Η ηθοποιός Κόρα Καρβούνη μας μιλά για την παράταση «Οιδίπους επί Κολωνώ» που θα παρουσιαστεί στις 7 και 8 Ιουλίου στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου.

Φωτογραφίες: Χρυσαφένια Μόσχου

O Σταύρος Τσακίρης, στην τέταρτη κάθοδό του στο θέατρο της Επιδαύρου, σκηνοθετεί στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών τη σπανιότερα παρουσιαζόμενη τραγωδία του Σοφοκλή, «Οιδίπους επί Κολωνώ». Με τον Κώστα Καζάκο στον ομώνυμο ρόλο κι έναν σημαντικό θίασο πρωταγωνιστών, η παρασταση αναμένεται να παρουσιαστεί στις 7 και 8 Ιουλίου 2017 στο Αργολικό θέατρο και την περιμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Είναι ένα από τα πιο ιδιαίτερα έργα του Σοφοκλή και της αρχαίας τραγωδίας, αντιμετωπίζοντας κατάματα τον θάνατο, τον χρόνο και την αίσθηση ματαιότητας, συνεπώς κάθε ανέβασμά του αποτελεί ένα γεγονός.

Η καινούργια μετάφραση του Δημήτρη Δημητριάδη, μέσα από την ιδιαίτερη χρήση των ιστορικών διαστρωματώσεων της ελληνικής γλώσσας, δίνει τον καμβά για μια πνευματική συνάντηση θεατών και θιάσου με την παράδοση και τη μοντερνικότητα. Ο Σταύρος Τσακίρης ερευνά μια φόρμα αφήγησης της τραγωδίας σαν μια κοινή γιορτή θεατών και ηθοποιών, που δημιουργείται τη στιγμή που συναντώνται στον προκαθορισμένο χώρο του θεάτρου. Σ' ένα άδειο τοπίο, με τη χρήση ελάχιστων αντικειμένων, παρακολουθούμε σαν μια «παραβολή» τις τελευταίες στιγμές του Οιδίποδα.

Ένας παλιός μύθος παρουσιασμένος από έναν θίασο σημερινών ανθρώπων, που προσπαθεί να τον φέρει σε ζωντανό διάλογο με το σήμερα, ώστε ν’ αφυπνίσει τις συνειδήσεις ενάντια στις προκαταλήψεις που μας χωρίζουν. Οι ηθοποιοί «ντύνονται» τους ήρωες, που εμφανίζονται κι εξαφανίζονται σαν οπτασίες του ετοιμοθάνατου Οιδίποδα. Το ίδιο και οι χώροι. Σχηματίζονται, αλλάζουν και αναιρούνται «μαγικά». Η συνεχής παρουσία της μουσικής του Μίνου Μάτσα, σαν ένα παράλληλο κείμενο, που εκτελείται μόνο από τις φωνές τεσσάρων ιεροψαλτών, δίνει στο θέαμα τον χαρακτήρα παρουσίασης ενός επικολυρικού ποιήματος.

Στο ρόλο της Αντιγόνης συναντάμε την Κόρα Καρβούνη, μία ηθοποιό που ποτέ δε σταματά να εξελίσσεται και που αντιμετωπίζει κάθε ρόλο της ως μια διαφορετική πρόκληση που την αγγίζει ως καλλιτέχνη, ανανεώνοντας τη σχέση της με το κοινό. Περιμένοντας, λοιπόν, το πρώτο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου, συναντήσαμε τη σημαντική σύγχρονη ηθοποιό και μιλήσαμε για τοn θάνατο, τοn χρόνο που περνάει και για το τι είναι αυτό το ελάχιστο που μένει στο τέλος μιας ζωής. Την ενδιαφέρουσα κουβέντα μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω. 

Ο Οιδίπους Επί Κολωνώ είναι ίσως το μεγαλύτερο character study που υπάρχει στην αρχαία τραγωδία, σε βαθμό που επηρέασε σημαντικά και πολύ μεταγενέστερους δημιουργούς και στοχαστές. Αυτό το στοιχείο πώς αξιοποιείται στην παράσταση και πώς παρουσιάζεται το υποσυνείδητο του ίδιου του Οιδίποδα;

