Πώς συνδέεται η σοφία της κουκουβάγιας με μια πόλη σαν την Αθήνα; Ο λόγος στον δημιουργό.

Οι δράσεις του φεστιβάλ «Το Μικρό Παρίσι των Αθηνών» με έφεραν πρόσφατα στην υποβαθμισμένη περιοχή που καταλαμβάνει το νοητό τρίγωνο Ομόνοια-Μεταξουργείο-Σταθμός Λαρίσης. Περιπλανώμενη ανάμεσα στα εγκαταλελειμμένα κοσμήματα της art nouveau, τα παρατημένα νεοκλασικά, τους κενούς χώρους που διψούν για αξιοποίηση, τις γειτονιές από τις οποίες πέρασαν ο Ξενάκης, ο Καρυωτάκης και ο Καβάφης, έβλεπα να ξεπηδά, απαιτητικό, επίμονο και τόσο ενδιαφέρον, το παράδοξο της συνύπαρξης τόσο αντιφατικών στοιχείων.

Το πάλαι ποτέ «γαλλικό» κομμάτι του κέντρου, εκεί που οι δρόμοι έχουν ονόματα όπως Ουγκώ, Μαιζώνος, Σονιέρου και Φαβιέρου, «στεγάζει» σήμερα τον αθηναϊκό αστικό πολιτισμό, την ελληνική λαϊκή παράδοση και τις κουλτούρες των μεταναστών, δημιουργώντας ένα πολυσύνθετο σκηνικό μητρόπολης με έντονη όμως την αίσθηση της γειτονιάς: μεσήλικες που «αράζουν» στα καφενεία, νοικοκυρές που ανταλλάσσουν στιχομυθίες από τα μπαλκόνια, παιδάκια που παίζουν στην πλατεία του Αγίου Παύλου υπό την εποπτεία των γιαγιάδων που κεντάνε στα παγκάκια, οικογένειες ξένων που βγαίνουν με τα μωρά και τα καρότσια από τις γκρίζες πολυκατοικίες με τις πράσινες τέντες, μίνι μάρκετ από τα παλιά, καλτ μπαρ, μεζεδοπωλεία και θέατρα, συνθέτουν ένα πολύχρωμο μωσαϊκό που σε κάνει να αναρωτιέσαι πώς στο καλό συμβιώνουν όλα αυτά χωρίς να έχει χαθεί το στοιχείο της γειτονιάς.

Wd πριν μετα

Το εντυπωσιακό mural που σήμερα θαυμάζει όλος ο πλανήτης

Το κτίριο όπως ήταν πριν την εικαστική παρέμβαση του WD για το «Μικρό Παρίσι των Αθωνών»

Ο WD εν δράσει

Η υποτιμημένη περιοχή της Αθήνας έχει πολλά να προσφέρει στον επισκέπτη κι αυτό φωτίζει κάθε χρόνο επί δέκα μέρες το Αθηναϊκό Καλλιτεχνικό Δίκτυο μέσα από τη διοργάνωση του «Μικρού Παρισιού», του πολυ-φεστιβάλ που μέσα από τις δράσεις του φέρνει για λίγες μέρες στο προσκήνιο μια ιστορική γειτονιά σε «κώμα» που χρειάζεται επειγόντως ένα φιλί ζωής.

Το φιλί της τέχνης και η κουκουβάγια που έγινε viral

Στη φετινή έκδοση του Μικρού Παρισιού, αποκορύφωμα των καλλιτεχνικών του δράσεων ήταν αναμφίβολα το μεγαλειώδες mural του street artist WD με τίτλο «Knowleadge speaks - Wisdom listens» - κατά το ρητό του Τζίμι Χέντριξ. Η εντυπωσιακή «κουκουβάγια» του διάσημου καλλιτέχνη κοσμεί εδώ και λίγες μέρες το κτίριο της συμβολής Κων/νου Παλαιολόγου και Σάμου, ένα οίκημα συμβολικά ιδιαίτερο καθώς ανήκει σε δύο επιδραστικούς φορείς του πολιτισμού, όπως είναι το Κέντρο Σύγχρονης Μουσικής Έρευνας (ΚΣΥΜΕ) και το Ίδρυμα Χουρμούζου-Παπαϊωάννου (ΙΧΠΑ).

