Οι γιορτές τελείωσαν και μαζί τους και οι διατροφικές υπερβολές. Αν έχετε πάρει κάποια περιττά κιλά κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και αποφασίσατε να τα χάσετε με κάποια «διάσημη» δίαιτα, μάλλον θα πρέπει να το σκεφθείτε διπλά πριν το αποφασίσετε…

Οι «διάσημες» δίαιτες

Η δίαιτα του Atkins, της ζώνης, της ομάδας αίματος, του ανανά, της λαχανόσουπας, είναι μερικές μόνο από αυτές που κατά καιρούς έχουν προκαλέσει την προσοχή μας. Σε γενικές γραμμές, οι δίαιτες αυτές μπορούν να διαχωριστούν σε 2 μεγάλες κατηγορίες: όσες περιέχουν πολύ χαμηλό ποσοστό υδατανθράκων και αυξημένο ποσοστό πρωτεΐνης, και όσες περιέχουν πολύ χαμηλό ποσοστό λίπους. Εκτός όμως από τις δύο αυτές κατηγορίες, υπάρχουν και πολλές άλλες δίαιτες οι οποίες δεν ανήκουν σε κάποια από αυτές. Οι μονοφαγικές δίαιτες, οι δίαιτες συνδυασμού τροφίμων, οι δίαιτες πολύ χαμηλών θερμίδων, η δίαιτα της ομάδας αίματος, οι υδρικές δίαιτες, αποτελούν ξεχωριστές κατηγορίες.

Οι «πρωτεϊνικές» δίαιτες

Οι πρωτεϊνικές ή κετογονικές δίαιτες στηρίζονται στη χαμηλή πρόσληψη υδατανθράκων. Όταν η πρόσληψη υδατανθράκων είναι ιδιαίτερα χαμηλή, όπως συμβαίνει με τη δίαιτα του Atkins, οι αποθήκες γλυκογόνου και ταυτόχρονα το νερό που συνδέεται με το γλυκογόνο εξαντλούνται. Αποτέλεσμα: η θεαματική απώλεια που βλέπουμε να είναι απώλεια νερού και μυϊκού ιστού και όχι απώλεια λίπους. Επιπλέον, η εξάντληση των αποθηκών γλυκογόνου οδηγεί σε παραγωγή κετονών παρόμοια με αυτή που παρουσιάζεται σε καταστάσεις νηστείας.

Οι κετόνες φαίνεται να προκαλούν αίσθημα κορεσμού όμως, δεν έχει βρεθεί συσχέτιση ανάμεσα στην απώλεια βάρους που προέρχεται από διατροφικά σχήματα με αυξημένη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και στο αίσθημα κορεσμού. Οι ουσίες αυτές είναι «απόβλητα» που προκύπτουν από τον μεταβολισμό των λιπών. Όταν υπερπαράγονται στον οργανισμό, αλλάζει σε μεγάλο βαθμό η χημική ισορροπία του σώματος. Η επιβράδυνση του βασικού μεταβολικού ρυθμού, η μείωση της θερμοκρασίας του σώματος και η μείωση της ευαισθησίας στη γλυκόζη είναι μερικές ακόμα δυσάρεστες συνέπειες της εφαρμογής τέτοιων διαιτητικών σχημάτων.

Πώς χάνουμε κιλά με τις δίαιτες αυτές;

Οι περισσότερες από τις δίαιτες που ανήκουν στις άλλες κατηγορίες, όποιος και αν είναι ο μηχανισμός που κάθε φορά υποτίθεται ότι χρησιμοποιούν, στηρίζονται στην πολύ χαμηλή θερμιδική πρόσληψη. Δημιουργώντας ουσιαστικά αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας προκαλούν απώλεια βάρους. Όμως, οι δίαιτες αυτές έχουν μία σημαντική διαφορά από μια διατροφή που στηρίζεται σε αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας. Η υπερβολικά χαμηλή πρόσληψη θερμίδων στην πρώτη περίπτωση δεν επαρκεί για να καλύψει τόσο τις ενεργειακές όσο και θρεπτικές ανάγκες του ατόμου.