Όλη η παράσταση είναι προσωποκεντρική, όπως προσωποκεντρικό και φιλοσοφικό είναι και το ίδιο το έργο. Πρόκειται για κάποιον που έχει ζήσει έναν πάρα πολύ δύσκολο βίο. Το θέμα που τίθεται είναι να μην γεννηθεί κανείς και αν γεννηθεί να πάει το ταχύτερο εκεί από όπου ήρθε. Είναι για ένα τεράστιο ζήτημα αν σκεφτείς τι έχει βιώσει αυτός ο ήρωας που έρχεται στον Κολωνό, ζητά άσυλο και ακόμη και εκεί έρχονται και τον διεκδικεί ο Κρέων, ο γιος του. Δεν τελειώνει το βάσανο της ζωής του. Να θες να πεθάνεις, δηλαδή, και να μη σε αφήνουν. Είναι ένας κυνηγημένος από την μοίρα πριν καν γεννηθεί και η παράσταση είναι δομημένη γύρω από αυτόν. Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς.

Το έργο είναι αρκετά νιχιλιστικό. Όταν φτάνεις προς το τέλος της ζωής, τελικά, τι μένει; Τι μπορεί να νιώθει αυτός ο άνθρωπος εκείνη τη στιγμή;

Να κάνεις στον Κώστα Καζάκο αυτή την ερώτηση (γέλια). Εγώ νομίζω ότι μετά από αυτόν τον βίο που έχει ζήσει, επιζητά τον θάνατο. Είναι ανακουφισμένος ο Οιδίπους. Αλλά γενικά το θέμα είναι ότι η ζωή είναι δύσκολη. Νιώθεις πιο καλά για τη δική σου ιστορία πάντως.

Ουσιαστικά αποδεικνύει το στιγμιαίο της ύπαρξης και ότι τίποτα δεν είναι σταθερό. Για σένα πόσο δύσκολο είναι να ζεις ακόμη το τώρα όταν φτάνεις λίγο πριν το τέλος της ζωής σου;

Για μένα είναι δύσκολο να ζήσεις το τώρα γενικά. Ζούμε σε μια εποχή​ που έχουμε εναποθέσει τη ζωή μας είτε σε ένα παρελθόν που κάτι συνέβη και δεν ήταν αρκετό ή σε ένα μέλλον, ότι αν γίνει κάτι θα είμαστε ευτυχείς. Είναι μια «ασθένεια» της εποχής να μην απολαμβάνουμε το τώρα. Όταν φτάσει το τέλος θα είναι αργά για να απολαύσεις τη ζωή. Νομίζω είναι χρέος μας απέναντι στον εαυτό μας να συνεχίσουμε να ζούμε το τώρα, με όλες τις δυσκολίες που έχει αυτή τη στιγμή η ζωή μας. Είναι το μόνο που μπορούμε και οφείλουμε να κάνουμε.

Είναι δυνατόν να φτάσει κάποιος στο τέλος και να μη θέλει κάτι παραπάνω. Να επιζητά απλά να αναπαυθεί;

Σίγουρα μπορεί να γίνει, αλλά είναι ό,τι χειρότερο να πεθαίνει κανείς. Είναι  πλούσια η ζωή και τόσο όμορφη ακόμη και με τις κακουχίες της που ο θάνατος είναι σαν τον ύπνο. Εμένα με τρομάζει. Δε θα ευχόμουν ποτέ να έρθω στον θάνατο γρήγορα. Εγώ θέλω να ζήσω όσο περισσότερο γίνεται. Ακόμη και αν φτάσω σε πολύ βαθιά γεράματα, εγώ θα τα απολαύσω.

Στον Οιδίποδα ο Σοφοκλής ουσιαστικά αποτυπώνει κι ένα κομμάτι του ίδιου του του εαυτού πριν από το τέλος. Πόσο σημαντικό είναι να γράφεις τη στιγμή που βιώνεις κάτι; Μπορείς να μιλάς για κάτι με την ίδια ευθύτητα και εγκυρότητα χωρίς να το έχεις ζήσει;

Νομίζω πως ναι, απλά είναι πολύ πιο βιωματικό όταν ξεκινάει κάποιος από αληθινό προσωπικό γεγονός. Αλλά μπορείς και στην τέχνη να φανταστείς. Σίγουρα δηλαδή για να κάνω εγώ έναν δολοφόνο δε χρειάζεται να έχω σκοτώσει. Μπορείς να βάλεις τη φαντασία σου ή κοντινά σου βιώματα. Εγώ πιστεύω πολύ στη φαντασία στην τέχνη. Και επίσης πιστεύω ότι πρέπει να βάζει και ο καθένας τα δικά του πράγματα, αλλά δεν είναι μόνο αυτός ο δρόμος. Μπορεί να είναι και συνδυαστικός.

