Από αμπέλια σε πέτρα, από γεύση σε μνήμη.

Στην καρδιά της Πελοποννήσου, η Αχαΐα και η Βόρεια Πελοπόννησος προσκαλούν σε ένα μοναδικό ταξίδι οινοτουρισμού, όπου το κρασί, η ιστορία και η γαστρονομία συνυφαίνονται με τη φυσική ομορφιά και την παράδοση. Από τους αμφιθεατρικούς αμπελώνες της Αιγιαλείας, που χαρίζουν εμβληματικούς οίνους όπως η Μαυροδάφνη και ο Μοσχάτος Πατρών, μέχρι τη Νεμέα, τη «Μέκκα» του Αγιωργίτικου, η περιοχή αποκαλύπτει τη βαθιά σχέση της γης με τον ελληνικό πολιτισμό. Διαδρομές όπως ο Οδοντωτός Σιδηρόδρομος, οι ιερές Μονές Αγίας Λαύρας και Μεγάλου Σπηλαίου, το Σπήλαιο των Λιμνών και τα μνημεία UNESCO στις Μυκήνες και την Επίδαυρο συνδέουν το παρελθόν με το σήμερα, ενώ τα σύγχρονα οινοποιεία προσφέρουν βιωματικές εμπειρίες γευσιγνωσίας. Εμείς κάναμε ένα χορταστικό πέρασμα μετά από κάλεσμα της Αναπτυξιακής Αχαίας και της Διευθύντριάς της, Ηρούς Τσιμπρή, στο πλαίσιο της οργάνωσης του Οινοτουρισμού στη Πελοπόννησο. Μάλιστα η πρόταση ήρθε την κατάλληλη στιγμή. Πάνω που έχεις οριακά εμπεδώσει την επιστροφή στην πρωτεύουσα μετά το καλοκαίρι, αλλά θες λίγη φυγή ακόμη. Και, όπως αποδείχτηκε, καλύτερος προορισμός δεν θα μπορούσε να υπάρξει. Αυτό το ταξίδι δεν ήταν απλώς μια γνωριμία με οινοποιεία· ήταν ένα ταξίδι στη γη που φιλοξενεί μνήμες, παραδόσεις και ανθρώπους που ζουν για το κρασί τους.

Δρόμοι του κρασιού

Η «οικογένεια» της Αχάιας Κλάους όπως αποτυπώθηκε σε πίνακα από αντιγραφή ασπρόμαυρης φωτογραφίας. 

Εύρημα με ημερομηνία 1944 στο κτήμα της Αχάιας Κλάους. 

Ο Ναός του Διός στον αρχαιολογικό χώρο Νεμέας. 

Η πρώτη στάση του ταξιδιού μας με βρήκε στους λοφίσκους της Αχαΐας, σε μια γη που μυρίζει χώμα, ήλιο και σταφύλι. Το Κτήμα Σκούρας δεσπόζει εκεί σαν φρουρά της παράδοσης, μια οικογενειακή επιχείρηση που από το 1981 έχει αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ιστορία του ελληνικού κρασιού. Η υποδοχή ήταν ζεστή και ταυτόχρονα γεμάτη αξιοπρέπεια: η Στέλλα Σκούρα, η δεύτερη γενιά, μας καλωσόρισε με χαμόγελο που συνδυάζει φιλοξενία και την αίσθηση μιας κληρονομιάς που δεν απλώς διατηρείται, αλλά ζει.

Η ξενάγηση ξεκίνησε μέσα από τα κελάρια του οινοποιείου. Οι μυρωδιές ήταν αναγνωρίσιμες, σχεδόν οικείες για όσους αγαπούν το κρασί: ξύλο, ώριμο σταφύλι, ελαφρά αρώματα βαρελιού και φρέσκου κρασιού. Κάθε βαρέλι έχει τη δική του ιστορία· η Στέλλα μάς μίλησε για τον τρόπο που επιλέγονται τα σταφύλια, πώς η θερμοκρασία και η υγρασία των κελαριών επηρεάζουν την ωρίμανση, και πώς η οικογένεια έχει καταφέρει να συνδυάσει την παράδοση με σύγχρονες τεχνικές οινοποίησης.