Επιπλέον, η επιτυχία αυτών των διαιτών πιθανότατα να οφείλεται στο αίσθημα μονοτονίας που αυτές προκαλούν. Η μονοτονία που προκαλείται από τη συχνή κατανάλωση των ίδιων τροφίμων, η απλότητα και η έλλειψη ποικιλίας ίσως να εμποδίζουν την ανάπτυξη του αισθήματος της όρεξης και αυξάνουν την αίσθηση κορεσμού.

Προβλήματα υγείας που προκαλούν οι δίαιτες

Ο περιορισμός όμως αυτός και η έλλειψη ποικιλίας αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης έλλειψης διατροφικών συστατικών (βιταμινών και ιχνοστοιχείων). Αυτό το αποδεικνύουν εμφάνιση διατροφοεξαρτώμενων νοσημάτων όπως είναι η αναιμία. Επίσης η μειωμένη κατανάλωση τροφίμων όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και τα ολικής άλεσης δημητριακά προωθούν την ανάπτυξη καρδιαγγειακών και καρκίνου.

Ένα ακόμη σημαντικό μειονέκτημα αυτών των διαιτών είναι ότι το άτομο υιοθετεί λαθεμένες διατροφικές συνήθειες και δεν εκπαιδεύεται σε έναν καθολικά υγιεινό τρόπο διατροφής και διαβίωσης. Το αποτέλεσμα είναι, μετά την ολοκλήρωση του διατροφικού προγράμματος, το άτομο να επανέρχεται στις παλιές του συνήθειες και να επανακτά το βάρος που έχασε, πολλές φορές και ακόμα περισσότερο.

Γιατί λοιπόν επιλέγουμε τέτοιων ειδών διατροφικά σχήματα; Σίγουρα δεν είναι πολύ δύσκολο να κατανοήσει κανείς, ότι μία δίαιτα όπως αυτή του ανανά ή της λαχανόσουπας δεν αποτελεί τη λύση του προβλήματος της παχυσαρκίας. Όμως τα γρήγορα, ανώδυνα και εκπληκτικά αποτελέσματα που αυτές υπόσχονται αποτελούν πειρασμό στο να κάνουμε μία μικρή δοκιμή. Άλλωστε, ο ενστερνισμός σωστών διατροφικών συνηθειών, η υιοθέτησή τους σαν τρόπος ζωής και η είσοδος της φυσικής δραστηριότητας στην καθημερινότητά μας αποτελούν μία ιδιαίτερα δύσκολη προσπάθεια.

Τα οφέλη της Μεσογειακής Διατροφής

Η Μεσογειακή Διατροφή, που αποτελούσε και το κύριο διατροφικό μοντέλο της χώρας μας εδώ και χιλιάδες χρόνια, έχει αποδειχτεί ότι προάγει την μακροβιότητα και δρα προστατευτικά για τα καρδιαγγειακά νοσήματα και ορισμένες μορφές καρκίνου. Έτσι, η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και ολικής αλέσεων δημητριακών καθημερινά, οσπρίων και λαδερών 2 φορές την εβδομάδα, η προτίμηση ψαριών και πουλερικών σε σχέση με το κόκκινο κρέας, η κατανάλωση χαμηλών σε λιπαρά γαλακτοκομικών και τυριών, η μέτρια χρήση του ελαιόλαδου και η ύπαρξη του κόκκινου κρέατος στο τραπέζι μας μια φορά την εβδομάδα, θα μας βοηθήσουν όχι μόνο να χάσουμε βάρος, αλλά και να είμαστε υγιείς. Μαζί με όλα αυτά δεν ξεχνάμε το νερό και την καθημερινή φυσική δραστηριότητα.

Το πρώτο λοιπόν που θα πρέπει κάποιος να σκεφτεί πριν ξεκινήσει μια προσπάθεια απώλειας βάρους είναι το τι ακριβώς θέλει να κάνει: να χάσει απλά γρήγορα κάποια κιλά ή να μειώσει το βάρος του σωστά χάνοντας λίπος και έτσι να το κρατήσει μειωμένο;

Από τη Μυρτώ-Μαρία Μυλωνά, Διαιτολόγο-Διατροφολόγο και μέλος της επιστημονικής ομάδας Διατροφή.