O Σταμάτης Φασουλής λίγο πριν την κάθοδο των «Ιππέων» στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, στις 20 και 21 Ιουλίου, αποκαλύπτει στο click@Life την παθιασμένη σχέση του με τον Αριστοφάνη.

Ο Σταμάτης Φασουλής σκηνοθετεί και μεταφράζει τους «Ιππής», επιστρατεύοντας ένα δυνατό κωμικό δίδυμο: τον Πέτρο Φιλιππίδη και τον Γιάννη Ζουγανέλη. Είναι ο δικός του τρόπος να σχολιάσει με αριστοφανικούς τόνους την πολιτική σκηνή, προσφέροντας ταυτόχρονα πολύτιμες στιγμές καθαρτήριου γέλιου.

Η επιλογή του έργου: Μου άρεσε πολύ το εύρημα της κωμωδίας δηλαδή, ότι ο χειρότερος από τους ήρωες θα πάρει την αρχηγία. Νομίζω ότι βρίσκεται πολύ κοντά στο ελληνικό θέμα αυτή τη στιγμή. Αλλά όπως έχω ξαναπεί, δεν είναι σύγχρονος ο Αριστοφάνης. Εμείς είμαστε πάρα πολύ παλιοί. Απελπιστικά παλιοί.

Η ταυτότητα της παράστασης: Ο Αριστοφάνης δεν είναι επιθεωρησιακός. Είναι κωμικός, ποιητικός και αρκετά λυρικός από τη φύση του. Δεν μεταποιώ τα έργα ανάλογα με τις ευκολίες ή τις δυσκολίες μου. Προσπαθώ να τα φτάσω. Αλίμονο αν ανέβαζες σαν επιθεώρηση τους βρικόλακες και σαν δράμα το κλουβί με τις τρελές. Οι «Ιππής» είναι μια αττική κωμωδία με λυρικές στιγμές.

Η παράσταση που λάτρεψα: Νομίζω ότι ήμουν πρώτη γυμνασίου όταν είδα την παράσταση «Όρνιθες» του Κάρολου Κουν. Αυτό που είδα ως μικρό παιδί δεν το ξανασυνάντησα. Μπορώ να πω, σχεδόν ούτε στις επαναλήψεις της παράστασης. Αυτή τη μαγεία, το δέσιμο ανάμεσα στο κωμικό, το λυρικό και το πολιτικό δεν το έχω ξαναδεί στο θέατρο γενικά. Ήταν μια πολύ ευτυχισμένη στιγμή του ελληνικού θεάτρου, η οποία δεν έχει επαναληφθεί από τότε.

Η σπαζοκεφαλιά της μετάφρασης: Στις περισσότερες μεταφράσεις μου είναι δύσκολο να καταλάβω ακόμα και την υπόθεση. Μπορεί να είναι άρτιες φιλολογικά αλλά νομίζω ότι η συντριπτική πλειοψηφία- με ελάχιστες εξαιρέσεις- δεν είναι γραμμένες θεατρικά. Δεν ξέρουν δηλαδή τον θεατρικό χρόνο, την παύση, τη στίξη ή αν θέλετε, την αναζητούν. Και αυτό που με μπερδεύει περισσότερο είναι αυτοί οι αστερίσκοι που σε παραπέμπουν να πας πίσω και λες α, ο Αριστοφάνης εννοούσε αυτό. Μα ο μεταφραστής πρέπει να βγάλει αυτό που εννοούσε ο Αριστοφάνης. Θα πω στον θεατή να κοιτάξει τον αστερίσκο ότι εδώ για παράδειγμα ο ποιητής εννοούσε τον τάδε δήμο της Αθήνας. Πρέπει να βρεις έναν τρόπο να ενσωματώσεις την πληροφορία. Και μάλιστα κωμικά ή λυρικά ανάλογα με τη στιγμή που θέλεις.

