Από υπόγειες σπηλιές-πόλεις και παλιά μονοπάτια μέχρι μυστικές κρυψώνες, κάτω από την επιφάνεια της γης κρύβεται ένας εντελώς διαφορετικός, ατμοσφαιρικός κόσμος που ήρθε η ώρα να γνωρίσουμε.

Σταθμός Aldwych, Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο
Το London Transport Museum και οι ξεναγήσεις του στο «κρυμμένο» Λονδίνο επιτρέπει στους επισκέπτες να εξερευνήσουν τους σταθμούς μετρό της πόλης, συμπεριλαμβανομένου και του Aldwych. Ο πρώην αυτός σταθμός στη γραμμή Piccadilly άνοιξε το 1907 κι έκλεισε το 1994, με την αίθουσα των εισιτηρίων, τους ανελκυστήρες και τις εγκαταλελειμμένες πλατφόρμες να παραμένουν άθικτες. Προς το παρόν, οι ξεναγήσεις φυσικά έχουν σταματήσει λόγω Covid-19, αλλά όταν η κατάσταση ισορροπήσει, θα επανέλθουν.

Derinkuyu, Τουρκία
Η περιοχή της Καππαδοκίας στην Τουρκία έχει πολλές αξιοθαύμαστες αρχαίες υπόγειες πόλεις, αλλά το Derinkuyu, 750 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Κωνσταντινούπολης, είναι η μεγαλύτερη. Εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο σύστημα σπηλιών που έχει φτιαχτεί ποτέ από άνθρωπο με ρίζες στον 7ο και 8ο αιώνα π.Χ. και αποτελεί μια υπόγεια πόλη της Τουρκίας, η οποία μοιράζεται την ίδια ονομασία με την συμβατική Derinkuyu που βρίσκεται πάνω στο έδαφος. Το αρχαίο αυτό θαύμα της Ανατολίας έχει όλα τα στοιχεία ενός εξελιγμένου κέντρου, με σχολεία και εκκλησίες, αντί, όμως, να βρίσκεται στην επιφάνεια, σκαλίστηκε σε μαλακά ηφαιστειακά πετρώματα 60-85 μέτρα κάτω από την επιφάνεια, κάπου ανάμεσα στον 7-8ο αιώνα π.Χ. Ο λόγος που χτίστηκε υπογείως ήταν για την προστασία από τις επιθέσεις και τις λεηλασίες, ενώ όμως αρχικά ήταν ένα προσωρινό καταφύγιο, κατέληξε εντυπωσιακό, με κελάρια, οινοποιεία, μονοπάτια, τούνελ, διαδρόμους και αρκετά μεγάλο για να χωρέσει 20-50 χιλιάδες ανθρώπους, με πράγματα και τρόφιμα.

Παλιό Υπόγειο Σακραμέντο, Καλιφόρνια, ΗΠΑ
Στα τέλη του 1861, το Σακραμέντο στην Καλιφόρνια χτυπήθηκε από δυνατές θύελλες του Ειρηνικού, οι οποίες έστειλαν τα ποτάμια μέσα στην πόλη και οδήγησαν σε χιλιάδες θανάτους. Αντί, όμως, να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους, οι ντόπιοι πέρασαν χρόνια προσπαθώντας να υπερυψώσουν σπίτια και δρόμους κατά 2,7 μέτρα. Σήμερα, το Μουσείο Ιστορίας του Σακραμέντο πραγματοποιεί ξεναγήσεις σε κάποια από τα εγκαταλελειμμένα υπόγεια και δρόμους, με τους επισκέπτες να πρέπει να φορούν μάσκα και να τηρούν τις αποστάσεις.

Τούνελ Củ Chi, Χο Τσι Μιν, Βιετνάμ
Τα εν λόγω τούνελ βρίσκονται λίγο πιο έξω από την πόλη του Χο Τσι Μιν στο Βιετνάμ και κάποτε αποτελούσαν μέρος ενός μεγάλου δικτύου μικρών και σκοτεινών τούνελ που κατασκευάστηκαν από την Βιετκόνγκ, κάτω από την περιοχή  Củ Chi, προκειμένου να υπάρχει ένα καταφύγιο. Σήμερα είναι κι αυτό διαθέσιμο προς ξενάγηση στους τουρίστες.

Υπόγεια μονοπάτια της Blair Street, Εδιμβούργο, Σκωτία
Κάτω από την Παλιά Πόλη του Εδιμβούργου απλώνεται ένα τρομακτικό υπόγειο δίκτυο μονοπατιών, στα οποία μπορεί κανείς να δει μια σειρά από αίθουσες, ταβέρνες, εργαστήρια, αποθήκες εμπόρων του 18ου αιώνα. Στη συνέχεια, όμως, το μέρος παρήκμασε και αποτέλεσε το μέρος όπου κρύβονταν οι φτωχοί και εγκληματίες του 19ου αιώνα. Τη δεκαετία του 1980 ανακαλύφθηκε ξανά και έκτοτε πραγματοποιούνται τρομακτικές ξεναγήσεις για όποιον θέλει να εξερευνήσει την υπόγεια Σκωτία.