H Στέλλα Σκούρα. 

Καθώς προχωρούσαμε στους χώρους του οινοποιείου, η οικοδεσπότης μας εξηγούσε τη φιλοσοφία της οικογένειας: η φροντίδα για τη γη, ο σεβασμός στη φύση και η αναζήτηση της ισορροπίας ανάμεσα στη ντόπια ποικιλία και τα διεθνή πρότυπα. 

Έπειτα περιδιαβήκαμε στους αμπελώνες που απλώνονται γύρω από το οινοποιείο. Κάθε σειρά από αμπέλια έμοιαζε σαν καμβάς που περιμένει να ζωγραφιστεί από τον καιρό, τον ήλιο και τα χέρια των ανθρώπων. Η θέα ήταν σχεδόν θεατρική: λόφοι καλυμμένοι από πράσινο και μοβ, και στο βάθος, η θάλασσα που αντανακλούσε το φως του Οκτωβρίου. Ο αέρας ήταν γεμάτος αρώματα σταφυλιών και πεύκου, και κάθε αναπνοή σου θύμιζε τη σύνδεση ανάμεσα στη γη και το κρασί.

Στην ηλιόλουστη αίθουσα γευσιγνωσίας, η Στέλλα περιέγραψε λεπτομερώς τις τεχνικές παλαίωσης, τα βαρέλια από γαλλική δρυ και τη σημασία του μικροκλίματος της περιοχής για την ανάπτυξη των σταφυλιών. Η αφήγησή της δεν ήταν απλώς πληροφοριακή· είχε τη ζεστασιά και τον ρυθμό μιας οικογενειακής ιστορίας, σαν να μας περνούσε ένα μυστικό από γενιά σε γενιά. Η δοκιμή κρασιών όπου το Αγιωργίτικο συνυπάρχει με το Cabernet Sauvignon και τα Syrah, Αγιωργίτικο και Μαυροφίλερο συναντώνται σε ένα μπουκάλι, δεν ήταν απλώς γευστική εμπειρία· ήταν μάθημα για το πώς η επιλογή του σταφυλιού, ο χρόνος και η μέθοδος παραγωγής μπορούν να δημιουργήσουν κάτι μοναδικό.Κάθε γουλιά είχε χαρακτήρα και μας ταξίδεψε στη γη της Αχαΐας, στις πλαγιές και τα χώματα που δίνουν την ταυτότητα στο κρασί.

Δεν ήταν μόνο οι γεύσεις και τα αρώματα που εντυπωσίασαν· ήταν η ιστορία της οικογένειας Σκούρα, η φροντίδα και η αγάπη για τον τόπο, η συνειδητοποίηση ότι εδώ το κρασί είναι πολιτισμός. Καθώς περπατούσαμε ανάμεσα στα βαρέλια και τους αμπελώνες, ένιωσα πως βρίσκομαι μέσα σε ένα ζωντανό μουσείο: κάθε αντικείμενο, κάθε φιάλη, κάθε κελάρι αφηγείται την ιστορία μιας γης που δίνει ζωή, όχι μόνο κρασί.

Η εμπειρία στο Κτήμα Σκούρα σε αφήνει με την αίσθηση ότι το κρασί δεν είναι απλώς ποτό· είναι ζωή, παράδοση και συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον. Και καθώς φεύγαμε, η θέα των λόφων και των αμπελώνων που απλώνονταν μέχρι τον ορίζοντα μου θύμιζε ότι κάθε ποτήρι κρασί που θα δοκιμάσω από εδώ και πέρα, κουβαλάει μέσα του ένα κομμάτι αυτής της γης και αυτής της ιστορίας.

Η δεύτερη στάση μας ήταν το Κτήμα Παλυβού – ένας χώρος όπου το κρασί συναντά τη φαντασία. Στην άκρη ενός λόφου, λίγο μετά το οινοποιείο, ένα ανακαινισμένο παλιό βαγόνι τρένου στέκει πάνω σε ράγες, λες και μόλις σταμάτησε για να προσφέρει στους ταξιδιώτες του κρασιού ένα ποτήρι από τον πλούτο της Νεμέας. Εκεί, ανάμεσα σε σειρές από αμπέλια που απλώνονται μέχρι τον ορίζοντα, ο επισκέπτης νιώθει αμέσως πως αυτό το μέρος δεν είναι απλώς ένα οινοποιείο· είναι μια εμπειρία αισθήσεων και εικόνων.

