Η σημερινή Σμύρνη, μια «ανάσα» από τη Χίο, εκτός από ένα τμήμα της, σε τίποτα δε θυμίζει την ανατολίτικη όψη της παλαιάς Σμύρνης, με το ιπποκίνητο τραμ της προκυμαίας, τα στενά σοκάκια και τα ξύλινα σπίτια. Ταξιδέψτε στη σημερινή πόλη, όπου τίποτα σχεδόν δε μένει για να θυμίζει την παλιά, ελληνική ιστορία της.

Στον ανατολικό μυχό ενός κόλπου απέναντι από τη Χίο, στα κεντρικά τουρκικά παράλια του Αιγαίου πελάγους, βρίσκεται η ιστορική πόλη της Σμύρνης ( http://bit.ly/Q4AMt8 ), μία από τις αρχαιότερες πόλεις και λιμένες της Μεσογείου, που καταστράφηκε και πυρπολήθηκε, από τους Τούρκους, το 1922 και κατοικήθηκε από ελληνικούς πληθυσμούς από την αρχαιότητα και μέχρι τότε.

Μέχρι πριν τη μικρασιατική καταστροφή του 1922, η Σμύρνη (μόνο η πόλη) αριθμούσε 370.000 κατοίκους, εκ των οποίων 165.000 ήταν Έλληνες, 80.000 Οθωμανοί Τούρκοι, 55.000 Εβραίοι, 40.000 Αρμένιοι, 6.000 Λεβαντίνοι και 30.000 διάφοροι άλλοι ξένοι. Επικρατούσα γλώσσα ήταν η ελληνική εκ της οποίας η πόλη είχε ένα καθαρό ελληνικό χρώμα με σχετικά ανεπτυγμένο εμπόριο και πολιτιστικές εκδηλώσεις, έτσι ώστε να αποκαλείται από τους Τούρκους ως «Γκιαούρ Ιζμίρ» (= Σμύρνη των απίστων).

Η σημερινή Σμύρνη παραμένει μια γοητευτική παραθαλάσσια πόλη, στην οποία λίγα σώζονται από το ιστορικό και πολύπαθο παρελθόν της, καθώς όσα κτήρια δεν καταστράφηκαν με τη μεγάλη πυρκαγιά του '22, γκρεμίστηκαν κατά τις δεκαετίες του '60 και του '70 και αντικαταστάθηκαν από (άχαρα ως επί το πλείστον) κτηριακά συγκροτήματα και πολυκατοικίες.

Είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας, μετά την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα και ο σημαντικότερος εισαγωγικός και εξαγωγικός εμπορικός λιμένας της Τουρκίας. Περικυκλωμένη από βουνά, αλλά και θάλασσα, σε ένα εντυπωσιακό σημείο, δημιουργεί αντιφατικά συναισθήματα στον επισκέπτη, τόσο για το ταραχώδες παρελθόν της, όσο και για το μοντέρνο παρόν της.

Μέχρι το 1922 η πόλη διακρίνονταν στον «Πάνω Μαχαλά», το αρχαιότερο τμήμα της πόλης, όπου διέμεναν κυρίως Τούρκοι, Εβραίοι και λίγοι Έλληνες και στον «Κάτω Μαχαλά» ή «Κάτω Πόλη», το νεότερο τμήμα, όπου διέμενε ο κυρίως χριστιανικός πληθυσμός, οι Αρμένιοι και οι Έλληνες, μέχρι και την έναντι ΒΔ ακτή, το λεγόμενο Κορδελιό.

Φωτογραφία: http://www.izmir.bel.tr

Η σημερινή Σμύρνη

Η σημερινή Σμύρνη, εκτός από ένα τμήμα της τουρκικής συνοικίας του άλλοτε Πάνω Μαχαλά και της Πούντας με τους λιθόστρωτους δρόμους, σε τίποτα δε θυμίζει την ανατολίτικη όψη της παλαιάς Σμύρνης, με το ιπποκίνητο τραμ της προκυμαίας, τα στενά σοκάκια και τα ξύλινα σπίτια. Στην τεράστια έκταση των άλλοτε έξι συνοικιών, της Αγίας Αικατερίνης, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Τρύφωνα, της Ευαγγελιστρίας, του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Ιωάννη και κάποιων τμημάτων άλλων παλαιών συνοικιών, εκτείνεται σήμερα το περίφημο πολιτιστικό πάρκο της Σμύρνης, έκτασης 300.000 τ.μ. που αποτελεί μικρογραφία του πάρκου της Μόσχας και περιλαμβάνει μικρές λίμνες, ζωολογικό κήπο, ταβέρνες και τις εγκαταστάσεις της ετήσιας εμπορικής έκθεσης με μόνιμα περίπτερα εκθετών σε αρχαίο ελληνικό ρυθμό. Στη θέση του άλλοτε ναού του Αγίου Δημητρίου μέσα στο πάρκο έχει ανεγερθεί το Αρχαιολογικό Μουσείο της Σμύρνης με πλήθος εκθεμάτων της αρχαίας ελληνικής, ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής.

Η «καρδιά» της πόλης, θεωρείται η πλατεία του άλλοτε Διοικητηρίου (Konak Meydani), με τον γραφικό Πύργο του Ρολογιού, απέναντι από την οποία βρίσκεται η αποβάθρα των μικρών επιβατηγών πλοίων που εξυπηρετούν τη συγκοινωνία με τα παράλια περίχωρα της Σμύρνης.

