Συναντήσαμε τον Μάριο Ιορδάνου και τη Σοφία Καζαντζιάν, δημιουργούς του «Ο Κρητικός (Ύμνος εις τον Έρωτα)», εν μέσω προβών για την παράσταση που το Σάββατο 24 Ιουνίου στις 21:00 ανεβαίνει στο Μέγαρο Δουκίσσης Πλακεντίας, στην Πεντέλη.

Η παράσταση «Ο Κρητικός (Ύμνος εις τον Έρωτα)» και οι δημιουργοί της, Μάριος Ιορδάνου και Σοφία Καζαντζιάν, βραβεύτηκαν από την Unesco για την προώθηση του ελληνικού πολιτισμού εντός και εκτός συνόρων μέσω των παραστάσεών τους για μεγάλους Έλληνες, όπως ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Διονύσιος Σολωμός και ο Γιάννης Ρίτσος. Το έργο τους έχει παρουσιαστεί σε πόλεις της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού, όπως Βερολίνο, Μόναχο, Ζυρίχη, Παρίσι, Μόσχα, Λονδίνο, Δουβλίνο και αλλού. Μέσα από τον «Κρητικό», ο σκηνοθέτης επιθυμεί να μας δώσει μία αλληγορία για το ταξίδι της ζωής, το ανυπέρβλητο του έρωτα, τη μη αποδοχή της απώλειας. Ο λόγος στον ίδιο και τη συνδημιουργό της παράστασης. 

Πώς αποφασίσατε να ανεβάσετε τη συγκεκριμένη παράσταση; Γιατί Διονύσιος Σολωμός;

Μ.Ι.: Ο Διονύσιος Σολωμός είναι ο Ποιητής των Ποιητών. Έγραψε κυριολεκτικά και μεταφορικά σπαράγματα, μας κληροδότησε λίγους στίχους σε αντίθεση με άλλους μεγάλους Έλληνες ποιητές, όμως κάθε στίχος του, κάθε λέξη είναι, όπως συνήθιζε να λέει και ο Δημήτρης Λιαντίνης: «ένας κίονας επάνω στην Ακρόπολη». Ο Κρητικός του είναι ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της ποίησης παγκοσμίως. Είναι η πιο ανθρώπινη, ρεαλιστική και μεταφυσική, συνάμα, ιστορία αγάπης.

Το θέατρο συναντά την ποίηση, τον χορό, τη μουσική. Πόσο εύκολο ήταν για εσάς να ταιριάξετε τις τέχνες αυτές για το τελικό αποτέλεσμα;

Σ.Κ. Κάθε παράστασή μας είναι και ένας φόρος τιμής στον δημιουργό του οποίου το έργο μεταφέρουμε επί σκηνής. Υπό αυτό το πρίσμα, κάθε τέχνη συναντιέται με την άλλη προκειμένου να υπηρετήσει τα αριστουργηματικά έργα των μεγάλων Ελλήνων του πνεύματος. Ταυτόχρονα, αυτό το είδος θεάτρου που είναι λόγος, αλλά και σωματοποίηση, είναι χορογραφία αλλά και τραγούδι αποτελεί μία παγκόσμια θεατρική γλώσσα και γι' αυτό είμαστε στην ευχάριστη θέση να ταξιδεύουμε τις παραστάσεις μας και εκτός Ελλάδας (Βερολίνο, Ζυρίχη, Μόναχο, Μόσχα, Παρίσι, Λονδίνο, Δουβλίνο και αλλού).