Ο Γιώργος Παλυβός, συνεχίζοντας το έργο γενεών, έχει μετατρέψει το Κτήμα σε έναν ζωντανό οργανισμό, όπου κάθε σταφύλι, κάθε πέτρα και κάθε φύλλο διηγούνται μια ιστορία. Έτσι γεννιούνται οίνοι γεμάτοι σώμα, βαθύ κόκκινο χρώμα και αρώματα ώριμων φρούτων, που αναδεικνύουν το μοναδικό μικροκλίμα της περιοχής.

Καθίσαμε στο ξύλινο κατάστρωμα του βαγονιού και από εκεί η θέα απλωνόταν μέχρι τη θάλασσα — ένα τοπίο τόσο γαλήνιο που σχεδόν ξεχνούσες τον χρόνο. Στο τραπέζι, μπροστά μας, σειρές ποτηριών με διαφορετικές αποχρώσεις του κόκκινου: από το ζωηρό ρουμπινί έως το σκούρο, σχεδόν πορφυρό. Η γευσιγνωσία έγινε τελετουργία. Κάθε ποτήρι συνόδευε μια μικρή αφήγηση για τη γη, για τις μεθόδους καλλιέργειας, για τη διαδρομή από τον αμπελώνα στο κελάρι.

Λίγα λεπτά μακριά, ο Αρχαιολογικός χώρος της Νεμέας μάς περίμενε μέσα στη σιωπή του. Ανάμεσα στους κίονες του ναού του Δία, ο αέρας φέρνει ακόμα τον ήχο από τα αρχαία βήματα των αθλητών που συμμετείχαν στα Νέμεα, τους αγώνες που συναγωνίζονταν σε αίγλη τα Ολύμπια.

Η σύνδεση με το κρασί είναι άρρηκτη. Από την αρχαιότητα, η Νεμέα ήταν τόπος αφιερωμένος στη γη, στη γονιμότητα, στον Διόνυσο. Σήμερα, περπατώντας ανάμεσα στις πέτρες και τα απομεινάρια του σταδίου, νιώθεις πως το κρασί της περιοχής είναι η συνέχεια εκείνης της αρχαίας ευλογίας.

Το απόβραδο μας βρήκε στην ταβέρνα «17 Χωριά», ένα μικρό διαμαντάκι στην καρδιά της Νεμέας. Ο χώρος ήταν μια ζεστή αγκαλιά: πέτρα, ξύλο, παλιά αντικείμενα, εργαλεία, κανάτια, ρολόγια και φωτογραφίες που έμοιαζαν να έχουν σταματήσει τον χρόνο. Οι μυρωδιές έβγαιναν από την κουζίνα και γέμιζαν τον χώρο με υποσχέσεις: ζυμωτό ψωμί, κρασί που αναπνέει σε πήλινες κούπες, κρέας στη γάστρα και λαχανικά του τόπου.

Η ατμόσφαιρα ήταν αυθεντική. Οι συζητήσεις χαμήλωναν, σχεδόν σαν να ήμασταν σε ναό της απόλαυσης. Το κρασί, φυσικά, πρωταγωνιστής και πάλι — οι ετικέτες των γύρω οινοποιείων έδιναν νόημα σε κάθε μπουκιά. Ο χρόνος κύλησε ήσυχα, με μια αίσθηση οικειότητας, σαν να ήμασταν καλεσμένοι στο σπίτι φίλων.