Φωτογραφία: http://el.wikipedia.org

Mην παραλείψετε να ανεβείτε στο «βελούδινο κάστρο» Kadifekale Castle, νότια της πλατείας Konak, που χτίστηκε από το διάδοχο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Λυσίμαχο στην ερειπωμένη ακρόπολη της αρχαίας πόλης και αποτελεί ορόσημο της περιοχής. Το κάστρο προσφέρει πανοραμική θέα στην πόλη και στο λιμάνι.

Eκπληκτική θέα της πόλης και του κόλπου της Σμύρνης, μπορείτε να απολαύσετε και από το Asansör, ένα ασανσέρ 40 μέτρων που κατασκευάστηκε το 1907από έναν Εβραίο έμπορο, για να διευκολύνει τότε τους κατοίκους που είχαν σπίτια στο λόφο. Σήμερα, οι τουρίστες το χρησιμοποιούν για να θαυμάσουν τη θέα των παλαιών συνοικιών και της πόλης, είτε για να πιουν τον καφέ τους στα… ψηλά.

Το παραλιακό μέτωπο

Η παλιά προκυμαία «Κε» -κάποτε με τα πανέμορφα αρχοντικά με τους καταπράσινους κήπους τους- που εκτείνεται από τα βόρεια μέχρι τα νότια της πόλης, μεγάλωσε με επιχωματώσεις και δημιουργήθηκε το νέο λιμάνι όπου καταλήγει η μεγάλη λεωφόρος Ataturk Caddesi. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη μεγάλη πυρκαγιά αφανίστηκαν όλα τα όμορφα κτήρια της παραλίας και κάθε ίχνος που θα μπορούσε να θυμίζει την παλιά, ελληνική Σμύρνη.

Στο βόρειο άκρο της, βρίσκεται το Alsancak, η παλιά ελληνική συνοικία Πούντα, μια ωραία περιοχή με εστιατόρια και μπαρ, με θέα το Αιγαίο Πέλαγος. Εκεί βρίσκεται και ο σιδηροδρομικός σταθμός του Alsancak, ένα κτήριο του 1858 σε αποικιακό στυλ.

Φωτογραφία: http://www.izmir.bel.tr

Κοντά στο παλιό λιμάνι, όπου βρίσκεται το τελωνείο, απέναντι από την πλατεία Cumhuriyet Meydanı, θα δείτε το Sevgi Yolu, το «σοκάκι των ερωτευμένων» με ζωγράφους του δρόμου και υπαίθριους βιβλιοπώλες.

Τα παζάρια

Το Kemeralti Bazaar είναι μία ιστορική αγορά στην ομώνυμη, οθωμανική συνοικία στο κέντρο της Σμύρνης, που χρονολογείται από το 16ο αιώνα. Στο πολύβουο παζάρι, θα βρείτε τα πάντα -από σουβερνίρ, μέχρι χαλιά, ασημικά είδη και δερμάτινα- σε πολύ καλές τιμές. Κοντά βρίσκεται και το εντυπωσιακό Hisar Cami, το παλιότερο τζαμί της πόλης.

Το Kizlaragasi Han Bazaar είναι ένα ακόμη παζάρι και σημαντικό αξιοθέατο της πόλης, με αγορά όπου πωλούνται τα πάντα, αλλά και παραδοσιακά τεϊπωλεία.

Χώροι πολιτισμού

Φωτογραφία: http://www.izmir.bel.tr

Υπάρχουν εξαιρετικά εντυπωσιακά μουσεία, αλλά και χώροι πολιτισμού στην περιοχή της Σμύρνης, που αντικατοπτρίζουν ένα κομμάτι της πλούσια ιστορίας και του πολιτισμού της. Το Μουσείο Ατατούρκ «θυμάται» τη ζωή του ιδρυτή της και διαθέτει μια σειρά από προσωπικά αντικείμενα, ενώ στο Αρχαιολογικό Μουσείο στην πλατεία Konak, παρουσιάζεται μια εντυπωσιακή συλλογή από αρχαία και ρωμαϊκά εκθέματα που βρέθηκαν στην Πέργαμο, στην Ιασό, στην Αλικαρνασσό και στην αρχαία Σμύρνη.

Επίσης, στο Πάρκο Πολιτισμού (Kultur Park Alani) της πόλης, βρίσκεται το Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας και το Μουσείο Τεχνών και Γλυπτικής, που στεγάζει ένα μείγμα από τουρκικά έργα ζωγραφικής, γλυπτά και κεραμικά.

Σμυρνιώτικες νοστιμιές

Φωτογραφία: http://en.wikipedia.org

Η σμυρνιώτικη κουζίνα δε χρειάζεται πολλές συστάσεις, καθώς πολλά από τα φαγητά της πόλης, είναι γνωστά κι εδώ, από τους πρόσφυγες που τα έφεραν μαζί τους το 1922.

Μη φύγετε χωρίς να δοκιμάσετε Kadinbudu Kofte (από άπαχο μοσχαρίσιο κιμά και ρύζι), Keşkek (πουρές σιταριού), κεμπάπ, αλλά και διάφορες πίτες όπως η Acmali και φυσικά τους περίφημους λουκουμάδες της Σμύρνης και το simit, που θυμίζει πολύ το δικό μας κουλούρι Θεσσαλονίκης.

Πόπη Αθανασοπούλου

[email protected]