Ο πυρετός της πρόβας: Η παράσταση και οι πρόβες είναι ένα ζωντανό σώμα, ένας ζωντανός οργανισμός . Δεν προαποφασίζεται τίποτα, δημιουργείται. Ύστερα, όταν τελειώνει κι εσύ δεν ξέρεις πώς έφτασες ως εκεί. Εγώ βασίζομαι στο έργο: από τη μια πλευρά υπάρχει ο λόγος και από την άλλη, τα σώματα και η ζεστασιά των ηθοποιών. Ο τρόπος που συνενώνονται μεταξύ τους για να βγάλουμε έναν κοινό στόχο, μας έρχεται εκείνη την ώρα μπροστά μας. Δεν είμαι από τους ηθοποιούς ή τους σκηνοθέτες που προαποφασίζουν μια παράσταση. Βέβαια αυτό έγινε τα τελευταία 10-15 χρόνια. Πριν όλο οράματα είχα και πήγαινα να τα εφαρμόσω και τους καημένους ηθοποιούς τους καταπίεζε όλο αυτό το όραμα. Τώρα φτιάχνω την παράσταση με τη θερμοκρασία των ηθοποιών και την ατμόσφαιρα της πρόβας. Γνωρίζω το έργο, ξέρω τι αισθάνομαι γι αυτό και το καταθέτω. Στην πρόβα περιμένω το ίδιο να συμβεί και στους άλλους και από αυτόν τον διάλογο των αισθημάτων βγαίνει η παράσταση.

Επιδαύριο τρακ: Άγχος δεν έχω ποτέ. Αγωνία έχω πάντα.

Ο αινιγματικός Αριστοφάνης: Ο Αριστοφάνης είναι περίεργο και αμφιλεγόμενο πρόσωπο. Από τη μια πλευρά έχει πολύ προοδευτικές ιδέες από την άλλη ό, τι προοδευτικό στην εποχή του το το καυτηρίαζε και ήταν αρκετά συντηρητικός. Εδώ ήδη βάζει ένα χορό από τους αριστοκράτες-γιατί οι «Ιππής» ήταν αριστοκράτες, να υποστηρίξουν τον χειρότερο, έναν αλλαντοπώλη για να πάρει την αρχηγία. Είναι λίγο περίεργα αυτά τα πράγματα. Μην ξεχνάμε ότι και στο θέμα του Σωκράτη δεν έπαιξε και τόσο ωραίο ρόλο. Από την άλλη μεριά βλέπεις το θέατρο και την κωμωδία να γεννιέται μπροστά σου και σου δημιουργείται ένα ρίγος. Λες, είναι η πρώτη φορά δημιουργείται αυτό το εύρημα, η πρώτη φορά που δοκιμάζεται αυτό το αστείο. Οι εκπλήξεις, οι λεκτικές συμπεριφορές των ηρώων καθορίζουν τον χαρακτήρα, τη στιγμή αλλά και το υψηλό επίπεδο της κωμωδίας. Βρίσκεσαι μπροστά σε μια γέννα.

Σύγχρονοι δημαγωγοί: Δημαγωγός δεν είναι μόνο ο image maker. Eίναι και ο ίδιος ο πολιτικός, η λάμψη του και το πώς το εκμεταλλεύεται. Πιστεύω ωστόσο ότι ζούμε σε μια μεταβατική εποχή. Δεν ξέρω πόσο έχει αντικαταστήσει το διαδίκτυο τον μάνατζερ. Αρχίζει να γίνεται ένα πλασάρισμα του ίδιου σου του εαυτού μέσω του twitter ή του Facebook, μέσα από τα blogs. Μπορεί να φαίνεται ότι εξουσιάζεις μια κατάσταση και την πληροφορία. Όμως από την άλλη πλευρά εξουσιάζεσαι και από αυτή.

Facebook: Δεν έχω σελίδα στο Facebook, προτιμώ την ανθρώπινη επαφή. Ύστερα, δεν θέλω να ξέρει όλος ο κόσμος τι μου συμβαίνει. Θέλω να το χαρίζω στους λίγους φίλους μου. Νομίζω ότι είναι κάπως πλασματική η φιλία που δημιουργείται στο facebook και το twitter. Επιπλέον προτιμώ τον δημόσιο βίο παρά τη δημόσια έκθεση.

