Από τον Bruegel και τον Kandinsky, μέχρι τον Monet και τον Rousseau.

Ο Άγγλος ποιητής και ζωγράφος William Blake είχε πει κάποτε: «στον καιρό της σποράς μάθε, στο θέρος δίδαξε και το χειμώνα απόλαυσε». Ο χειμώνας είναι μια ιδιαίτερη εποχή και, όπως είναι φυσικό, έχει απασχολήσει διαχρονικά καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο Σας παρουσιάζουμε δέκα χαρακτηριστικές ματιές στον χειμώνα.

Claude Monet – Η καρακάξα (1868-69)
Ο Monet είχε μια ξεχωριστή έφεση στα χειμερινά τοπία, έχοντας ζωγραφίσει πάνω από 100 έργα. Όταν μάλιστα ο Edouard Manet είδε ορισμένα από αυτά εγκατέλειψε κάθε προσπάθεια να τον ανταγωνιστεί. Το συγκεκριμένο έργο είναι ο μεγαλύτερος πίνακας του καλλιτέχνη και απεικονίζει μια μαύρη καρακάξα πάνω σε έναν φράχτη στο Etretat. Αυτό που ξεχωρίζει το έργο είναι η χρήση του μπλε για τις σκιές, αντί για το πιο συμβατικό μαύρο.

Pieter Bruegel the Elder – Κυνηγοί στο χιόνι (1565)
Οι χειμερινές σκηνές, ως πιο τεχνικές από τις καλοκαιρινές, ήταν σχετικά σπάνιες στη δυτική τέχνη μέχρι τις αρχές της Αναγέννησης. Ο συγκεκριμένος πίνακας του Bruegel είναι από μια σειρά έξι έργων που απεικονίζουν τις εποχές, εκ των οποίων σώζονται τα πέντε. Το λεπτομερές αριστούργημα του Bruegel συμβολίζει την μεγάλη στροφή από τη συμβολική αναπαράσταση των φύσεων σε μια καθαρά κοσμική σκηνή.

Hendrick Avercamp – Χειμερινή σκηνή σε παγωμένο κανάλι (1620)
Μπορεί να μην είναι δημοφιλής όπως ο Rembrandt ή ο Vermeer, αλλά κανένας δεν μπόρεσε να ξεπεράσει τον Hendrick Avercamp ως προς την απόδοση του χειμώνα στις Κάτω Χώρες. Ο Avercamp γεννήθηκε κωφάλαλος και έμαθε να κάνει πατινάζ σε μικρή ηλικία. Ως καλλιτέχνης διακρίθηκε για τα χειμερινά τοπία, με τα έργα του να γίνονται ανάρπαστα από συλλέκτες. Όπως και τα περισσότερα χειμερινά τοπία του, το συγκεκριμένο έργο ξεχωρίζει για την εξαιρετική χρήση της προοπτικής και την λεπτομέρεια.

Francois Boucher – Τέσσερις εποχές: Χειμώνας (1755)
Η αλληγορική απεικόνιση των χειμερινών μηνών είναι τυπική του Ροκοκό στυλ που αναπτύχθηκε τον 18ο αιώνα. Αντί για κάποιο τοπίο ή γεωργικές εργασίες, ο Boucher προτιμά να επικεντρωθεί σε ένα ζευγάρι πάνω σε ένα χρυσό έλκηθρο. Παρά το γεγονός ότι η γυναίκα φοράει γούνα, η ενδυμασία δεν φαίνεται αρκούντως κατάλληλη για τον καιρό. Το έργο έγινε κατόπιν παραγγελίας της Madame de Pompadour, επίσημη ερωμένη του Louis XV, και το ασυνήθιστο σχήμα του πίνακα υποδηλώνει ότι πιθανότατα είχε κρεμαστεί πάνω από πόρτα σε ένα από τα πολλά σπίτια της.