Terra Vinum Hotel – Ησύχιο καταφύγιο ανάμεσα στα βουνά

Το απόγευμα, φτάσαμε στο Terra Vinum Hotel – ένα σύγχρονο καταφύγιο με τον χώρο να αποπνέει γαλήνη. Τα δωμάτια είναι ευρύχωρα, με θέα στα γύρω βουνά και η αισθητική του λιτή, γεμάτη φυσικά υλικά, ξύλο και πέτρα, γεγονός που σε κάνει να νιώθεις αμέσως οικεία. Από το μπαλκόνι, η νύχτα απλωνόταν αργά και τα φώτα  μακριά έμοιαζαν σαν μικρές φωτιές που σιγοκαίνε στον ορίζοντα. Ένα ποτήρι Αγιωργίτικο ήταν το μόνο που χρειαζόταν για να ολοκληρωθεί η ημέρα.

Το πρωινό της δεύτερης μέρας μάς βρήκε με το φως να απλώνεται πάνω από τους λόφους της Νεμέας, εκεί όπου το Κτήμα Σεμέλη δεσπόζει σαν αμπελουργικός ναός. Χτισμένο αμφιθεατρικά σε έναν λόφο, μοιάζει να επιπλέει πάνω στη θάλασσα των αμπελιών που το περιβάλλουν. Ο αέρας ήταν καθαρός, γεμάτος από το διακριτικό άρωμα του σταφυλιού και της γης — εκείνο το μείγμα δροσιάς και προσμονής που μόνο ένας τόπος αφιερωμένος στο κρασί μπορεί να έχει.

Η πρώτη εικόνα, μπαίνοντας στον χώρο, είναι η κομψότητα της αρχιτεκτονικής. Το κτίριο, μοντέρνο αλλά σε πλήρη αρμονία με το τοπίο, συνδυάζει λιτές γραμμές με φυσικά υλικά: πέτρα, ξύλο, μέταλλο. Είναι σαν να έχει χτιστεί για να στέκει διακριτικά μέσα στο περιβάλλον του, αφήνοντας την ομορφιά της φύσης να πρωταγωνιστεί. Οι αίθουσες , με τεράστιες τζαμαρίες, ανοίγουν προς τους αμπελώνες και αφήνουν το φως να πλημμυρίζει τον χώρο· η θέα κόβει την ανάσα.

Στο κελάρι, σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα δίπλα στα βαρέλια, δοκιμάσαμε κρασιά και μάθαμε ότι το Κτήμα Σεμέλη δεν είναι απλώς ένα οινοποιείο. Είναι ένας ολοκληρωμένος προορισμός. Με τις ξενοδοχειακές του εγκαταστάσεις, την πισίνα που μοιάζει να αιωρείται πάνω από την κοιλάδα και τον χώρο που λειτουργεί αποκλειστικά για ενηλίκους (adults only), δημιουργεί μια αίσθηση απόλυτης χαλάρωσης και πολυτέλειας. Το πρωινό μπορεί να σε βρει δίπλα στο νερό, με ένα ποτήρι αφρώδους ροζέ στο χέρι, ενώ τα αμπέλια γύρω σου φωτίζονται από τον ήλιο.

Κατά τη διάρκεια της γευσιγνωσίας, ο οινολόγος Γιάννης Φλεριανός, μας μίλησε για την φιλοσοφία της Σεμέλης: “Το κρασί είναι ζωντανό”, είπε, “και κάθε χρονιά είναι ένα διαφορετικό κεφάλαιο”. Δοκιμάσαμε Αγιωργίτικο, Ροδίτη, Chardonnay και Sauvignon Blanc· κάθε ποτήρι ήταν μια μικρή αποκάλυψη. Το Αγιωργίτικο, με τα βαθιά κόκκινα χρώματα και τα αρώματα ώριμων φρούτων, είχε την πυκνότητα και τη ζεστασιά της Νεμέας. Ο Ροδίτης, δροσερός και ισορροπημένος, ήταν σαν ανάσα πρωινού. Το Chardonnay, με τη βελούδινη υφή του και τη νύξη βανίλιας από το δρύινο βαρέλι, είχε κάτι το ευγενές, σχεδόν αριστοκρατικό.