Αντίδραση στην κρίση: Ο καθένας αντιδρά με τον τρόπο που θεωρεί καλύτερο. Άλλος με τη σιωπή του άλλος με την κραυγή του. Άλλος με μια σιωπηλή δουλειά, άλλος με την ενασχόλησή του με τα κοινά. Εγώ έχω μια στήλη στα «Νέα» στην οποία μπορώ να εκφράζω κάποιες απόψεις μου. Νομίζω ότι ο δημόσιος βίος είναι μια στάση πολιτική. Ο τρόπος που ζούμε εμπεριέχει μια στάση απέναντι στα πράγματα δεν είναι δηλαδή μόνο συνήθεια, δεν είναι μόνο έθος είναι και ήθος.

Η πηγή της χαράς: Η δουλειά μου με ξεκουράζει. Είμαι πολύ τυχερός γιατί έκανα επάγγελμα τη χαρά μου. Από τότε που ήμουν τριών ή τεσσάρων ετών ήξερα τι ήθελα να κάνω. Κλεινόμουν στο παράσπιτο και έφτιαχνα ένα θεατράκι. Ύστερα η δουλειά για μένα είναι χαρά γιατί με φέρνει σε επαφή με ανθρώπους που αγαπάω πάρα πολύ. Τη στιγμή της πρόβας λατρεύω και τους ηθοποιούς και τα πάντα. Μετά μπορεί να μην τους ξαναδώ. Όμως είναι σαν αυτές τις φιλίες που κάνουμε στο στρατό: σε καθορίζουν, είναι πάντα πολύ δυνατές και ας μην σπαταλιούνται σε καθημερινή σχέση.

Τα σχέδιά μου: το χειμώνα στο θέατρο Χορν θα ανεβάσουμε μαζί με τη Σοφία τη Φιλιππίδου, τη Βέρα Κρούσκα, τον Θανάση Αλευρά και τη Σοφία Φαραζή την καινούργια κωμωδία του Άκη Δήμου «Όθων και Ποθούλα». Διαδραματίζεται συγχρόνως στα χρόνια του Όθωνα, στο σήμερα και στο 1942. Μην με ρωτήσετε το πώς. Είναι μια τρελή κωμωδία που καταργεί τον χρόνο. Σαν κι εμάς τώρα δηλαδή. Επίσης θα σκηνοθετήσω το μιούζικαλ «Σικάγο» στο Παλλάς με τη Σμαράγδα Καρύδη, την Τάνια Τρύπη, Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη και γκεστ σταρ τη Μαρινέλλα.

Πληροφορίες: «Ιππής» 20 και 21, αρχαίο θέατρο Επιδαύρου. Συμπαραγωγή του Κ.Θ.Β.Ε. με το θέατρο Ακροπόλ. Τιμές εισιτηρίων: 20 ευρώ, φοιτητικό:15 ευρώ, κάτοχοι κάρτας ανεργίας: 10 ευρώ. Παίζουν οι : Πέτρος Φιλιππίδης, Γιάννης Ζουγανέλης, Τάκης Παπαματθαίου , Πυγμαλίων Δαδακαρίδης, Γιώργος Καύκας. Κορυφαίος του χορού: ο Γιάννης Σαμσιάρης. Στον χορό παίζουν με αλφαβητική σειρά: οι Παναγιώτης Αργυριάδης, Δημήτρης Διακοσάββας, Γιάννης Καραούλης, Γιώργος Κολοβός, Δημήτρης Κοντός, Νίκος Ορτετζάτος, Γιώργος Παπαγεωργίου, Χάρης Παπαδόπουλος, Μιχάλης Σιώνας, Χρίστος Στυλιανού, Νίκος Τουρνάκης, Γιάννης Τσιακμάκης, Βαγγέλης Χαλκιαδάκης.Χορεύει ο Λάμε Έντγκεν. Τους στίχους πολλών τραγουδιών της παράστασης έγραψε η Λίνα Νικολακοπούλου, πάνω σε μουσικές του Γιώργου Χριστιαννάκη.

ΜΑΝΙΑ ΣΤΑΪΚΟΥ