώσει. Η διάρκεια ζωής του καρπουζιού είναι 14 με 21 ημέρες μετά τη συγκομιδή, σε θερμοκρασία 13 βαθμών Κελσίου.

Από τους Αβραάμ Κάζη, Κλινικός Διαιτολόγο-Διατροφολόγο, Msc και Πάρη Παπαχρήστο, Κλινικό Διαιτολόγο-Διατροφολόγο και επιστημονικούς συνεργάτες του www.iator.gr .