Καθώς το φως άλλαζε μέσα στην αίθουσα, ένιωσα πως το κρασί και ο χώρος μιλούσαν την ίδια γλώσσα. Εδώ, η πολυτέλεια δεν είναι επίδειξη· είναι ησυχία, είναι ρυθμός, είναι η τέχνη του να αφήνεσαι. Στο τέλος, βγήκαμε στο μπαλκόνι. Ο αέρας ήταν γλυκός, τα αμπέλια σιωπηλά, και για μια στιγμή φάνηκε πως ο χρόνος σταμάτησε, όπως στα πιο όμορφα ταξίδια.

Αργότερα, αφήσαμε πίσω μας τη γη της Νεμέας και κινηθήκαμε προς τα ορεινά της Αχαΐας. Ο δρόμος ανηφόριζε μέσα από δάση και χαράδρες, ώσπου το τοπίο άρχισε να αλλάζει. Από μακριά, πάνω στα βράχια, ξεχώριζε το Κτήμα Μέγα Σπήλαιο — ένας τόπος που μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από άλλο χρόνο.

Το ίδιο το οινοποιείο βρίσκεται σε ένα φυσικό μπαλκόνι, κάτω από τη σκιά της ιστορικής Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου, εκεί όπου οι μοναχοί παρήγαγαν κρασί από τον 16ο αιώνα για τις ανάγκες του μοναστηριού. Το κρασί εδώ δεν ήταν ποτέ απλώς ποτό· ήταν ιεροτελεστία. Κουβαλάει το βάρος των αιώνων, τη σιωπή των μοναχών, τη μυρωδιά της πέτρας και του κελαριού.

Σήμερα, η Οικογένεια Καρρά, που έχει αναβιώσει το κτήμα, συνεχίζει αυτή την παράδοση με σύγχρονες μεθόδους, αλλά με απόλυτο σεβασμό στη γη και την ιστορία. Οι αμπελώνες, φυτεμένοι σε υψόμετρο 800–900 μέτρων, δίνουν κρασιά με ξεχωριστό χαρακτήρα: τραγανά, γεμάτα ενέργεια και αυθεντικότητα. Οι ποικιλίες που κυριαρχούν είναι η Μαλαγουζιά, το Cabernet Sauvignon, το Λαγόρθι και το Syrah — κάθε μία φέρει κάτι από τη δύναμη του βουνού.

Κατεβήκαμε στα υπόγεια κελάρια, εκεί όπου η θερμοκρασία μένει σταθερή και ο χρόνος αποκτά δική του υπόσταση. Τα τεράστια δρύινα βαρέλια γέμιζαν τον χώρο με εκείνη την παλιά, αγαπημένη μυρωδιά του κρασιού που «ωριμάζει» σαν μικρές μαρτυρίες ανθρώπων που δούλεψαν σιωπηλά για να κρατήσουν τη φλόγα ζωντανή.

Η γευσιγνωσία έγινε σε μια πέτρινη αίθουσα, σχεδόν σπηλαιώδη, με φως από μικρά παράθυρα που άφηναν το φως να μπαίνει σαν κλωστή. Δοκιμάσαμε το Μέγα Σπήλαιο Grand Cave, ένα κρασί βαθύ, πολύπλοκο, σχεδόν μυσταγωγικό. Στην επίγευση ένιωθες το μέταλλο του βράχου, το θυμάρι, το δάσος μετά τη βροχή. Ήταν σαν να δοκίμαζες ένα κομμάτι του ίδιου του τόπου.

Αυτό το μέρος έχει ψυχή. Δεν είναι απλώς ένας σταθμός σε μια οινική διαδρομή· είναι μια εμπειρία σχεδόν μεταφυσική, ένα ταξίδι μέσα στον χρόνο, εκεί όπου η πίστη, η φύση και το κρασί συναντιούνται.

Η Δάφνη, μια 16χρονη μαυροφορεμένη κοπέλα που ζούσε στην Αχάια Κλάους, έφυγε νωρίς και προς τιμή της γεννήθηκε η Μαυροδάφνη. 

Και μετά ήρθε η Αχάια Κλάους — το όνομα που για πολλούς είναι συνώνυμο του ίδιου του ελληνικού κρασιού. Η διαδρομή κατηφόριζε προς την Πάτρα, κι εκεί, πάνω σε έναν λόφο γεμάτο κυπαρίσσια και πεύκα, φάνηκε το πέτρινο συγκρότημα: ένα μικρό χωριό αφιερωμένο στο κρασί.

