Η Ξάνθη, η Αρχόντισσα της Θράκης, μας προσκαλεί να περπατήσουμε στην Παλιά της Πόλη με τα αρχοντικά, τα μουσεία, τις εκκλησίες και τα μοναστήρια, να επισκεφτούμε τις ανακαινισμένες καπναποθήκες, πνευματικά και πολιτιστικά κέντρα και να γνωρίσουμε την ιστορία και τη φύση της γύρω περιοχής, που προσφέρεται για πολλές δραστηριότητες. Καλωσήρθατε στην πόλη που συνδυάζει με τον καλύτερο τρόπο το χτες με το σήμερα, το χριστιανικό με το μουσουλμανικό στοιχείο.

Στην «αγκαλιά» της Ροδόπης, η Ξάνθη ( http://bit.ly/s8ChoP ) αποτελεί πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού και διοικητικό και εμπορικό κέντρο της περιοχής. Ο Νομός Ξάνθης βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της Θράκης, συνορεύει βόρεια με τη Βουλγαρία, ανατολικά με το νομό Ροδόπης, δυτικά με τους νομούς Δράμας και Καβάλας, ενώ νότια βρέχεται από το Θρακικό Πέλαγος.

Όσοι θέλουν να γνωρίσουν πραγματικά την πόλη της Ξάνθης, την ιστορία, τη λαογραφία της, τη διασκέδαση, την παράδοση, την πληθωρική της κουζίνα και τα αξιοθέατά της, θα πρέπει να την επισκεφτούν για αρκετές ημέρες. Και μετά, θα δυσκολευτούν να φύγουν…

Στην Ξάνθη θα ανεβείτε στο βυζαντινό κάστρο, στην κορυφή του λόφου για να θαυμάσετε τη θέα της πόλης, θα περπατήσετε σε πλακόστρωτα δρομάκια και θα εντυπωσιαστείτε από την αισθητική της συμμετρίας: καγκελόφραχτα παράθυρα, σκαλοπάτια γεμάτα γλάστρες που μοσχοβολούν, ανάγλυφες πόρτες, κεραμίδι και ξύλο, όμορφες πλατείες, μια οπτική πανδαισία.

Στην Παλιά και τη Νέα Πόλη

Η Παλιά Πόλη της Ξάνθης βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της, χτισμένη αμφιθεατρικά και χωρισμένη σε δύο μέρη με φυσικό όριο τον ποταμό Κόσυνθο. Αποτελεί τον ιστορικό της πυρήνα και καλύπτει έκταση 380.000m2, κάτι που την κάνει έναν από τους μεγαλύτερους παραδοσιακούς οικισμούς της χώρας μας.

Χτίστηκε μετά το 1829 -τη χρονιά που οι μεγάλοι σεισμοί κατέστρεψαν πλήρως τον προηγούμενο οικισμό- πάνω στα ερείπια και με πυρήνα τις εκκλησίες, που υπήρχαν μάλλον από την εποχή της βυζαντινής Ξάνθειας, όπως ονομαζόταν από την αρχαιότητα η πόλη της Ξάνθης.

Η πόλη είναι χτισμένη από Ηπειρώτες και Μακεδόνες μαστόρους, χαρακτηρίζεται από την δαιδαλώδη μορφή των λιθόστρωτων σοκακιών της και είναι γεμάτη λαϊκότροπες βαλκανικές κατοικίες, χάνια, μαγαζιά, τυπικές εκκλησίες της τελευταίας Οθωμανικής περιόδου, αλλά ταυτόχρονα και δυτικότροπα νεοκλασικά μέγαρα των οποίων οι ιδιοκτήτες είναι κυρίως έμποροι καπνού.

Καύχημα της πόλης είναι το Λαογραφικό Μουσείο της, ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα μιας ορισμένης τυπολογίας κατοικιών που άρχισαν να κατασκευάζονται στην πόλη της Ξάνθης την τελευταία περίοδο της τουρκοκρατίας, από το 1830 και μετά. Το μουσείο φιλοξενεί έναν ολόκληρο θησαυρό καλαισθητικής παράδοσης, άρρηκτα δεμένος με το ιστορικό παρελθόν της πόλης

Λίγα βήματα πιο πέρα, η εκκλησία της Μητρόπολης, στολίζει την ομώνυμη πλατεία, ενώ αξιόλογο είναι και το κτήριο της Δημοτικής Πινακοθήκης. Είναι αλήθεια, δύσκολο για τον επισκέπτη της Παλιάς πόλης να κατορθώσει να γνωρίσει, ακόμη και με άνεση χρόνου, τα αισθητικά άψογα κτίσματά της.