Μ.Ι. Πιστεύω, όπως ο έλεγε ο Κωνσταντίνος Καβάφης, πως τα εμπόδια τα ορθώνει ο νους μας. «Τους λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον άγριο Ποσειδώνα, δε θα συναντήσεις, αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου, αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου». Όταν ξεκινήσαμε και αρχίσαμε να ασχολούμαστε με την ελληνική ποίηση επί σκηνής (Διονύσιος Σολωμός, Γιάννης Ρίτσος) και τη φιλοσοφία (Νίκος Καζαντζάκης) πολλοί φίλοι καλοπροαίρεται μας είπαν ότι θα είναι δύσκολο να επιβιώσουμε, μιας και ζούμε από το θέατρο. Το μόνο κριτήριο όμως, ήταν να κάνουμε αυτό που πραγματικά ήθελε η ψυχή μας και να δουλέψουμε πολύ για να το πετύχουμε. Ξεκινήσαμε οι δυο μας, με μία βαλίτσα στο χέρι, ανεβάζοντας το «Δε φοβάμαι. Δεν ελπίζω. Είμαι...» για τον Ν. Καζαντζάκη στο Βερολίνο. Μόνο εάν πραγματικά, όπως έλεγε και ο Καζαντζάκης, ξεπεράσεις τον φόβο, μπορείς να ελευθερωθείς. Εμείς ξεφοβηθήκαμε και αυτό ήταν η αρχή όλων.

Το έργο έχει βραβευτεί από την Unesco. Μιλήστε μου για αυτή την εμπειρία. Πώς το βιώσατε, τι συναισθήματα σας δημιουργήθηκαν;

Σ.Κ. Είναι ιδιαίτερα τιμητικό η προσπάθειά σου να ταξιδέψεις εκτός συνόρων τον ελληνικό λόγο, την ποίηση, τη λογοτεχνία να βρίσκει ανταπόκριση και επιβράβευση από την Unesco. Την ίδια όμως επιβράβευση και μεγαλύτερη νιώθουμε όταν ο κόσμος σε Ελλάδα και εξωτερικό αγκαλιάζει τις παραστάσεις μας και πραγματικά δίνει από το υστέρημά του προκειμένου να δει επί σκηνής τον Καζαντζάκη, τον Σολωμό, τον Ρίτσο. Είναι συγκινητικό να βλέπεις πως εκεί που χτυπάει η καρδιά σου, στους στίχους, στα λόγια αυτών των ανθρώπων, χτυπάει και η καρδιά τόσων άλλων, ανεξάρτητα από ηλικία, εθνικότητα, καταγωγή, γλώσσα.

Σ.Κ. Είναι τόσα πολλά τα περιστατικά που θυμόμαστε. Με συγκίνησε πολύ ένας κύριος στο Μόναχο, που είχε χάσει την όρασή του και μετά την παράσταση μάς έσφιγγε στην αγκαλιά του και δε μας άφηνε, έχοντας ταξιδέψει με τα δικά μας μάτια στον κόσμο του Διονύσιου Σολωμού.

Μ.Ι. Ή στον Καθεδρικό Ναό της Ζυρίχης, που μετά την παράσταση ήρθε κοντά μας ένα παιδί περίπου 7 ετών και όταν τον ρώτησα τι θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει, επηρεασμένο από την παράσταση, είπε «Ποιητής σαν τον Διονύσιο Σολωμό».

Δεν είναι η πρώτη φορά που αξιοποιείτε την τέχνη σας για την προώθηση μεγάλων ονομάτων της ελληνικής διανόησης. Ποιο το κίνητρό σας και τι αποκομίζετε από αυτή τη διαδικασία κάθε φορά;