Η ιστορία του ξεκινά το 1861, όταν ο Γουσταύος Κλάους, ένας Γερμανός υπάλληλος της εμπορικής εταιρείας Fels, επισκέφθηκε την περιοχή, ερωτεύτηκε τη γη και αποφάσισε να μείνει. Έχτισε ένα οινοποιείο, δημιούργησε έναν κόσμο από πέτρα, βαρέλια και όνειρα, και αφιέρωσε τη ζωή του στην παραγωγή ενός μοναδικού κρασιού — της Μαυροδάφνης. Από τότε, το όνομά του συνδέθηκε με έναν θρύλο που ακόμα ζει.

Περπατώντας μέσα στις αυλές της Κλάους, νιώθεις ότι κάθε πέτρα έχει ιστορία. Τα κτίρια, με τα κόκκινα παράθυρα και τις επιγραφές του 19ου αιώνα, στέκουν σαν μάρτυρες ενός άλλου καιρού. Στους υπόγειους χώρους, ανάμεσα σε βαρέλια-γίγαντες που χωρούν χιλιάδες λίτρα κρασί, φυλάσσονται οι πιο παλιές σοδειές. Εκεί, στο σκοτάδι, η Μαυροδάφνη αναπαύεται και ωριμάζει αργά, αποκτώντας το βαθύ κεχριμπαρένιο χρώμα και το άρωμα αποξηραμένων φρούτων, ξηρών καρπών και μπαχαρικών που την κάνουν αξεπέραστη.

Η ξεναγός μας μάς μίλησε με περηφάνια για το “βαρέλι του 1873”, που φυλάσσεται ως ιερό κειμήλιο. Η παράδοση συνεχίζεται: σήμερα η Αχάια Κλάους παράγει δεκάδες ετικέτες, από το κλασικό “Μαυροδάφνη Reserve” έως και σύγχρονες εκδοχές λευκών και ροζέ κρασιών, όλα με την ίδια φροντίδα και σεβασμό.

Η θέα από το μπαλκόνι του οινοποιείου προς την Πάτρα και τον Πατραϊκό κόλπο είναι μαγευτική. Το φως του απογεύματος χρυσίζει τα βαρέλια και γεμίζει τον αέρα με εκείνη την αίσθηση πως εδώ ο χρόνος δεν περνά, αλλά ωριμάζει. Όπως το κρασί. Όπως οι αναμνήσεις.

Ταβέρνα Κρηνή – Το τελευταίο ποτήρι

Το ταξίδι μας έκλεισε στο χωριό Κρηνή, σε μια ταβέρνα που κουβαλά την ίδια αυθεντικότητα με τα μέρη που επισκεφθήκαμε. Ξύλινα τραπέζια, τζάκι, μυρωδιές από τοπικά φαγητά και κρασί που ρέει άφθονο. Ήταν το ιδανικό φινάλε: ένα τραπέζι γεμάτο φωνές, γέλια και ποτήρια που τσούγκριζαν για μια ακόμα φορά στην υγειά του τόπου που μας φιλοξένησε.

Η δράση εντάσσεται στο διατοπικό σχέδιο συνεργασίας «Οργάνωση και προβολή Οινοτουρισμού», που υλοποιείται με τη συνεργασία 22 αναπτυξιακών εταιρειών απ’ όλη την Ελλάδα και συντονιστή την ΑΝΕΘ ΑΟΤΑ (Πρόγραμμα CLLD/LEADER, Υπομέτρο 19.3 του ΠΑΑ 2014–2020). Στόχος του σχεδίου είναι η σύνδεση του κρασιού με τη γαστρονομία, τον πολιτισμό και τη φύση, μέσα από βιωματικές δράσεις στα επισκέψιμα οινοποιεία και τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης «οινοτουριστικής εμπειρίας» που προσελκύει επισκέπτες από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Περισσότερες πληροφορίες στο: https://greekwinetourism.gr/

Χριστίνα Χρυσανθοπούλου / [email protected]