Η παράσταση θα χρησιμοποιήσει λίγα αντικείμενα επί σκηνής. Όσο άδειο μπορεί να είναι δηλαδή το θέατρο της Επιδαύρου, που δεν είναι ποτέ ουσιαστικά. Πώς θα λειτουργήσει λοιπόν το αφηγηματικό κομμάτι;

Είναι πάρα πολύ λιτή η παράσταση, στηριγμένη στη μετάφραση που έχει κάνει ο Δημητριάδης. Ταυτόχρονα, σχεδιασμένη πάνω στη μουσική που έχει γράψει ο Μάτσας. Είναι δηλαδή επικολυρική η παράσταση, βασισμένη σε μουσική με πολύ λίγα σκηνικά αντικείμενα και στους ηθοποιούς, στο λόγον και στη μουσική. Είναι σαν ένα όνειρο που βγαίνει από το μυαλό του Οιδίποδα. Σαν τον επιθανάτιο ρόγχο. Έγιναν ή δεν έγιναν όλα αυτά πριν πεθάνει;

Πώς είναι η συνεργασία με τον Κώστα Καζάκο;

Είναι ένας από τους λόγους που ήθελα να είμαι σε αυτή τη δουλειά. Για τον Καζάκο και για να δουλέψω με τον Σταύρο με τον οποίο δεν είχα δουλέψει ποτέ ξανά. Είναι ένας πάρα πολύ απλός άνθρωπος, δουλευταράς – δουλεύει απίστευτα και παρά πολύ σκληρά. Δεν το πιστεύεις ότι είναι σε αυτή την ηλικία. Έχει πάρα πολύ χιούμορ, είναι σαν παιδί ώρες-ώρες. Και χαίρομαι πάρα πολύ γιατί έχω μεγαλώσει με την εικόνα αυτού του ανθρώπου. Είναι τιμή για εμένα.

Μπορεί να αντιληφθεί τι σημαίνει τέλος της ζωής ένας άνθρωπος ο οποίος βρίσκεται στη μέση της διαδρομής;

Νομίζω. Δεν μπορούμε να το αντιληφθούμε οι πιο νέοι. Έχουμε ακόμη πολλή ζωή μπροστά μας και δε σκεφτόμαστε τον θάνατο. Όσο μεγαλώνουμε και βλέπουμε και γύρω μας άλλους θανάτους, συμφιλιωνόμαστε κάπως με αυτή την ιδέα. Αυτό είναι το ωραίο στα νιάτα, ότι δεν αντιλαμβάνονται τον θάνατο.

Κάποιος που έχει αντίληψη και διαρκή συνείδηση αυτής της ματαιότητας μπορεί να γίνει πιο δημιουργικός;

Μακάρι. Εξαρτάται από τον άνθρωπο. Εγώ αν έφτανα στο τέλος σκεφτόμουν πόσο καλά θα ήθελα να ζήσω. Κάποιος άλλος μπορεί να πει ότι τίποτα δεν έχει νόημα και όλα είναι μάταια. Εγώ νομίζω το ίδιο το νόημα της ύπαρξης του ανθρώπου είναι να ζήσει και να ζήσει καλά. Είμαστε τα μόνα όντα που γνωρίζουμε ότι θα πεθάνουμε και όμως προσπαθούμε να κάνουμε καλύτερη την τέχνη μας κάθε μέρα. Αυτό είναι συγκινητικό. Δηλαδή εμένα αυτό μου αρέσει. Μπορεί κάποιος να το ονομάσει και ματαιότητα αλλά το να ζήσει κανείς καλά έχει νόημα. Όσο κα αν ζήσει.

Αυτό συμπυκνώνεται και στη δουλειά του ηθοποιού που καταπιάνεται με το στιγμιαίο;

Ναι, είναι εφήμερο. Η παράσταση που κάνουμε θα μείνει στις καρδιές κάποιων ανθρώπων που και αυτοί θα φύγουν. Δηλαδή είναι και λίγο άδικο, έτσι; Από την άλλη όμως έχει τη ζωντάνια της στιγμής. Ότι δηλαδή εμείς οι θεατές με τους ηθοποιούς του θιάσου βιώσαμε κάτι, ναι μεν εφήμερο, που όμως χαράκτηκε στις μνήμες μας, εφόσον πετύχει η παράσταση. Και εμένα αυτό με συγκινεί. Ίσως σε κάποιον να μοιάζει αστείο αλλά το ότι ζει κανείς αυτή στιγμή τόσο έντονα είναι για μένα η ουσία της ζωής εν γένει. Το να μαζευτούμε όλοι εμείς να σας πούμε μια ιστορία που αγγίζει, συμπυκνώνει όλη την έννοια της ζωής. Ζήσαμε μια μέρα μαζί και τη ζήσαμε 100%.

