Πέντε μέρες, τέσσερις πόλεις, τρεις χώρες.

Μια βαρκάδα στις Δαλματικές ακτές με φόντο το King’s Landing έγινε η αφορμή για να εισπνεύσουμε πολύ μεσαιωνικό αέρα προτού το ταξίδι μας οδηγήσει στη «Νύμφη της Αδριατικής» με τα ιταλικά της vibes κι έπειτα στην (πιο) όμορφη των Βαλκανίων που λάμπει μέσα στις πληγές της.   

Μέσα σε πέντε μέρες το μίνι roadtrip σε τρεις χώρες των Βαλκανίων μας χάρισε μια πλήρη παλέτα χρωμάτων, απέραντη φυσική ομορφιά, τρομερά διαφορετικές εικόνες και πολλή ιστορία. Με αφετηρία την ευρωπαϊκή Κροατία, επισκεφτήκαμε το Μαυροβούνιο και τη Βοσνία για να έχουμε πια στο τέλος ξεκάθαρη την ετυμηγορία, τα παρεξηγημένα μας Βαλκάνια είναι υπέροχα.  

Στάση πρώτη: Ντουμπρόβνικ (Κροατία), το «διαμάντι της Αδριατικής» 

«You call it King’s Landing, we call it home» αναγράφεται σε μία πινακίδα στο Ντουμπρόβνικ η οποία συνοψίζει την παραζάλη που βιώνει η πόλη τα τελευταία χρόνια. Η παραζάλη ονομάζεται Game of Thrones και έχει χαρίσει πλήθη επισκεπτών και τεράστια τουριστική ανάπτυξη στην πόλη που φιλοξένησε μέρος των γυρισμάτων της σειράς. Αν επομένως είσαι φαν της, θα τη λατρέψεις όταν ανακαλύψεις το Walk of Shame ή την πόλη Qarth. Και να μην είσαι όμως φαν της σειράς, θα λατρέψεις την πόλη για την μεσαιωνική της αύρα, τα τείχη, τις πύλες, τις μπαρόκ εκκλησίες, τις γκόθικ πινελιές, την θέα, την τερακότα, τα ιταλικής έμπνευσης και επιρροής στενάκια με τα αναρίθμητα σκαλοπάτια που σου βγάζουν την ψυχή-η πόλη δεν είναι φιλική για ανθρώπους με κινητικά προβλήματα ή γονείς μα καροτσάκι.  

Η Κροατία μπήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2013 και, παρόλο που δεν έχει ενταχθεί ακόμα στην Ευρωζώνη, στις περισσότερες συναλλαγές- με εξαίρεση τα μέσα μεταφοράς- το ευρώ γίνεται δεκτό.  Το ίδιο ισχύει για Μαυροβούνιο και Βοσνία-Ερζεγοβίνη. 

Όταν μιλάμε για το Ντουμπρόβνικ και την ομορφιά του εννοούμε κυρίως την Παλιά Πόλη η οποία αποτελεί μνημείο πολιτιστική κληρονομιάς της Unesco και η εμπειρία της οποίας δεν μπορεί να είναι ολοκληρωμένη αν δεν την θαυμάσεις (και) από κάπου μακριά. Θες από τα τείχη, θες από την πάνω πλευρά της πόλης, θες από το τελεφερίκ, θες από τη θάλασσα και ενώ κάνεις βαρκάδα, η θέα θα σου δώσει μια πανοραμικά καλύτερη εικόνα της πόλης και της ομορφιάς της.  

Η τουριστική άνθηση της πόλης έχει οδηγήσει σε τσουχτερές τιμές, ιδιαίτερα στο φαγητό, τα μουσεία- αξιοθέατα και φυσικά τα καταστήματα με τα επίσημα προϊόντα GOT.  

Στάση δεύτερη: Κότορ (Μαυροβούνιο), η «νύμφη της Αδριατικής» 

Αν στο Ντουμπρόβνικ είναι ξεκάθαρη η ιταλική επιρροή, στο Κότορ πραγματικά αμφιβάλεις για το πού βρίσκεσαι, στο Μαυροβούνιο ή στην Ιταλία. Τα περίπου 400 χρόνια βενετσιάνικης κατοχής έχουν αφήσει τα σημάδια τους στην περιοχή η οποία πλέον αποτελεί ένα πρώτης τάξης τουριστικό θέρετρο με λιμάνι και γαλανά νερά, φημισμένα τείχη με πύλες και ένα πετρόχτιστο κέντρο με πολύχρωμα στενοσόκακα που η Unesco δεν θα άφηνε απροστάτευτο.  

«Μου έχεις στοιχίσει όσο τα τείχη του Κότορ» (Tu me costi come I muri de Cattaro) λέει μια παλιά βενετσιάνικη φράση για να υποδηλώσει πως κάτι είναι τόσο ακριβό όσο τα τείχη της παραθαλάσσιας πόλης τα οποία χρειάστηκαν εκατοντάδες χρόνια και πολλά έξοδα για να ολοκληρωθούν. 

Λόγω της βενετσιάνικης επιρροής, επίσημο έμβλημα της πόλης αποτελεί το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου, ωστόσο, σε κάθε στενό σου συστήνονται τα πραγματικά σύμβολα του Κότορ, οι γάτες της. Αναρίθμητες, παιχνιδιάρες, από πολλές διαφορετικές ράτσες οι γάτες είναι κυριολεκτικά παντού, στα μαγαζιά, στα σοκάκια, στις πόρτες, στις χαραμάδες, στα πόδια σου. Οι τουρίστες τις λατρεύουν, οι κάτοικοι τις προσέχουν, οι έμποροι τις πλασάρουν στα τουριστικά σουβενίρ και η πόλη τους έχει φτιάξει μέχρι και μουσείο! 

