Καθώς για τους περισσότερους από εμάς η εξωτερική μας εμφάνιση παίζει σοβαρό ρόλο, μια δερματική ασθένεια με έντονα αποτυπώματα στο δέρμα, όπως η ψωρίαση, δικαιολογημένα αντιμετωπίζεται με φόβο από πολλούς. Δείτε, γιατί προκαλείται, ποια είναι τα συμπτώματα και πώς αντιμετωπίζεται.

Η λέξη ψωρίαση προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη «ψώρος» (λέπι) ήταν γνωστή χιλιάδες χρόνια πριν και αναφέρεται στη βίβλο (Λευϊτικόν).

Η ψωρίαση είναι μια συχνή χρόνια, η οποία τις περισσότερες φορές υποτροπιάζει και δύσκολα θεραπεύεται.

Η κλινική εικόνα χαρακτηρίζεται από ερυθηματώδεις κηλίδες, βλατίδες και πλάκες, οι οποίες καλύπτονται από λέπια. Η συχνότερη εντόπιση των βλαβών είναι κυρίως στους αγκώνες και στα γόνατα, χωρίς να αποκλύονται άλλα σημεία του σώματος. Σήμερα, σε παγκόσμιο επίπεδο εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από ψωρίαση. Υπολογίζεται ότι το 1-2% του πληθυσμού υποφέρει από κάποια μορφή ψωρίασης.

Η ψωρίαση είναι νόσος που προκαλεί σωματική και ψυχολογική διαταραχή και προσβάλλει σημαντικό τμήμα του πληθυσμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι Αμερικάνοι της φυλής Samoa, δεν προσβάλλονται από ψωρίαση σε αντίθεση με κατοίκους συγκεκριμένης περιοχής στη Νορβηγία όπου το ποσοστό εμφάνισης είναι 4.8%, της Δανίας σε ποσοστό 2.9% και στα Νησιά Faoroe το ποσοστό φτάνει το 2.8%.

Γιατί προκαλείται;

Η αιτία που προκαλεί την ψωρίαση παραμένει προς το παρόν άγνωστη, αν και τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί αρκετή πρόοδος αναφορικά με την κατανόηση της αιτιοπαθογένειας της νόσου και αφορά την κληρονομική προδιάθεση για την εκδήλωση της και τους διάφορους εκλυτικούς παράγοντες για την κλινική εμφάνισή της.

Η κληρονομική προδιάθεση ίσως είναι απαραίτητη για την εμφάνιση της ψωρίασης, παρόλα αυτά χρειάζεται και η σπίθα που θα πυροδοτήσει τις διάφορες παθοφυσιολογικές διαδικασίες, με κατάληξη την ανάπτυξη της τυπικής ψωριασικής δερματικής βλάβης. Πολλοί είναι οι παράγοντες που διεκδικούν το ρόλο της «σπίθας», αλλά για κανέναν προς το παρόν δεν υφίσταται πειστική και καθοριστική απόδειξη.

Έτσι, σήμερα είμαστε γνώστες του μηχανισμού μέσω του οποίου εκδηλώνεται η ψωρίαση, αλλά αγνοούμε το αίτιο ή τα αίτια που τον ενεργοποιούν. Οι ψυχολογικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση της νόσου, καθώς μπορεί να εμφανισθεί ή να επιδεινωθεί μετά από ένα έντονο ψυχικό τραύμα. Το γεγονός δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο γιατί η εμφάνιση του ψωριασικού εξανθήματος δημιουργεί περισσότερη ψυχική ένταση. Δεν είναι άσχετο το γεγονός ότι οι ψωριασικοί ασθενείς παρουσιάζουν συχνά άγχος και κατάθλιψη, αν και πολύ σπάνια χρειάζονται ψυχιατρική παρακολούθηση.

Στις περιοχές του δέρματος όπου εμφανίζεται η νόσος το δέρμα γίνεται παχύτερο και είναι έντονα κόκκινο. Η ερυθρότητα του δέρματος οφείλεται στη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων του χορίου, με αποτέλεσμα την ταχύτερη ροή του αίματος στο δέρμα.

Επίσης, η αύξηση του πάχους του δέρματος και η συνεχής ανανέωση όπως και η παρουσία αργυροχόων λεπιών στην επιφάνεια των δερματικών βλαβών της νόσου αποτελούν το κλινικό αποτέλεσμα που προκύπτει από τον αυξημένο ρυθμό κερατινοποίησης των κυττάρων της επιδερμίδας (υγιές δέρμα: 24 ημέρες, ψωριασικό δέρμα: 5 ημέρες).

Μορφές ψωρίασης

Υπάρχουν διάφορες κλινικές μορφές της νόσου, αλλά η πιο συχνή είναι η κοινή ψωρίαση (κατά πλάκας ψωρίαση), η οποία αποτελεί περίπου το 90% όλων των μορφών της. Στην κοινή ψωρίαση οι ψωριασικές πλάκες έχουν κόκκινο χρώμα και ξεχωρίζουν από το γύρω φυσιολογικό δέρμα και στην επιφάνεια τους καλύπτεται από λέπια αργυρόχροα.

