Η αγαπημένη σάλτσα μικρών και μεγάλων, που μας έκανε να γλείφουμε στα κρυφά το καπάκι του μπουκαλιού όταν ήμασταν παιδιά, έχει τη δική της ιστορία.

Τη γνωρίζουμε όλοι καλά, αποτελεί τη βάση για πολλές σάλτσες και σος, ενώ χρησιμοποιείται και μόνη της για έξτρα γλυκόξινη και πικάντικη γεύση σε τηγανιτές πατάτες, χάμπουργκερ, χοτ ντογκ, σνίτσελ, σάντουϊτς, γύρο, σουβλάκια και πλήθος άλλων φαγητών. Αποτελεί το αγαπημένο -ή ένα από τα αγαπημένα αρτύματα- των περισσότερων νοικοκυριών, είναι ένας δημοφιλής τρόπος κατανάλωσης ντομάτας και δεν υπάρχει παιδί εκεί έξω που να μην τη λαχταράει μαζί με τις πατάτες του. Πώς όμως έφτασε σήμερα στα πιάτα μας;

Ιστορική αναδρομή
Η λέξη «κέτσαπ» προέρχεται από την κινέζικη ke-tsiap που είναι μια σάλτσα ψαριού τουρσί. Για την ακρίβεια, τον 17ο αιώνα οι Κινέζοι ανέμειξαν ψάρι τουρσί και μπαχαρικά και το ονόμασαν kôe-chiap ή kê-chiap που σήμαινε η άλμη του ψαριού τουρσί. Στις αρχές του 18ου αιώνα, η σάλτσα αυτή έφτασε μέχρι τη Μαλαισία και τη Σιγκαπούρη, όπου την ανακάλυψαν Βρετανοί εξερευνητές, ενώ τότε η λέξη για τη σάλτσα αυτή είχε αλλάξει σε kecap. Αυτή είναι και η ονομασία που εξελίχθηκε στη σημερινή που όλοι γνωρίζουμε και χρησιμοποιούμε. Οι Βρετανοί πήραν την κέτσαπ μαζί τους στις αμερικάνικες αποικίες και ο όρος «κέτσαπ» χρησιμοποιήθηκε το 1690 στο Λεξικό του Canting Crew, το οποίο επιδοκιμάστηκε στη Βόρεια Αμερική.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η παρασκευή της κέτσαπ αρχικά γινόταν με μανιτάρια ως βασικό συστατικό, αντί για ντομάτα. Οι συνταγές της κέτσαπ άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους σε βιβλία μαγειρικής της Βρετανίας και της Αμερικής τον 18ο αιώνα, ενώ από το 1750 μέχρι το 1850, η λέξη «κέτσαπ» είχε αρχίσει να σημαίνει οποιαδήποτε σκούρα σάλτσα από μανιτάρια ή καρύδια. Σήμερα, η σάλτσα μανιταριών υπάρχει ακόμη στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά δεν είναι πολύ δημοφιλής.

Η κινέζικη εκδοχή πάντως έμοιαζε πιο πολύ σε σάλτσα σόγιας ή στη σάλτσα Worcestershire, ενώ σταδιακά επήλθαν οι αλλαγές με την προσθήκη ντομάτας και τον 19ο αιώνα η κέτσαπ έγινε γνωστή ως σόγια ντομάτας, με τις πρώτες εκδοχές της να είναι πολύ πιο λεπτόρρευστες από τη σημερινή.

Η εταιρία F. & J. Heinz Company ξεκίνησε την πώληση της κέτσαπ ντομάτας το 1876 και μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα αποτελούσε το κύριο είδος κέτσαπ στις Η.Π.Α.

Fun facts για την κέτσαπ

• Τα παιδιά καταναλώνουν κατά 50% περισσότερη κέτσαπ από τους ενήλικες
• Το μεγαλύτερο μπουκάλι κέτσαπ στον κόσμο έχει παρουσιαστεί στο Collinsville στο Ιλινόι. Στήθηκε πάνω από πύργο δεξαμενής το 1949 και έχει ύψος 51 μέτρα.
• Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό χάλκινων αντικειμένων, διώχνοντας τη θαμπάδα και κάνοντάς τα γυαλιστερά.
• Εκτός από μανιτάρια, στο παρελθόν έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορα υλικά για την παρασκευή της, από αντσούγιες και στρείδια, μέχρι λεμόνια και φρέσκο κρεμμύδι ως κύρια συστατικά. Μια βερσιόν από τις Φιλιππίνες χρησιμοποιεί μπανάνες, δίνοντάς της πιο γλυκιά γεύση
• Από ένα κλασικό μπουκάλι, η κέτσαπ εκτοξεύεται με 0,04 χιλιόμετρα την ώρα.