Μ.Ι. Η τέχνη δε γνωρίζει σύνορα μεταφορικά και κυριολεκτικά. Είναι μία γλώσσα διεθνής. Από τη στιγμή, λοιπόν, που έχουμε τη δυνατότητα να ανεβάζουμε τις παραστάσεις μας εκτός ελληνικών συνόρων, δε θα μπορούσαμε να έχουμε κάτι άλλο στις καλλιτεχνικές μας αποσκευές, πέρα από το έργο μεγάλων Ελλήνων. Ο λόγος τους είναι παγκόσμιος και η ελληνικότητα ξεπερνάει τη γεωγραφική θέση. Έχουμε την τύχη να ζούμε σε μία πανέμορφη χώρα, αλλά αυτό είναι δεδομένο. Περήφανος μπορείς να είσαι μόνο για τα κεκτημένα, για όσα δηλαδή κατάφεραν με το λόγο τους να εμπνεύσουν και να μεταλαμπαδεύσουν ο Καζαντζάκης, ο Σολωμός, ο Ρίτσος, ο Σεφέρης, ο Καρυωτάκης, ο Σαχτούρης, ο Σκαριμπας, ο Παπαδιαμάντης, ο Βιζυηνός και τόσοι άλλοι. Οι ρίζες μας είναι στο έργο αυτών των ανθρώπων. Εκεί όμως είναι και οι ρίζες πολλών άλλων, που δε γεννήθηκαν εδώ, γιατί όταν μιλάει ο Σολωμός για τον Έρωτα, ο Καζαντζάκης για το Θάνατο και ο Ρίτσος για την Ύπαρξη, εκφράζουν την ανθρωπότητα όλη.

Σ.Κ. Στο Μέγαρο Δουκίσσης Πλακεντίας είχαμε οργανώσει πριν τρία χρόνια το Φεστιβάλ Μνήμης και Τιμής στον Νίκο Καζαντζάκη. Ήταν η πρώτη φορά που φιλοξενήθηκε στον εσωτερικό χώρο του Μεγάρου παράσταση – το «Δε φοβάμαι. Δεν ελπίζω. Είμαι...» - και όχι μόνο. Είχαμε την τιμή να φιλοξενείται παράλληλα και έκθεση με αντικείμενα και χειρόγραφα του Καζαντζάκη. Φέτος, 160 χρόνια μετά τον θάνατο του εθνικού ποιητή της Ελλάδας και της Κύπρου, του Διονύσιου Σολωμού, θα ανεβάσουμε τον Κρητικό του στον εξωτερικό χώρο του Μεγάρου στις 24 Ιουνίου. Είναι ένα μέρος ξεχωριστό, μαγικό και συνάδει απόλυτα με την αισθητική και τον λόγο του Διονύσιου Σολωμού και της παράστασης.

Τι να περιμένει ο κόσμος που θα επισκεφτεί το Μέγαρο Δουκίσσης Πλακεντίας την ημέρα της παράστασης;

Σ.Κ. Η παράσταση θα παρουσιαστεί ειδικά διαμορφωμένη και απόλυτα εναρμονισμένη με το περιβάλλον του Μεγάρου. Με τη συμμετοχή ενός Χορού Σύγχρονης Τραγωδίας, όπως μας αρέσει να τον αποκαλούμε με τον Μάριο, 20 ηθοποιών, η παράσταση θα εκτυλίσσεται παράλληλα στη σκηνή αλλά και ανάμεσα στους θεατές, ενώ οι εικόνες και τα οράματα του Κρητικού θα λαμβάνουν χώρα και στο μπαλκόνι του Μεγάρου μπροστά από τα γοτθικά του παράθυρα και στους διαδρόμους και τις πύλες. Θα είναι μία μοναδική εμπειρία σε ένα μοναδικό χώρο με φυσικό «σκηνικό», με αφορμή τα 160 χρόνια από το θάνατο του Διονύσιου Σολωμού.

Ποιο είναι το επόμενο επαγγελματικό σας σχέδιο;

Μ.Ι. Συνεχίζουμε με δύο παραστάσεις μας. «Ο Κρητικός (Ύμνος εις τον Έρωτα)» θα ταξιδέψει το φθινόπωρο σε όλη την Ελλάδα και σε πόλεις του εξωτερικού. Επίσης, στις 14 Οκτωβρίου η άλλη μας παράσταση «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος (Venceremos)» θα ανέβει στο Δημαρχείο του Παρισιού, στην καρδιά της γαλλικής πρωτεύουσας και θα συνεχίσει στη Μόσχα, στο Λονδίνο και σε άλλες πόλεις και φυσικά, στην Αθήνα.