Caspar David Friedrich – Θάλασσα από πάγο (1824)
Ο μεγάλος ρομαντικός Γερμανός καλλιτέχνης απεικονίζει το ναυάγιο του βρετανικού HMS Gripe κατά τη διάρκεια μιας αποστολής στον Βόρειο Πόλο. Το τεράστιο παγόβουνο, το οποίο κάνει το καράβι να φαίνεται μικροσκοπικό, λειτουργεί τόσο σαν εμπόδιο όσο και σαν ταφόπλακα. Ένα από τα γνώριμα χαρακτηριστικά του Friedrich είναι η μεγαλειώδης – αλλά και παντελώς αδιάφορη για την ανθρώπινη ζωή – φύση.

Wassily Kandinsky – Χειμερινό τοπίο (1911)
Στα πρώτα του καλλιτεχνικά βήματα ο Kandinsky ανέπτυξε μια θεωρία για τα χρώματα, βάση της οποίας συγκεκριμένοι συνδυασμοί τόνων έχουν σχεδόν μυστικιστικές ιδιότητες. Στο συγκεκριμένο τοπίο, ο κίτρινος ουρανός «ζωντανεύει» με τους λευκούς και πράσινους τόνους, το κεντρικό ροζ μονοπάτι που οδηγεί στο μικρό σπίτι ακτινοβολεί, ενώ ο λόφος δείχνει «φουρτουνιασμένος» από τις πράσινες και κίτρινες πινελιές.

Hiroshige – Γέφυρα και Λόφος Yuhi στο Meguro (1857)
Αυτό το δημοφιλές ukiyo-e έργο του Hiroshage απεικονίζει μια σπάνια πέτρινη γέφυρα στην πόλη του Τόκιο. Η προοπτική δίνει την εντύπωση ότι η γέφυρα και οι περαστικοί χάνονται μέσα στον χιονισμένο τοπίο και τοn σκοτεινό ουρανό. Τα χειμερινά τοπία του Hiroshage, όπου υπογραμμίζεται η παροδικότητα των μεγάλων πόλεων, δείχνουν την πιο ευαίσθητη πλευρά του Ιάπωνα καλλιτέχνη.

Théodore Rousseau – Ηλιοβασίλεμα στο δάσος τον χειμώνα (1846-47)
Μετά από πολλές απορρίψεις από το Paris Salon, ο Rousseau έγινε μια από τις ηγετικές μορφές της σχολής Barbizon, μιας ομάδας καλλιτεχνών στα μέσα του 19ου αιώνα οι οποίο απεικόνισαν το δάσος στο Fontainebleau. Αυτό το τεράστιο έργο, το οποίο δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει πριν το θάνατό του, δεν φαίνεται να εστιάζει τόσο στην εμφάνιση των κορμών των δέντρων του δάσους, όσο στη θέση μας στη φύση και τα αισθήματα που εμπνέει μας εμπνέει.

JMW Turner – Χιονοθύελλα: Ο Αννίβας και ο στρατός του διασχίζουν τις Άλπεις (1812)
Ο Καρχηδόνιος βασιλιάς δεν διακρίνεται πουθενά μέσα σε αυτό το χαοτικό τοπίο, με τον στρατό του να προσπαθεί να κρυφτεί από την έντονη χιονοθύελλα. Το τεράστιο μαύρο σύννεφο και η χιονοστιβάδα αντικατοπτρίζουν το όραμα του Turner για την ομορφιά της φύσης. Το συγκεκριμένο έργο όμως αποτελεί και πολιτική δήλωση, αφού ολοκληρώθηκε την περίοδο που ο Ναπολέοντας προέλασε από την ίδια περιοχή.

Edvard Munch – Χειμερινό τοπίο (1915)
Το γαλήνιο χειμερινό τοπίο του Munch διαφέρει κατά πολύ από τα πιο γνωστά έργα του Νορβηγού καλλιτέχνη –με την κραυγή ή τους βρικόλακες να κυριαρχούν στο εξπρεσιονιστικό σύμπαν του. Εντούτοις, με τη χρήση πράσινων, μπλε και ροζ λεπτομερειών στις χιονισμένες βουνοκορφές σε μια τόσο (φαινομενικά) ήσυχη σκηνή, ο καλλιτέχνης εγχέει τον γνώριμο ενθουσιασμό και συγκίνηση των πιο γνωστών του έργων.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΛΕΓΡΙΝΗΣ / [email protected]