«Η κουκουβάγια, ως γνωστόν, είναι σύμβολο της σοφίας και σύμβολο της θεάς Αθηνάς που έδωσε και το όνομά της στην Αθήνα. Από την άλλη πλευρά η κουκουβάγια είναι διάσημη για την εξαιρετικά καλή μακρινή της όραση, ιδιαίτερα στο βαθύ σκοτάδι. Σήμερα, η Ελλάδα και όχι μόνο, βιώνει μια πραγματικά σκοτεινή φάση και νομίζω ότι είναι καιρός να θυμηθούμε όλοι, στην Ελλάδα και παντού, τη σοφία αυτού του πλάσματος» μάς λέει ο WD για το εντυπωσιακό graffiti του που μέσα σε λίγες μέρες έγινε viral μέσα από αναρτήσεις σε διεθνή μέσα αλλά και τα social media.

©Wild Drawing

The Last are Lost from the List, Αθήνα, 2014

Ο WD, γνωστός και ως Wild Drawing, καταπιάνεται με το street art από το 2000, χωρίς όμως ποτέ να έχει πάψει να δουλεύει στο ατελιέ του. Η δράση του ξεκίνησε στο Μπαλί της Ινδονησίας, όπου γεννήθηκε και σπούδασε Καλές Τέχνες και Εφαρμοσμένες Τέχνες, ωστόσο τα τελευταία δέκα χρόνια ζει κι εργάζεται στην Αθήνα, την πόλη που τον μάγεψε για την αυθεντικότητά της στην έκφραση της τέχνης. «Αυτό που συμβαίνει στην Αθήνα είναι εντελώς διαφορετικό από αυτό που συμβαίνει σε άλλες μεγάλες πόλεις. Οι περισσότερες Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες είναι αποστειρωμένες από graffiti/street art και αυτά που βλέπεις πια είναι μόνο μεγάλες νόμιμες τοιχογραφίες. Αντίθετα, παντού στην Αθήνα συναντάς αυθόρμητη κι αφιλτράριστη έκφραση. Από tags και συνθήματα, μέχρι graffiti σε βαγόνια. Και από stencils και paste ups μέχρι τοιχογραφίες».

Πώς κατάφερε όμως να εξαπλώσει τη φήμη του στις δυο πλευρές του Ατλαντικού; Με σκληρή δουλειά, πειραματισμό και την αποδοχή του κόσμου, απαντά. «Ό,τι έχω καταφέρει μέχρι τώρα το έχω καταφέρει μετά από πολλή δουλειά, διάβασμα και πειραματισμούς. Αν δε θέλεις να εξαρτάσαι και να στηρίζεσαι σε διασυνδέσεις με “σωστούς” ανθρώπους, θεσμούς, σπόνσορες κλπ, τότε στηρίζεσαι σε σένα. Και στον κόσμο που σε στηρίζει».

©Wild Drawing

Fall in rEVOLution, Αθήνα, 2013

Γεμάτη επιφύλαξη, τον ρωτώ τι μπορεί να προσφέρει η τέχνη του δρόμου σε μια πόλη «σε μετάβαση» όπως η Αθήνα. «Πολλά», μου απαντά με αυτοπεποίθηση. «Από το πιο απλό να την ομορφύνει, μέχρι να ανοίξει ένα διάλογο στην τοπική κοινωνία με αφορμή το θέμα που πραγματεύεται». Πράγματι, τα μεγαλειώδη έργα του WD έχουν πάντα κάτι να πουν. Δημιουργώντας εικόνες που παρεμβαίνουν στις αστικές ζούγκλες, ο WD δε σταματά να θίγει κοινωνικά φαινόμενα της εποχής, να μιλά για τη φτώχεια, την αδικία, τον καπιταλισμό και το σύγχρονο lifestyle, δίνοντας «φωνή» στις καθημερινές σκέψεις των ανθρώπων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το εμβληματικό mural «No Land for the Poor»​​ (2015) που δεσπόζει επιβλητικά πάνω στους βρώμικους τοίχους και τα παράθυρα μιας παλιάς κατοικίας στα Εξάρχεια (Μπενάκη και Αραχώβης), ένα έργο που αποτίει φόρο τιμής στους αστέγους της Ελλάδας και ολόκληρου του κόσμου. Πηγή έμπνευσης για το συγκλονιστικό αυτό graffiti η ευρωπαϊκή οικονομική κρίση και ο αντίκτυπός της στην Ελλάδα.

©Wild Drawing

No land for the Poor, Αθήνα 2015

Εκτός από εικόνες που σου δημιουργούν ένα αυτόματο σφίξιμο στο στομάχι, ο WD αφηγείται πλήθος ιστοριών με αναφορές σε αγαπημένα του μοτίβα όπως η φύση, τα graphic novels και τα comics. Χαζεύοντας κανείς την επίσημη ιστοσελίδα του θα διαπιστώσει πως το oeuvre του περιλαμβάνει μια ευρεία θεματική παλέτα: από «ψυχεδελικές» ζούγκλες και ονειροπόλα κορίτσια μέχρι αγγέλους με φτερά και μεγαλόσωμα ζώα, όλα τους κορεσμένα στο χρώμα και τη δυναμική του ρεαλισμού.

