Σαν παγωμένες στο χρόνο, σε ένα παρθένο τοπίο μοναδικής ομορφιάς στη βορειοδυτική άκρη της χώρας, οι λίμνες των Πρεσπών και τα μικρά χωριά τους, αποτελούν έναν από τους πιο ιδιαίτερους και όμορφους προορισμούς της χώρας.

Τι κι αν βρίσκονται στη βορειοδυτική εσχατιά της Ελλάδας, τι κι αν για να τις επισκεφτεί κανείς -από την Αθήνα τουλάχιστον- χρειάζεται να διασχίσει τη μισή περίπου χώρα, οι λίμνες των Πρεσπών το αξίζουν και με το παραπάνω: για τη μοναδική ομορφιά τους, τη βιοποικιλότητα και τα γραφικά χωριά τους.

Η Μεγάλη Πρέσπα μοιράζεται ανάμεσα στην Ελλάδα, την Π.Γ.Δ.Μ, και την Αλβανία, ενώ η Μικρή Πρέσπα βρίσκεται κυρίως στη Ελλάδα κι ένα μικρό τμήμα στα δυτικά της ανήκει στην Αλβανία. Οι δύο λίμνες βρίσκονται σε υψόμετρο περίπου 850 μέτρα και διαχωρίζονται από μια αβαθή λωρίδα αμμώδους γης, μήκους περίπου 4 χλμ. και πλάτους 200–1000 μ.

Στο βόρειο τμήμα της Mικρής Πρέσπας, βρίσκονται δύο νησάκια, το  Bιδρονήσι  και ο Άγιος Aχίλλειος. Ο τελευταίος συνδέεται με τις όχθες της λίμνης, μέσω μιας πλωτής γέφυρα ς, που κάνει εύκολη την πρόσβαση σε αυτόν. Στο νησί του Αγίου Αχιλλείου θα δείτε αρχαιολογικά καθώς και βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία με σημαντικότερη τη βασιλική εκκλησία του 10ου αιώνα, ενώ εκεί διοργανώνονται επίσης οι πολιτιστικές εκδηλώσεις «Πρέσπεια» (το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου), που συγκεντρώνουν καλλιτέχνες διεθνούς εμβέλειας, ενώ στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται συναυλίες, ποιητικές βραδιές και ανοιχτό γλέντι.

Τα χωριά των λιμνών

Στις αρχές του 20ού αιώνα, στα 18 τότε χωριά των Πρεσπών, ζούσαν περίπου 10.000 κάτοικοι. Σήμερα κατοικούνται μόνο 13 χωριά που απαρτίζουν το Δήμο Πρεσπών και αριθμούν κάτι λιγότερο από 2.000 κατοίκους συνολικά. Οι άνθρωποι αυτοί απασχολούνται περισσότερο με τη γεωργία και ιδιαίτερα την καλλιέργεια των φασολιών, που θεωρούνται τα νοστιμότερα της Ελλάδας, ενώ λιγότεροι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και το ψάρεμα. Τα τελευταία χρόνια, ανοδική τάση παρουσιάζουν και οι ασχολίες που σχετίζονται με τον τουρισμό (παραδοσιακοί ξενώνες, αγροτουριστικές δραστηριότητες και προϊόντα).
Φτάνοντας στην περιοχή από τη Φλώρινα είτε την Καστοριά, αντικρίζουμε πρώτα τη Μικρή Πρέσπα και τη διασταύρωση αριστερά για το χωριό Μικρολίμνη. Δεξιά βρίσκονται τα χωριά Λευκώνας, Καλλιθέα και Πλατύ και η επόμενη διασταύρωση οδηγεί στον Λαιμό και τον Άγιο Γερμανό, ενώ αριστερά ο δρόμος οδηγεί προς τη Μεγάλη Πρέσπα, τους Ψαράδες, τον Άγιο Αχίλλειο, την Πύλη και το Βροντερό.
Τα πιο γνωστά και ανεπτυγμένα χωριά των Πρεσπών είναι οι Ψαράδες και ο Άγιος Γερμανός, στα βορειοδυτικά και τα βορειοανατολικά της Μικρής Πρέσπας αντίστοιχα. Στον πεζόδρομο των γραφικών Ψαράδων, συγκεντρώνεται όλη η κοινωνική ζωή του χωριού και εκεί θα βρείτε πολλές ταβέρνες, που σερβίρουν τις σπεσιαλιτέ της περιοχής. Πιείτε τον καφέ σας απολαμβάνοντας την ηρεμία του χωριού και πάρτε δυνάμεις για την επόμενη στάση σας.
Ο παλιός πλούτος του χωριού Άγιος Γερμανός, είναι αποτυπωμένος στην πολύ ιδιαίτερη αρχιτεκτονική των πέτρινων σπιτιών του, στα οποία ξεχωρίζουν οι λεπτομέρειες από διακοσμητικά, οι ξύλινοι εξώστες και τα αετώματα. Σε πολύ μικρή απόσταση βρίσκεται και το χωριό Λαιμός, η έδρα του Δήμου, με τα όμορφα σπίτια, τους ξενώνες και την αξιόλογη πολιτιστική δραστηριότητα (διαθέτει και μια μικρή Λαογραφική Συλλογή).
Εκτός από αυτά, τα πιο γνωστά και τουριστικά χωριά της περιοχής, υπάρχουν κι άλλα, μικρότερα, με λίγους κατοίκους, που όμως δεν υπολείπονται σε ομορφιές και γραφικότητα. Εκεί θα βρείτε τη μελαγχολική γαλήνη και τη χαλαρότητα που αναζητάτε, ενώ οι κάτοικοί τους θα σας κατακτήσουν με τη φιλόξενη διάθεσή τους.