Η σταγονοειδής ψωρίαση χαρακτηρίζεται από πολύ μικρές και οι βλάβες συνήθως υποχωρούν από μόνες τους μέσα σε λίγες εβδομάδες και γενικά πιστεύεται ότι η σταγονοειδής ψωρίαση έχει καλή πρόγνωση.

Η γενικευμένη, θεωρείται σπάνια μορφή ψωρίασης και οι πλάκες της νόσου καταλαμβάνουν σχεδόν όλη την επιφάνεια του δέρματος, εκδηλώνεται σταδιακά ή και αιφνίδια. Τα λέπια εδώ είναι λιγότερα και το δέρμα είναι έντονα ερυθρό, γεγονός που έχει σαν αποτέλεσμα την απώλεια περισσότερου νερού και θερμότητας από την επιδερμίδα.

Η ψωρίαση των νυχιών εμφανίζεται στο 30% των ασθενών και μπορεί να συνυπάρχει με μία από τις άλλες μορφές της νόσου. Η τυπική βλάβη δίνει την εικόνα σταγόνας λαδιού και συνήθως εντοπίζεται στα νύχια των χεριών. Μερικές φορές τα νύχια αλλάζουν χρώμα, ενώ εάν επιμολυνθούν παίρνουν καφέ ή πράσινη καφέ απόχρωση.

Η φλυκταινώδης ψωρίαση , η οποία θεωρείται ιδιαίτερα σπάνια και στα πλαίσια της κλινικής της εικόνας παρατηρούνται φυσαλίδες με πύον με/ή χωρίς και τις τυπικές ψωριασικές δερματικές βλάβες.

Τέλος, περίπου 30 % των ασθενών με ψωρίαση εμφανίζουν ψωριασική αρθρίτιδα (2-3% του γενικού πληθυσμού εμφανίζει ψωριασική αρθρίτιδα) Η ψωριασική αρθρίτιδα προσβάλλει συνήθως τις μικρές αρθρώσεις των χεριών και των παιδιών. Οι αρθρώσεις παρουσιάζονται οιδηματώδεις και επώδυνες. Μερικές φορές προσβάλλονται και άλλες αρθρώσεις όπως στον αγκώνα, στην πλάτη και στα ισχία. Ο διαχωρισμός της ψωριασικής από τη ρευματοειδή αρθρίτιδα γίνεται με ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις.

Οι ασθενείς με ψωρίαση εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο για:

-Παχυσαρκία

-Κάπνισμα

-Σακχαρώδη διαβήτη

-Υπέρταση

-Έμφραγμα του μυοκαρδίου

-Αυξημένη καρδιαγγειακή θνησιμότητα (από στεφανιαία νόσο, ΑΕΕ, πνευμονική εμβολή)

-Κατάθλιψη (5.5% εμφανίζουν αυτοκτονικό ιδεασμό)

Αντιμετώπιση-Θεραπεία

Έχει παρατηρηθεί ότι το κάπνισμα και η κατάχρηση οινοπνευματωδών ποτών επιδεινώνουν την ψωρίαση. Στη θεραπεία της ψωρίασης θα πρέπει από την αρχή να ξεκαθαρισθεί ότι δεν υφίσταται προς το παρόν ριζική θεραπεία της νόσου και ότι οι εφαρμοζόμενες θεραπευτικές αγωγές απλά συντελούν στην εξαφάνιση του εξανθήματος από το δέρμα (κάθαρση).

Η θεραπευτική αντιμετώπιση διαφέρει από μορφή σε μορφή ψωρίασης, αλλά και από ασθενή σε ασθενή. Συνήθως αρχίζουμε με ήπια θεραπεία για να συνεχίσουμε μία άλλη εντονότερη. Γι΄ αυτό απαιτείται συνεργασία γιατρού – ασθενούς και απόλυτη εμπιστοσύνη στην επιλογή του δερματολόγου. Η θεραπεία της νόσου γίνεται με πολλούς τρόπους και είναι είτε τοπική είτε συστηματική και πρέπει να περιλαμβάνει τα παρακάτω στάδια:

-στην τοπική θεραπευτική αγωγή περιλαμβάνονται: κερατολυτικές κρέμες και αλοιφές, τοπικά κορτικοστεροειδή

-υπεριώδης ακτινοβολία Β (UVB)

-στην συστηματική θεραπευτική αγωγή της νόσου περιλαμβάνεται η μεθοτρεξάτη, τα ρετινοειδή, η φωτοχημειοθεραπεία-PUVA και η κυκλοσπορίνη

τα τελευταία χρόνια στη θεραπεία της ψωρίασης έχουν προστεθεί και οι βιολογική παράγοντες οι οποίοι προσφέρονται για τη θεραπεία σε ασθενων με μέτρια έως σοβαρής μορφής ψωρίαση.

Να θυμάστε:

-Η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική.

-Πρέπει να αποφεύγονται οι μικροί ή μεγαλύτεροι τραυματισμοί του δέρματος.

-Η ψωρίαση δεν επηρεάζει αυτή καθαυτή τη σεξουαλική ικανότητα και δραστηριότητα.

-Η κακή ψυχολογική κατάσταση του ασθενούς επηρεάζει τη νόσο.

-Η ψωρίαση δεν επηρεάζει τη γονιμότητα και την εγκυμοσύνη. Απαιτείται όμως προσοχή στη χρήση φαρμάκων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Με την επιστημονική συνεργασία του www.iator.gr .