Το μυστηριώδες «πέπλο» που καλύπτει την ιστορία και τον πολιτισμό του νησιού του Πάσχα, αλλά και το… επίκαιρο όνομά του, αποτελούν την καλύτερη αφορμή για ένα «ταξίδι» στο μακρινό νότιο ειρηνικό ωκεανό.

Μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της Χριστιανοσύνης, το Πάσχα, θα αποτελέσει την αφορμή για να «πάμε» ένα μακρινό ταξίδι στο ομώνυμο νησί του Πάσχα, το οποίο πάντως, ουδεμία σχέση έχει με τη χριστιανική γιορτή.

Το νησί του Πάσχα, γνωστό και ως Rapa Nui, ονομάστηκε έτσι από τον Ολλανδό εξερευνητή Jacob Roggeveen, ο οποίος το ανακάλυψε το 1.722 πλέοντας στο νότιο Ειρηνικό, εξαιτίας του ότι αποβιβάστηκε εκεί ανήμερα του Πάσχα!

Βρίσκεται στο Νότιο Ειρηνικό, μεταξύ της Χιλής και της Ταϊτής (3.800 χιλιόμετρα από τις ακτές της Χιλής), καλύπτει μόλις γύρω στα 160 τετραγωνικά χιλιόμετρα και είναι ένα από τα πιο απομονωμένα νησιά του Νότιου Ειρηνικού, καθώς η πλησιέστερη κατοικήσιμη περιοχή, απέχει από το νησί του Πάσχα, περίπου 5 ώρες αεροπορικώς. Η ύπαρξή του είναι το αποτέλεσμα μίας σειράς ηφαιστειακών εκρήξεων, ενώ η ιστορία του και η προέλευση των πρώτων κατοίκων του, καλύπτεται από μυστήριο και αμφιλεγόμενες θεωρίες.

Αν και δε γνωρίζουμε με σιγουριά το πώς βρέθηκαν εκεί οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού, η επικρατέστερη θεωρία αναφέρει ότι το απομακρυσμένο αυτό μέρος κατοικήθηκε αρχικά, από Πολυνήσιους θαλασσοπόρους που έφτασαν εκεί τυχαία μεταξύ του 400 και του 700 μ.Χ. και οι οποίοι ανέπτυξαν έναν αξιόλογο πολιτισμό, στα εύφορα εδάφη του.

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, πριν από την έλευση του ανθρώπου, το νησί είχε απέραντα δάση από φοινικόδεντρα και καρποφόρα δέντρα και φιλοξενούσε έναν τεράστιο αριθμό από εξωτικά πουλιά. Όμως, η αλόγιστη χρήση και η υπερεκμετάλλευση των πλούσιων φυσικών πόρων του, οδήγησε στην καταστροφή της πανίδας και χλωρίδας του και τελικά στην παρακμή του πολιτισμού του. Έτσι, όταν οι πρώτοι Ευρωπαίοι θαλασσοπόροι έφτασαν στο νησί το 18ο αιώνα, αυτό που είχε απομείνει εκεί, ήταν λίγοι ιθαγενείς, ελάχιστα είδη ζώων και απέραντες κοιλάδες με ποώδη βλάστηση.

Ως φυσικό επακόλουθο της απώλειας των δασών, το έδαφος άρχισε να διαβρώνεται και να είναι «αφιλόξενο» για καλλιέργειες. Έτσι οι κάτοικοι ξεκίνησαν έναν εμφύλιο πόλεμο για τα λιγοστά αγαθά που έμειναν, φτάνοντας πιθανότατα σε κανιβαλισμούς. Ο πολιτισμός και ο πλούτος του νησιού, που είχαν αναπτυχθεί επί 300 συνεχόμενα χρόνια, κατέρρευσαν και οι λίγοι επιζώντες έφυγαν με κάθε τρόπο, αφήνοντας πίσω τους εκατοντάδες μυστηριώδη αγάλματα…

Τα μυστηριώδη πέτρινα αγάλματα

Όσοι έχουν έστω ακουστά το νησί του Πάσχα, θα γνωρίζουν και το σήμα κατατεθέν του: τα τεράστια μονολιθικά αγάλματα ονόματι moai, τα οποία αποτελούν απόδειξη της πλούσιας πολιτιστικής ιστορίας των κατοίκων του νησιού και έχουν ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από την UNESCO ( http://whc.unesco.org/en/list/715 ), μαζί με μεγάλο μέρος του νησιού (Εθνικό Πάρκο Rapa Nui).