Προτιμάς τις παραστάσεις που επαναλαμβάνονται για μια-δύο φορές και μετά τέλος;

Όχι, απαραίτητα, γιατί, ας πούμε, στην Επίδαυρο, σκέφτεσαι ότι μπορεί να μην ξανάρθεις (γέλια). Και για αυτό όσο περισσότερο το απολαύσεις τόσο το καλύτερο.

Όσο κλισέ και αν είναι το ερώτημα, πώς είναι για έναν ηθοποιό να συνεχίζει να προσπαθεί στην Ελλάδα του σήμερα; Αντιμετωπίζει μια τελματώδη κατάσταση;

Περνάμε δύσκολα. Αυτό είναι γεγονός και πιο πολύ εγώ ανησυχώ για τα νέα παιδιά. Αλλά αυτό που συστήνω, επειδή είμαι και δασκάλα και έχω μαθητές, είναι να μη χάσουν τον έρωτά τους για το θέατρο και να προσπαθήσουν να το συνδυάσουν με άλλες σπουδές και εργασίες. Φοβάμαι ότι μπορεί να γίνει λίγο χόμπι και είναι γεγονός ότι ζουν όλοι από αυτό. Δε θα ήθελα όμως να σταματήσουμε να κάνουμε θέατρο επειδή οι συνθήκες είναι δύσκολες. Να παλέψουμε για αυτό, να παλέψουμε να πληρωνόμαστε, να αγωνιστούμε για αυτό που αγαπάμε.

Πιστεύεις σε ένα κάποιο καλύτερο μέλλον;

Η αλήθεια είναι ότι δε σκέφτομαι το μέλλον. Κοιτάω τι γίνεται τώρα στο παρόν, γιατί μπορεί και να το αδικήσω το μέλλον και να μου φέρει καλύτερα πράγματα απ' ό,τι πιστεύω ότι θα μου φέρει. Και έτσι προσπαθώ να κοιτάζω το τώρα. Το πιο μακρινό μέλλον που βλέπω είναι του χρόνου. Δεν μπορώ να δω αλλιώς και ούτε και θέλω να κάνω προβλέψεις .

Μετά τον «Οιδίποδα» τι σου επιφυλάσσει η  σεζόν;

Θα επιστρέψω στο Θέατρο του Νέου Κόσμου όπου θα κάνω ένα έργο που λέγεται «Χάιζενμπεργκ» με τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου σε δική του σκηνοθεσία. Πρόκειται για τον έρωτα μεταξύ ενός μεγαλύτερου άνδρα και μιας μικρότερης γυναίκας. Θα είμαι εγώ και ο Περικλής Μουστάκης.

Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Δημήτρης Δημητριάδης 
Σκηνοθεσία: Σταύρος Σ. Τσακίρης 
Επεξεργασία κειμένου: Σταύρος Σ. Τσακίρης - Δήμητρα Πετροπούλου
Σκηνικά: Κέννυ Μακ Λέλλαν 
Κοστούμια: Θάλεια Ιστικοπούλου 
Μουσική: Μίνως Μάτσας 
Φωτισμοί: Aλέκος Γιάνναρος 
Δραματουργός: Λουίζα Αρκουμανέα
Βοηθός Σκηνοθέτη: Χάρης Πεχλιβανίδης 

Διανομή: (Με Σειρά Εμφάνισης)
Ξένος: Δημήτρης Λιγνάδης 
Οιδίπους: Κώστας Καζάκος 
Αντιγόνη: Κόρα Καρβούνη 
Ισμήνη: Τζέννυ Κόλλια 
Θησέας: Άρης Τρουπάκης 
Κρέων: Δημήτρης Ήμελλος 
Πολυνείκης: Δημήτρης Λάλος 
Χορός Ψαλτών: Πέτρος Δασκαλοθανάσης, Παναγιώτης Διαμαντόπουλος, Θεόδωρος Παλτόγλου, Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης 
Χορός Πολιτών: Αντριάνα Ανδρέοβιτς, Βαλέρια Δημητριάδου, Παναγιώτης Καμμένος, Ορέστης Καρύδας, Αγγελίνα Κλαυδιανού

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΣ / [email protected]