Η κινηματογραφική ανασκόπηση της χρονιάς που φεύγει μέσα από 20 ταινίες που ξεχώρισαν.

Το 2015 φτάνει αισίως προς το τέλος του και όπως σε κάθε χρονιά, αυτή είναι η στιγμή που περιμένει κάθε άνθρωπος που αγαπά τις λίστες, με τις ανασκοπήσεις να κυριαρχούν. Όσον αφορά το κομμάτι του σινεμά, έχουμε κάθε λόγο να θυμόμαστε το 2015 με χαμόγελο.

Μέσα στους προηγούμενους δώδεκα μήνες κυκλοφόρησαν πολλές καλές και σημαντικές ταινίες τις οποίες θα μνημονεύουμε για χρόνια, ας τις βάλουμε λοιπόν σε μια λίστα. Αυτές ήταν οι 20 κυκλοφορίες που μας κέρδισαν αυτή τη χρονιά, στις αίθουσες και στα εγχώρια κινηματογραφικά φεστιβάλ.

/ ,

Ένα γουέστερν διαφορετικό από τα άλλα. Πολύ πιο ατμοσφαιρικό και αργό, με έμφαση στη φωτογραφία, το οποίο εξετάζει τον αμοραλισμό του είδους και δεν προσφέρει εύκολη διασκέδαση. Πολύ καλός ο Μάικλ Φασμπέντερ, αλλά βασικά ας μιλήσουμε για την επιβλητική παρουσία του Μπεν Μέντελσον. Ακόμη μας στοιχειώνει η τελευταία σκηνή του φιλμ.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: 25 Ιουνίου

Η Μαριέλ Χέλερ μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη ένα ημι-αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της Φίμπι Γκλέκνερ με ένα φρέσκο συνδυασμό ονειροπόλησης και ρεαλισμού, αποτυπώνοντας τη γυναικεία εφηβεία ακριβώς όπως είναι, σε μια ταινία που απευθύνεται σε ενήλικες. Υπάρχουν πάρα πολλά να λατρέψεις εδώ και η 23χρονη Μπελ Πόουλι είναι φανταστική στον πρωταγωνιστικό ρόλο, μεταφέροντας όλες τις αλλαγές που υφίσταται ένα κορίτσι σε αυτή την εύθραυστη ηλικία. Υπάρχει πολύ σκοτάδι, αλλά υπάρχει και μια αναζωογονητική θηλυκή ματιά σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο στον οποίο έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τη γυναικεία ενηλικίωση μέσα από την ανδρική οπτική.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Ο Τζέη Τζέη Έημπραμς κάνει ξεκαθάρισμα (και όχι ξεπέταγμα) παλιών λογαριασμών και χτίζει ένα νέο εντυπωσιακό σύμπαν που αν και μοιάζει απόλυτα οικείο, η εξέλιξή του φαντάζει συναρπαστική. Ο παράγοντας της νοσταλγίας το κρατά προσγειωμένο στην προσπάθειά του να εκτιναχθεί, έχοντας θέσει πάντως τις βάσεις, η συνέχεια έχει την ευκαιρία να γίνει ένα σύγχρονο «Επεισόδιο 5». Καλώς ήρθες πίσω, Star Wars. Μας είχες λείψει περισσότερο απ' ό,τι πιστεύαμε.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: 24 Δεκεμβρίου

Η ταινία που αδικήθηκε περισσότερο στα περσινά Όσκαρ. Ο πάντα καλός Τζέικ Τζίλενχαλ πετυχαίνει την καλύτερη ερμηνεία της καριέρας του και μια από τις πιο έντονες ανδρικές ερμηνείες των τελευταίων ετών και ο Νταν Γκιλρόι σκηνοθετεί την πιο «Μάικλ Μαν» ταινία της χρονιάς (και ναι, το ξέρουμε ότι ο Μαν κυκλοφόρησε ταινία μέσα στο 2015).