Βαρκάδα στη μαγεία
Μην παραλείψετε να θαυμάσετε το τοπίο κάνοντας βαρκάδα στις λίμνες με τις χαρακτηριστικές βάρκες (πλάβες) και να επισκεφτείτε τα απομονωμένα ασκηταριά, αλλά και το «τριεθνές», το σημείο δηλαδή όπου τα νερά της Μεγάλης Πρέσπας ορίζουν τα σύνορα των τριών κρατών που την μοιράζονται.
Η ξενάγηση των ντόπιων βαρκάρηδων είναι μοναδική, όπως και οι παλιές ξύλινες εξέδρες της λίμνης όπου παλιά δένανε οι ψαράδες τις βάρκες τους, όταν η στάθμη του νερού ήταν ψηλότερη.
Από τους Ψαράδες με βάρκα, μπορείτε να επισκεφτείτε τα ασκηταριά της Παναγίας Ελεούσας, της Ανάληψης και της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, που βρίσκονται στις όχθες της Μεγάλης Πρέσπας.

Εθνικός Δρυμός
Ο Εθνικός Δρυμός Πρεσπών δημιουργήθηκε το 1974 και προστατεύεται από ελληνικές, ευρωπαϊκές καθώς και διεθνείς συμβάσεις, ενώ η λίμνη μικρή Πρέσπα προστατεύεται και από τη συνθήκη Ραμσάρ ως μοναδικός υγροβιότοπος. Είναι ο μεγαλύτερος από τους 10 Ελληνικούς Εθνικούς Δρυμούς καλύπτοντας έκταση 256 τετραγ. χλμ. με πυρήνα 50 τ. χλμ. που αποτελεί και την ζώνη απόλυτης προστασίας.
Το 1991 δημιουργήθηκε η Εταιρία Προστασίας Πρεσπών με τη βοήθεια της WWF που στήριξε τις προσπάθειες του τοπικού πληθυσμού να αναδείξουν και να προστατέψουν το φυσικό πλούτο της περιοχής τους.
Στις Πρέσπες θα βρείτε περισσότερα από 1500 είδη φυτών και μια συστάδα υπεραιωνόβιων βουνοκυπάρισσων και όσον αφορά στην πτηνοπανίδα, σημαντικότερη θεωρείται η παρουσία των δύο ειδών πελεκάνου, (ροδοπελεκάνου και αργυροπελεκάνου). Εκτός όμως από τα πουλιά, υπάρχει σημαντικός αριθμός θηλαστικών, ερπετών και αμφιβίων, αλλά και σημαντικότατη ιχθυοπανίδα.

Φαγητό για να… γλείφεις τα δάχτυλά σου
Επισκεφτείτε τις παραδοσιακές ταβέρνες της περιοχής και δοκιμάστε ψάρια της λίμνης (γριβάδια, τσιρόνια, μπράνα), αλλά και φρέσκες πέστροφες, τα εκλεκτά ντόπια κρέατα, τουρσιά, τυριά και φυσικά τα διάσημα φασόλια της περιοχής καθώς και το υπέροχο κρασί και τσίπουρο.
Δείτε εδώ παραδοσιακές συνταγές με προϊόντα των Πρεσπών.

Πώς θα πάτε:
Από την Αθήνα μέσω της Εθνικής Οδού έως τη Λάρισα και στη συνέχεια για Κοζάνη. Από εκεί μέσω Εγνατίας ως την Καστοριά. Επίσης, υπάρχει αεροπορική σύνδεση με το αεροδρόμιο Αριστοτέλης της Καστοριάς.
Γεωγραφικά οι Πρέσπες ανήκουν στο Νομό Φλώρινας, αλλά μπορείτε να φτάσετε εκεί και από την Καστοριά, καθώς οι λίμνες σχεδόν ισαπέχουν από τις δύο πρωτεύουσες των νομών.

Περισσότερες πληροφορίες για την περιοχή, αλλά και διάφορα καταλύματα, θα βρείτε στην ιστοσελίδα του Δήμου.

Πόπη Αθανασοπούλου
[email protected]