Η πόλη βρίσκεται στον Κόλπο του Κότορ προσφέροντας αρκετές ευκαιρίες για εξορμήσεις σε άλλα παραθαλάσσια μέρη, ενώ το απόλυτο must είναι η επίσκεψη στη νησίδα η Παναγία των Βράχων (Our Lady of the Rocks).  

Προσοχή: Οι έλεγχοι στα σύνορα Κροατίας- Μαυροβούνιου μπορούν να ξεφύγουν, σε ώρα και λογική.  

Στάση τρίτη: Μόσταρ (Βοσνία και Ερζεγοβίνη), ο κράχτης της Ερζεγοβίνης 

Μία από τις εκδρομές που προτείνονται πιο συχνά στο Ντουμπρόβνικ είναι το Μόσταρ. Μην κάνεις το λάθος και δεν ενδώσεις. Περίπου 3-3,5 ώρες χωρίζουν τις δύο πόλεις και αν το Μόσταρ δεν ήταν πανέμορφο, θα έλεγα πως και μόνο η διαδρομή με το εκπληκτικό φυσικό τοπίο αξίζει τον κόπο. Για καλό μας αξίζει και η ίδια πόλη με το διάσημο γεφύρι της (Stari Most) που αναμενόμενα αποτελεί μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco.  

Στο Μόσταρ, και γενικά στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, μπορείς να φας σαν άρχοντας, μιας και όλα είναι πάρα πολύ φθηνά και οι Βόσνιοι μόνο τσιγγούνηδες δεν είναι με την ποσότητα.  

Μπαίνοντας στο Μόσταρ αντικρύζεις μια τυπική επαρχιακή πόλη αρκετά αδιάφορη και με μεγάλα περιθώρια βελτίωσης. Χρειάζεται να μπεις στο μικρό πλακόστρωτο λαβύρινθο του κέντρου για να διαπιστώσεις την ξακουστή ομορφιά της περιοχής. Ξεκάθαρο το ανατολίτικο στοιχείο, η γέφυρα πανέμορφη- αν και όχι η μοναδική-, τα νερά του ποταμού Νερέτβα ψεύτικα. Το γραφικό και από άλλη εποχή σκηνικό «πνίγεται» από τα μπλε νερά και τα πράσινα βουνά. Αυτό είναι το Μόσταρ και η αψεγάδιαστη ομορφιά του που δεν σε υποψιάζει καθόλου για το παρελθόν του, αν και συχνά με επιγραφές ζητάει από τους επισκέπτες να μην ξεχνούν.  

Οι φωτογραφίες της εξαιρετικής έκθεσης «War photo exhibition» συμπυκνώνουν όλη τη φρίκη του πολέμου της Βοσνίας, και κάθε πολέμου.  

Μεγάλο μέρος της πόλης, όπως και η οθωμανική γέφυρα Stari Most, καταστράφηκαν το 1993 κατά τη διάρκεια του πολέμου της Βοσνίας. Η γέφυρα ανακατασκευάστηκε μετά τη λήξη του πολέμου και πλέον θεωρείται σύμβολο συμφιλίωσης, συνεργασίας και συνύπαρξης διαφορετικών πολιτισμικών, εθνοτικών και θρησκευτικών κοινοτήτων. 

Στάση τέταρτη: Σαράγεβο (Βοσνία και Ερζεγοβίνη), η κοσμοπολίτισσα των Βαλκανίων 

Αν η ανακατασκευή της γέφυρας του Μόσταρ συμβολίζει την συνύπαρξη των διαφορετικών λαών, τι να πει και το Σαράγεβο; Μια βόλτα στην πόλη και βλέπεις χώρους λατρείας για τους μουσουλμάνους, τους χριστιανούς ορθόδοξους, τους καθολικούς και τους εβραίους. Μια βόλτα στην πόλη και βλέπεις κτίρια γαζωμένα από την περίοδο του πολέμου και συνθήματα «Μην ξεχνάς τη Σρεμπρένιτσα». Μια βόλτα στην πόλη και βλέπεις το παρελθόν να συνυπάρχει με το παρόν, το μοντέρνο με το παραδοσιακό, τα παλιακά μαγαζάκια στην αγορά με τα μεγάλα και λαμπερά mall, τις πληγές και τις σκιές του παρελθόντος με την ομορφιά. Μια βόλτα στην πόλη και βλέπεις το σημείο όπου συναντιούνται οι πολιτισμοί. 

Στον δρόμο Ferhadija υπάρχει το σημείο «Meeting of Cultures» όπου σμίγουν οι δύο διαφορετικοί πολιτισμοί που διαμόρφωσαν και δίχασαν το Σαράγεβο, η Δύση και η Ανατολή, η αυστρο-ουγγρική και η οθωμανική επιρροή, ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ.   

Το Σαράγεβο είναι μια πόλη που προσφέρει αυτό που αποκαλούμε ουσιαστική ταξιδιωτική εμπειρία. Οι δρόμοι του είναι γεμάτοι από ιστορία. Κάποιοι την ουρλιάζουν και κάποιοι δεν την προδίδουν με τίποτα. Είναι στο χέρι σου πόση από αυτή θα ακούσεις, δεν μπορείς όμως να μην παρατηρήσεις τις πληγές της ή τις προσπάθειες αναγέννησης. 

Το Σαράγεβο φιλοξένησε την πρώτη πράξη του Α' Παγκόσμιου Πολέμου καθώς στην γέφυρα Latin δολοφονήθηκαν ο Αρχιδούκας Φραγκίσκος Φερδινάνδος της Αυστρίας και η γυναίκα του. 

ΙΩΑΝΝΑ ΒΑΡΔΑΛΑΧΑΚΗ