Ημερομηνία κυκλοφορίας: 5 Μαρτίου

Ο 77χρονος Γέρζι Σκολιμόφσκι τονίζει την αβεβαιότητα του σύγχρονου κόσμου και ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο σε αυτόν ούτε για τα επόμενα 11 λεπτά. Και αυτό δεν το κάνει ως ένας ηλικιωμένος τύπος που σιχτιρίζει την τεχνολογία και τη νέα τάξη πραγμάτων, αλλά με εκρηκτική νεανική ορμή και τη σοφία να κρατήσει τα απολύτως απαραίτητα, αφήνοντας έξω ο,τιδήποτε περιττό. Μην είναι το «11 λεπτά» το πιο ουσιαστικό φιλμ που είδαμε φέτος;

Ημερομηνία κυκλοφορίας: Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Μετά το λατρεμένο «Frances Ha», ο Νόα Μπάουμπαχ συνεργάζεται ξανά με την Γκρέτα Γκέργουιγκ (σύντροφό του και στη ζωή) και τα αποτελέσματα είναι για μια ακόμη φορά σπουδαία. Εντάξει, το «Mistress America» είναι τουλάχιστον ένα σκαλοπάτι κάτω από το «Frances Ha», ο τόνος της ταινίας είναι όμως τέτοιος που δε θέλει πολύ για να μας κερδίσει. Η υπαρξιακή κρίση των 30 παρουσιάζεται μέσα από μια ανάλαφρη κωμωδία, η οποία όμως έχει βάθος και αν βρίσκεσαι γύρω σε αυτή την ηλικία, θα αναγνωρίσεις πολλά κοινά. Να μην ξαναγυρίσουν ποτέ ταινία οι Μπάουμπαχ και Γκέργουιγκ αν δεν είναι μαζί σε αυτή.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: Νύχτες Πρεμιέρας

Το σινεμά του Σον Μπέικερ ανέκαθεν ενδιαφερόταν για εκείνη την πλευρά των μεγαλουπόλεων που βρίσκεται στο περιθώριο. Μη φανταστείτε όμως ότι είναι σκοτεινό ή κάτι τέτοιο. Σίγουρα υπάρχει μελαγχολία, αλλά πάντα είναι γλυκόπικρη και σε αφήνει με χαμόγελο. Με το «Tangerine» δημιούργησε την καλύτερη και πιο χαρακτηριστική δουλειά του, μια ανατρεπτική χριστουγεννιάτικη ταινία που διαπερνά τα όρια του queer σινεμά. Έχει γυριστεί μέσα από ένα iPhone και συνεπώς δεν ξεχωρίζει για την όμορφη φωτογραφία, διαθέτει όμως μια αξιοπρόσεκτη αμεσότητα και είναι εθιστικό όσο λίγες ταινίες που είδαμε φέτος.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: Νύχτες Πρεμιέρας

Τα mommy issues του Ξαβιέ Ντολάν είναι δεδομένα και πάνω σε αυτά έχει δομηθεί άλλωστε ολόκληρη η κινηματογραφική πορεία του. Από εκεί και πέρα όμως, στο «Mommy» το νέο enfant terrible του φεστιβαλικού σινεμά πραγματοποιεί ένα σημαντικό βήμα προς τα μπροστά, περιορίζοντας αισθητά τους σκηνοθετικούς βερμπαλισμούς που αποτέλεσαν σήμα κατατεθέν των προηγούμενων ταινιών του. Η ιστορία είναι απλή αλλά πάρα πολύ συγκινητική και θα ανατριχιάζουμε κάθε φορά που σκεφτόμαστε τη σκηνή με το «Wonderwall». Το μέλλον ανήκει στον Ντολάν.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: 30 Απριλίου