Κάτω από τη σιδηροδρομική γραμμή, βρίσκεται το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, όπου μπορεί ο επισκέπτης να γνωρίσει τον κόσμο των ζώων, ενώ η σύγχρονη πόλη της Ξάνθης, αποτελεί πόλο έλξης για την καθημερινή ζωή, τις ανάγκες και τις προτεραιότητες του πολίτη, με καταστήματα, πλατείες, πάρκα, υπέροχα μπαράκια και καφέ.

Επισκεφθείτε ακόμη τα μοναστήρια της Παναγίας Αρχαγγελιώτισσας, της Καλαμιώτισσας ή Καλαμούς, καθώς και των Ταξιαρχών στο ομώνυμο ύψωμα όπου λειτουργεί εκκλησιαστική σχολή.

Πολιτιστικές δραστηριότητες

Η Ξάνθη έχει κατορθώσει να θεσμοθετήσει, τρεις περιόδους (χειμώνα-καλοκαίρι-φθινόπωρο) εορταστικών εκδηλώσεων. Το Φεβρουάριο γίνεται κέντρο της διασκέδασης με τις Λαογραφικές Γιορτές και το Καρναβάλι της ( http://bit.ly/Ksanthwtiko_karnavali ), που παρουσιάζει πανελλήνιο ενδιαφέρον και έχει λαϊκό παραδοσιακό χαρακτήρα, αλλά αντλεί θέματα και από τη σύγχρονη επικαιρότητα, ενώ στην περιοχή της Παλιάς Πόλης, οι γνωστές «Γιορτές Παλιάς Πόλης» διοργανώνονται κάθε χρόνο την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου.

Γνωστό σε όλη την περιοχή είναι και το εντυπωσιακό παζάρι της Ξάνθης, που στήνεται κάθε Σάββατο στην Πλατεία Ζωαγοράς και αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς χώρους ανάπτυξης της υπαίθριας εμπορικής δραστηριότητας στη Βόρεια Ελλάδα, προσελκύοντας όλο το χρόνο χιλιάδες επισκέπτες. Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι, Αθίγγανοι, καθώς και παλιννοστούντες από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, αλλά ακόμη και αφρικανοί και κινέζοι, συνυπάρχουν αρμονικά, δίνοντας στο παζάρι ένα ιδιαίτερο χρώμα, το οποίο δεν θα συναντήσει κανείς σε άλλες υπαίθριες αγορές. Στους πάγκους του θα βρείτε από οπωροκηπευτικά και κάθε λογής τρόφιμα, μέχρι χαλιά, κουβέρτες, είδη ένδυσης και υπόδησης, είδη οικιακής χρήσης και παιχνίδια.

Φωτογραφία: www.cityofxanthi.gr

Οι καπναποθήκες

Στην άκρη της Ξάνθης, «φρουροί» της εισόδου της από τον σιδηροδρομικό σταθμό, στέκουν τα τιτάνια καπνομάγαζα, που διηγούνται περασμένα… μεγαλεία, την οικονομική άνθιση της πόλης, τότε που η παραγωγή και η επεξεργασία του καπνού είχαν φτάσει στο απόγειό τους (1860 έως το 1913) και οι έμποροι έστελναν τον καπνό με καραβάνια προς την Κωνσταντινούπολη αλλά και σε όλη την Ευρώπη.

Πρόκειται για μια περιοχή που σώζεται σε ικανοποιητικό βαθμό ως πολεοδομικός ιστός και ως κτηριακό απόθεμα και αποτελεί ένα από τα καλύτερα υφιστάμενα σύνολα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα.

Τα κτήρια είναι δημιουργήματα του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα και βρίσκονται στα νοτιοανατολικά της Παλιάς Πόλης, αποτελώντας ιδιαίτερη συνοικία, διαχωρισμένη σαφώς από την κεντρική περιοχή εμπορίου και την περιοχή κατοικίας της αστικής τάξης.