Είναι οι πόλεις καμβάς και η Αθήνα ο ιδανικός;

Καθώς ταξιδεύει συνεχώς, τα έργα του είναι αναγνωρίσιμα σε κάθε γωνιά του πλανήτη, είτε μέσα από τις εκθέσεις και τα φεστιβάλ στα οποία συμμετέχει είτε μέσα από τις παρεμβάσεις του στους τοίχους των πόλεων. «Επιλέγω συνήθως κατεστραμμένα σημεία. Είναι πιο ενδιαφέροντα για μένα, μου αρέσει να προσαρμόζω το έργο μου στο σημείο και όχι να το “βάζω” απλά στον τοίχο σα να ήταν αυτοκόλλητο», μου λέει όταν τον ρωτώ τι είδους χώρους προτιμά να «αγγίζει» με το σπρέι και το ρολό του. Αυτός είναι και ο λόγος που η Αθήνα αποτελεί για εκείνον τον ιδανικό καμβά; Το παρατημένο, γκρίζο αστικό υφάδι που χρειάζεται επειγόντως «ρεκτιφιέ»; «Για μένα κάθε πόλη είναι μια πρόκληση γιατί κουβαλά τη δική της ιστορία και έχει τα δικά της χαρακτηριστικά. Η Αθήνα σε αυτή τη φάση είναι ένα καζάνι που βράζει, άλλοτε με θόρυβο κι άλλοτε βουβά. Βιώνουμε δύσκολες καταστάσεις σε κοινωνικό, ανθρωπιστικό και οικονομικό επίπεδο και σε τέτοιες κρίσιμες περιόδους, αν κάτι ανθεί, αυτό είναι η τέχνη. Υπό αυτό το πρίσμα η Αθήνα μπορεί να γίνει σπουδαία πηγή έμπνευσης και αυτὀς είναι και ο λόγος που βλέπουμε πολλούς καλλιτέχνες να την κάνουν βάση τους τα τελευταία χρόνια» λέει χαρακτηριστικά.

wd

Money Kills, Μπαλί, Ινδονησία, 2015

Mindtrap, Βερολίνο, 2016

Unconditional love, Νάξος, 2015

Summertime and the livin' is easy, Μάλτα 2014

Prosperity, Φινλανδία 2016

Art as Imitation, Ακαδημία Πλάτωνος, Αθήνα, 2014

Mother Nature, Αθήνα, 2013

Journey, Βίζμπαντεν, Γερμανία, 2016

Όσο ανακαλύπτω τα εκατοντάδες σημεία στα οποία έχει αφήσει το καλλιτεχνικό του στίγμα όλα αυτά τα χρόνια, δεν μπορώ παρά να τον ρωτήσω αν έχει αγαπημένες πόλεις καθώς και πού θα ονειρευόταν να δράσει. «Δεν έχω αγαπημένες πόλεις. Κάθε πόλη είναι μοναδική, σε εμπνέει με τον τρόπο και την ιστορία της και σου βγάζει κάτι ξεχωριστό». «Πού θα ήθελα να βάψω; Παντού!» μου λέει με ενθουσιασμό.

Το street art επιστρέφει στον δημόσιο χώρο, εκεί που ανήκει

Αυτό που αγαπάει στο δρόμο είναι η ελευθερία έκφρασης και το γεγονός ότι μπορεί να μοιραστεί τις σκέψεις του με πολύ περισσότερο κόσμο, με τον οποιοδήποτε περάσει μπροστά από ένα έργο του ή απλά το δει στο διαδίκτυο. «Πάντα μου άρεσε αυτή η μορφή έκφρασης, επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης με τον κόσμο». Είναι το street art, λοιπόν, ένα μέσο επανοικειοποίησης του δημόσιου χώρου; ρωτάω κι εκείνος μου απαντά φέροντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα την τελευταία του επέμβαση στη γωνία Παλαιολόγου-Σάμου. «Η περιοχή είναι αρκετά υποβαθμισμένη και νομίζω ότι ένα έργο στον δημόσιο χώρο και μάλιστα σε μια τέτοια γειτονιά, έχει ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα. Είναι σημαντικό για μια κοινωνία οι άνθρωποί της να έρχονται σε επαφή με την τέχνη. Και χωρίς να χρειάζεται να την αναζητήσουν σε αίθουσες τέχνης, να πληρώσουν εισιτήριο κλπ. Η τέχνη απλά να υπάρχει εκεί στον απέναντι τοίχο, να γίνεται μέρος της καθημερινότητάς σου, είτε γυρίζεις απ' τη δουλειά, είτε πηγαίνεις στο σχολείο, είτε κάνεις βόλτα στην πόλη». 