Μακάρι όλες οι κινηματογραφικές βιογραφίες να ήταν τόσο ενδιαφέρουσες σαν αυτή του Μπράιαν Γουίλσον των Beach Boys στο «Love & Mercy». Το φιλμ του Μπιλ Πόλαντ δεν ακολουθεί τη συνηθισμένη ροή που έχουμε συνηθίσει στις ταινίες του είδους, χρησιμοποιεί δύο διαφορετικούς ηθοποιούς για να υποδυθούν δύο διαφορετικές περιόδους στη ζωή του και εν τέλει πιάνει το πνεύμα της μουσικής των Beach Boys, ικανοποιώντας τους οπαδούς τους και κερδίζοντας παράλληλα και το σινεφίλ κοινό. Ξεκάθαρα η καλύτερη μουσική βιογραφία μετά το «I’m Not There».

Ημερομηνία κυκλοφορίας: 6 Αυγούστου

Το φιλμ του Ντέιβιντ Ρόμπερτ Μίτσελ καταφέρνει να ικανοποιήσει και τους απαιτητικούς λάτρεις του παλιού καλού τρόμου αλλά και τους ανήλικους οπαδούς του είδους που μεγάλωσαν με τα «Paranormal Activity» και τα «Insidious», ενώ την ίδια στιγμή πραγματοποιεί τομή σε ένα είδος που τόσο πολύ ανάγκη έχει την ανανέωση. Μια σκεπτόμενη ταινία πραγματικού τρόμου; Ναι, παρακαλώ. Θα πάρουμε.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: 20 Αυγούστου

Εκ Σουηδίας ορμώμενη, η ταινία του Ρούμπεν Έστλουντ αποτελεί μια λεπτομερέστατη σπουδή πάνω στα στερεότυπα των φύλων όπως αυτά αντιμετωπίζονται μέσα σε μια σχέση. Όλα ξεκινούν από μια χιονοστιβάδα, για να οδηγηθούμε σε ένα σκληρό και ωμό δράμα που δεν είναι καθόλου εύκολο να παρακολουθείς, αλλά που στο τέλος σε ανταμείβει.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: Ανωτέρα βία

Ο Άντριου Χέι μετά το «Weekend» και το τηλεοπτικό «Looking» ανοίγει τους ορίζοντές του και καταπιάνεται με μια σχέση στο βάθος ετών. Είναι από αυτές τις ταινίες που δύσκολα τις βλέπεις δεύτερη φορά, αφού το τελευταίο πλάνο είναι σχεδόν εφιαλτικό και κανείς δε θέλει να φτάσει σε αυτό το σημείο στη ζωή του, εφόσον όμως αποδεχθείς τις σκληρές αλήθειες που εξερευνά το φιλμ, υπάρχουν πολλά πράγματα να πάρεις από εδώ και δεν αναφερόμαστε μόνο στην εξαιρετική ερμηνεία της Σάρλοτ Ράμπλινγκ.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: 29 Οκτωβρίου

Ο Άλεξ Ρος Πέρι έχει καταθέσει τα διαπιστευτήριά του ως ένας από τους κορυφαίους νέους δημιουργούς του ανεξάρτητου αμερικανικού σινεμά, δεν περιμέναμε ωστόσο να βγάλει μια ταινία σαν το «Queen of Earth» τόσο σύντομα. Αντλώντας επιρροές από Πολάνσκι και Χίτσκοκ, φτιάχνει ένα συγκλονιστικό ψυχολογικό δράμα που κάνει το φως της εξοχής να μοιάζει με σκοτάδι που σε παγιδεύει. Φυσικά τίποτα δε θα λειτουργούσε το ίδιο δίχως την Ελίζαμπεθ Μος, η οποία παραδίδει μια από τις καλύτερες ερμηνείες που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια. Σοκ και δέος στο μονόλογό της.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη; Ο Γιώργος Λάνθιμος ανοίγει τα φτερά του έξω από τα στενά ελληνικά όρια και έχοντας στη διάθεσή του ένα λαμπερό διεθνές καστ, φτιάχνει μια ταινία η οποία είναι εντελώς δική του και πατώντας στο πανέξυπνο σενάριο του Ευθύμη Φιλίππου, επεμβαίνει με το νυστέρι στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει η κοινωνία τις σχέσεις και πώς περιθωριοποιεί όσους δεν συμπίπτουν με τους άτυπους κανόνες της. Γεμάτο καυστικό μαύρο χιούμορ το πρώτο μισό, αρκετά πιο τραχύ και δύσκολο το δεύτερο μέρος, αριστουργηματικό το σύνολο.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: 22 Οκτωβρίου