Φωτογραφία: www.cityofxanthi.gr

Σήμερα η περιοχή των καπναποθηκών βρίσκεται στις παρυφές του κέντρου, κοντά στην πλατεία Ελευθερίας και τα κτήρια προορίζονται για χώρους πολιτισμού.

Οι βιότοποι της περιοχής

Ο νομός Ξάνθης διαθέτει επίσης πολλά φυσικά αξιοθέατα και μέρη με οικολογικό ενδιαφέρον, όπως το παρθένο δάσος Χαϊντού ή Δρυμού, το Δέλτα και τα Στενά του Νέστου και ο θαυμάσιος βιότοπος της Βιστωνίδας.

Το φυσικό βόρειο όριο του Νομού, είναι η οροσειρά της Ροδόπης με τα παρθένα δάση τα οποία αποτελούν καταφύγιο σπάνιων άγριων πουλιών, ενώ νοτιότερα συναντάμε το πεδινό τμήμα το οποίο είναι ιδιαίτερα εύφορο λόγω της άρδευσης από το πλούσιο υδρογραφικό σύστημα.

Ο Νέστος ( www.minenv.gr/1/12/121/12103/viotopoi/g1120004.html ), αποτελεί το φυσικό σύνορο ανάμεσα στη Θράκη και τη Μακεδονία, αλλά και το «ποτάμι της ζωής» για την περιοχή. Το αισθητικό του δάσος χαρακτηρίζεται από πολύ πλούσια βλάστηση, ενώ το φαράγγι αποτελεί καταφύγιο για σπάνια αρπακτικά πτηνά και για θηλαστικά. Το τοπίο είναι μαγευτικό και μπορεί να το θαυμάσει κάθε επισκέπτης, με τρεις διαφορετικούς τρόπους: με τα πόδια, με το τρένο και με κανό.

Τέλος το θρακικό πέλαγος, τμήμα του βόρειου Αιγαίου, είναι το φυσικό νότιο όριο του νομού. Η παράλια ζώνη αρχίζει από τις εκβολές του Νέστου δυτικά μέχρι τη λίμνη Βιστωνίδα και το Πόρτο Λάγος ανατολικά όπου βρίσκονται μερικοί από τους σημαντικότερους υγροβιότοπους της χώρας αλλά και διεθνώς. Η λίμνη Βιστωνίδα είναι μια από τις σημαντικότερες λίμνες της χώρας μας, με πλούσια αλιεύματα αλλά και ένα καταφύγιο χιλιάδων πουλιών.

Φωτογραφία: www.cityofxanthi.gr

Η έκταση, η ποικιλία και ο πλούτος των υγροτόπων, εντάσσουν το Δέλτα του Νέστου και τη λίμνη Βιστωνίδα στις Περιοχές Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και στο δίκτυο Νατούρα 2000.

Η χαρά του καλοφαγά

Η κουζίνα και η ζαχαροπλαστική, είναι επίσης αξιοσημείωτες στην Ξάνθη, αποτελώντας ένα ακόμη «σημείο» συνάντησης της Ανατολής με τη Δύση. Τζιγεροσαρμάς, γιαουρτλού, σουτζουκάκια, λαχματζούν, ποικιλίες μανιταριών, με τη συνοδεία ντόπιου κρασιού, και τσίπουρου, θα ικανοποιήσουν και τα πιο «δύσκολα» στομάχια, ενώ για… επιδόρπιο, διαλέξτε ανάμεσα σε σαραγλί, καριόκες, μπακλαβάδες, καζάν ντιπί κ.ά.

Περισσότερα για την πόλη της Ξάνθης και τον ομώνυμο Νομό θα βρείτε στις ιστοσελίδες: www.xanthi.gr και www.cityofxanthi.gr .

Φωτογραφία: www.cityofxanthi.gr

Πώς θα πάτε: Η Ξάνθη απέχει 730 χλμ. από την Αθήνα και 220 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη.Μπορείτε επίσης να πάτε και αεροπορικώς μέχρι την Καβάλα.

Πόπη Αθανασοπούλου

[email protected]