©Wild Drawing

What if I fall? But imag­ine, what if you fly? Αθήνα, 2015

Η τέχνη του δρόμου δε λύνει φυσικά το πρόβλημα, λειτουργεί όμως ως μέσο εκπαίδευσης, όπως μου εξηγεί, κι αυτό είναι ήδη ένα δυνατό διαπραγματευτικό χαρτί. Καθοριστικής σημασίας είναι για εκείνον και το γεγονός πως ο κόσμος έχει αρχίσει να εξοικειώνεται με το street art, επικροτώντας τα «διαμάντια» που δίνουν χρώμα στις πόλεις -μια στάση που, όπως παρατηρεί, έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με εκείνη της πολιτείας. «H εμπειρία μου λέει ότι ο κόσμος είναι έτοιμος και αρκετά εξοικιωμένος με αυτό το είδος τέχνης, σε αντίθεση με την επίσημη πολιτεία που δεν το στηρίζει καθόλου. Κι εδώ ανοίγω μια παρένθεση: παρόλα αυτά έχουμε δει πολιτικούς να φωτογραφίζονται μπροστά από κάποιο έργο στο δρόμο ή να έχουν στο επίσημο website τους κατηγορία αφιερωμένη στο street art. Γιατί άραγε; Μήπως για να δείξουν πόσο open minded είναι, πόσο κοντά στη νεολαία και τελικά να μετατρέψουν αυτό που εμείς κάνουμε (χωρίς χορηγούς, άδειες κλπ) σε ψήφους; Κλείνει η παρένθεση». Τα λόγια του αντηχούν τoν παραλογισμό που διέπει την πλειοψηφία των θεσμών στην Ελλάδα.

Κλείνοντας την κουβέντα μας, τον ρωτώ ποιο το μέλλον του street art τώρα που η αντίληψη για το συγκεκριμένο είδος τέχνης έχει κατά γενική ομολογία αλλάξει. «Το street art αποτελεί το νέο ρεύμα στην τέχνη σήμερα. Ο κόσμος το αγκαλιάζει όλο και περισσότερο και θαυμάζει τα έργα στους τοίχους των πόλεων. Δεν είναι τυχαίο που μουσεία και γκαλερί σε όλον τον κόσμο ανοίγουν πια τις πόρτες τους στην τέχνη του δρόμου. Αυτό βέβαια εμπεριέχει τον κίνδυνο το street art να χάσει τη φλόγα του και να γίνει ένα ακόμη προιόν για την ελίτ. Και η αλήθεια είναι ότι όταν η τέχνη του δρόμου μπαίνει στους τέσσερις τοίχους δεν είναι καθόλου η ίδια, όμως και οι street artists πρέπει κάπως να ζήσουν. Αλλά νομίζω ότι, ως δημιουργοί, μπορούμε, και πρέπει να κρατήσουμε δυνατή τη φλόγα αυτής της τέχνης, τουλάχιστον εκεί που γεννήθηκε: στις ζούγκλες των αστικών πόλεων».

©WILD DRAWING

Wel­come to Athens, Αθήνα, 2012

O WD έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει λάβει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις ή φεστιβάλ σε Ασία, Ευρώπη και ΗΠΑ ενώ έργα του έχουν συμπεριληφθεί σε διεθνείς εκδόσεις για τη street art. Το καλλιτεχνικό και κοινωνικό του background Ανατολής-Δύσης συνδυάζεται με μοναδικό τρόπο και αυτό είναι που κάνει τα έργα του ιδιαίτερα αναγνωρίσιμα. Εστιάζει στις μεγάλης κλίμακας τοιχογραφίες με κύριο μέσο για τη δημιουργία τους ρολό και σπρέι. Προσπαθεί πάντα να αλληλεπιδρά με το σημείο όπου εργάζεται -με τη χρήση διαφόρων στοιχείων που υπάρχουν σε αυτό- έτσι ώστε να υπάρχει αρμονία ανάμεσα στο έργο και το χώρο που αυτό δημιουργείται.

Ο WD στα Social Media:
facebook.com/wd.street.art
instagram.com/wd_wilddrawing

Links:
Athens Art Network
Petit Paris d' Athènes - Tο μικρό Παρίσι των Αθηνών

ΣΟΦΙΑ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ / [email protected]