Σε αυτό το μικρό νησί στη μέση του πουθενά, βρίσκονται διασκορπισμένα στους λόφους και τις παραλίες, σχεδόν χίλια τεράστια πέτρινα κεφάλια, τα οποία έχουν κατασκευαστεί από πέτρα που προέρχεται από το ηφαίστειο Rano Raraku και κοιτάζουν –όλα- προς το εσωτερικό του νησιού και όχι προς τον ωκεανό.

Χαρακτηριστικά των moai είναι το χαμηλό μέτωπο, τα βαθουλωμένα μάτια και τα μακριά αυτιά, ενώ οι δημιουργοί τους συνήθιζαν να τοποθετούν στα μάτια τους άσπρα κοράλλια με κόκκινες κόρες πιστεύοντας πως αυτή τους η πράξη, τους προσέδιδε μεγάλη δύναμη.

Το πρώτο που σκέφτεται όποιος βλέπει αυτά τα αγάλματα ύψους από 6 έως και 20 μέτρα και βάρους πολλών τόνων, είναι το πώς και από ποιους φτιάχτηκαν και φυσικά με ποιον τρόπο μεταφέρθηκαν από το λατομείο όπου κατασκευάζονταν, στις διάφορες τοποθεσίες του νησιού.

Καθώς όμως ελάχιστα πράγματα έχουν επιβιώσει από το παρελθόν, η εξαγωγή συμπερασμάτων είναι δύσκολη. Πιστεύεται πάντως ότι η κατασκευή αγαλμάτων και η λατρεία που διαμορφώθηκε γύρω από αυτά, αποτελούσαν σημαντικότατο στοιχείο πολιτισμού του νησιού και ότι η μαλακή ηφαιστειακή τέφρα ήταν το απόλυτο υλικό για τη λάξευση τους.

Όταν ένα άγαλμα τελείωνε, μετακινούνταν προσεκτικά με τη χρήση τους γιγαντιαίων κορμών φοινίκων που τους κυλούσαν στο έδαφος. Αυτή είναι και μια από τις επικρατούσες απόψεις για την παντελή έλλειψη δένδρων στο νησί (σε συνδυασμό με τη χρήση τους για την κατασκευή σπιτιών και σκαφών), αλλά και για τα σπασμένα και εγκαταλελειμμένα αγάλματα κατά μήκος των αρχαίων μονοπατιών, που μαρτυρούν τη μεγάλη δυσκολία της μετακίνησής τους.

Προσομοιώσεις που έχουν γίνει πρόσφατα σε υπολογιστές, έδειξαν ότι ένα μέσο άγαλμα θα μπορούσε να μετακινηθεί από το λατομείο σε απόσταση 10 χιλιομέτρων, σε λιγότερο από 5 ημέρες, από περίπου 70 άτομα.

Για το σημερινό ταξιδιώτη, το νησί του Πάσχα, αποτελεί ένα από τους πιο ενδιαφέροντες εναλλακτικούς προορισμούς, τόσο για την μυστηριώδη ιστορία του και τον πολιτισμό του, όσο και για τις φυσικές του ομορφιές, τα ηφαίστεια, τις άσπρες αμμουδιές του και το Εθνικό του Πάρκο.

Πώς θα πάτε:

Το ταξίδι είναι μακρύ αλλά αξίζει, όπως λένε όσοι έχουν πάει. Για να βρεθεί κανείς από την Αθήνα στο νησί του Πάσχα, θα πρέπει να ταξιδέψει αρχικά σε κάποια ευρωπαϊκή πόλη, από εκεί στο Santiago της Χιλής (συνήθως μέσω Buenos Aires ή Rio de Janeiro) και από εκεί να πάρει το αεροπλάνο για το Νησί του Πάσχα με την χιλιανή εταιρία Lan Chile.

ΠΟΠΗ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