Ο έρωτας είναι ο πρωταγωνιστής στον «Πορφυρό λόφο» και αυτό δεν είναι καθόλου κλισέ. Στη νέα ταινία του Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο υπάρχει μια απίστευτη ομιχλώδης ατμόσφαιρα, υπάρχει ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ, υπάρχουν τρεις κορυφαίοι ηθοποιοί στο πικ της έως τώρα καριέρας τους (ειδική μνεία για το τελευταίο 20λεπτο της Τζέσικα Τσαστέιν)και υπάρχει αληθινός τρόμος που βάζει τα γυαλιά σε πολλές άλλες ταινίες που έχουν καπηλευτεί το είδος τα τελευταία χρόνια. Ο Ντελ Τόρο συνεχίζει να χαράζει το δικό του δρόμο μακριά από οποιαδήποτε μόδα κάθε εποχής και για μια ακόμη φορά βγαίνει θριαμβευτής.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: 22 Οκτωβρίου

Πέρασε λίγο στα ψιλά, αλλά ο Ολιβιέ Ασαγιάς κυκλοφόρησε φέτος (τουλάχιστον φέτος ήρθε στην Ελλάδα) την πιο πλήρη, μεστή και ολοκληρωμένη ταινία του. Υπάρχουν πάρα πολλά επίπεδα στα «Σύννεφα του Σιλς Μαρία» και σε κάθε επαναληπτική προβολή ανακαλύπτεις καινούρια πράγματα. Εδώ ο Ασαγιάς μιλάει για το πέρασμα του χρόνου μέσα από τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ποπ κουλτούρα, την αναπόφευκτη ρήξη του «καινούριου» με το «παλιό» και την εμμονή της βιομηχανίας του θεάματος με τις νεαρές και φωτογενείς ηλικίες, απορρίπτοντας τις μεγαλύτερες γυναίκες. Και όλα αυτά μέσα από ένα ατμοσφαιρικό θρίλερ με τρεις σούπερ πρωταγωνίστριες (τα έχουμε πει για την Κρίστεν Στιούαρτ) που ανεβάζουν τη σεξουαλική ένταση στα ύψη. Από τις ταινίες που μεγαλώνουν μέσα σου.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: 14 Μαΐου

Η πιο ιδιαίτερη ταινία πολεμικών τεχνών που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια. Οι μάχες είναι ένα σημαντικό κομμάτι της υπόθεσης, ο Χου Χσιάο-Χσιεν δεν ενδιαφέρεται ωστόσο τόσο πολύ για τη δράση. Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι δεν είναι άψογα χορογραφημένες, παρουσιάζονται πάντως ράθυμες και «άδειες» συναισθηματικά, σαν οι συμμετέχοντες να θέλουν να αποδεσμευτούν από αυτές (αποκορύφωμα το φινάλε) και να ακολουθήσουν έναν διαφορετικό δρόμο, αυτόν της πνευματικότητας και των συναισθημάτων. Αυτό που σου μένει στο τέλος είναι η αίσθηση ότι παρακολούθησες ένα ποίημα, ένα αριστούργημα που θα μνημονεύεται για χρόνια και που όσο περνά ο καιρός θα αποκαλύπτεται μέσα σου με τη λογική ενός παζλ.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: 31 Δεκεμβρίου

Σε μια εποχή που το εμπορικό σινεμά δείχνει αμηχανία στο πώς να χρησιμοποιήσει τις γυναίκες πρωταγωνίστριες, η Pixar φέρνει μπροστά ένα 11χρονο κορίτσι. Και δε μένει εκεί, αλλά εξερευνά τα αυλάκια του μυαλού του με έναν τρόπο που συνδυάζει την επιστήμη την φαντασία έτσι ώστε να λατρέψει την ταινία και κάποιος ψυχολόγος, αλλά και σύσσωμη μια οικογένεια που αξιοποίησε την εβδομαδιαία έξοδό της στο σινεμά. Το χιούμορ παραμένει αστείο ανεξάρτητα από τα κυρίαρχα συναισθήματά σου ή την ηλικία σου, οι συγκινήσεις είναι οι πιο έντονες που έχει δημιουργήσει η Pixar μετά το «Toy Story 3» και το πανέμορφο animation αποκρυσταλλώνει τα ενδότερα του εγκεφάλου μας. Το «Inside Out» συμπυκνώνει όλες τις αρετές της 20χρονης πορείας της Pixar η οποία επανήλθε με εκκωφαντικό τρόπο στα αριστουργήματα, σε ένα σημείο που όλοι πιστεύαμε πως είχε μπει στον αυτόματο πιλότο.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: 3 Σεπτεμβρίου

Αν έπρεπε να συγκρίνουμε το «Carol» με κάποια συγκεκριμένη ταινία για τον τρόπο που χρησιμοποιεί μια ιστορία με απώτερο σκοπό να πραγματοποιήσει μια καλλιτεχνική σπουδή πάνω στη φύση του έρωτα, τότε αυτή θα ήταν η «Ερωτική επιθυμία» του Γουόνγκ Καρ Γουάι. Πέρα από την εποχή, πέρα από την υπόθεση, πέρα ακόμη και από τις ερμηνείες, σημασία έχει το κάθε κάδρο ξεχωριστά, τα ηλεκτρισμένα βλέμματα μέσα στο πλήθος, οι σάρκες που καίνε, ένα βρεγμένο παράθυρο αυτοκινήτου. Ο Τοντ Χέινς έφτιαξε μια ταινία που είναι μόνο συναίσθημα και αν την αντιμετωπίσετε ως τέτοια το πιθανότερο είναι να βρείτε τη δική σας καλύτερη ταινία της χρονιάς. Και μιας και η έννοια της «ταινίας της χρονιάς» δεν είχε νόημα ποτέ ως μαζική αδιαπραγμάτευτη αλήθεια μα μόνο ως προσωπικό πάθος, εδώ αποκτά την πραγματική της διάσταση.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: 3 Δεκεμβρίου

Καλύπτει το κενό ανάμεσα στα εξώφυλλα των περιοδικών μόδας και την τεστοστερόνη των action movies σαν αυτό να μην υπήρξε ποτέ, δημιουργεί προηγούμενο καλαισθησίας στα blockbuster σε σημείο που ο,τιδήποτε από εδώ και πέρα φαίνεται υποχρεωμένο να έχει να πει πράγματα στο καθαρά οπτικό κομμάτι και σπάει τη δομή τους ώστε πλέον δεν υπάρχει καμία δικαιολογία ότι πρέπει να κόψεις ταχύτητα αν θες να διηγηθείς μια ολοκληρωμένη ιστορία, και τέλος πάντων δίνει την πιο οριστική και αποστομωτική απάντηση σε κάθε μορφή παρελθοντολαγνείας. Συμβαίνει τώρα, είναι σημαντικό και θα είναι ο λόγος που ο έφηβος του 2045 θα πει το δικό του «δε βγαίνουν τέτοιες ταινίες σήμερα». Ποιος θα το πίστευε ότι ένα τέτοιο φιλμ μπορεί να γίνει ορόσημο στο mainstream.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: 14 Μαΐου

Γιάννης Μόσχος

[email protected]