Οι εκπληκτικές ικανότητες των Βερολινέζων συντελεστών της παράστασης «H επιστροφή του Οδυσσέα», σε σκηνοθεσία του Ούγγρου σκηνοθέτη και μουσικού Ντέιβιντ Μάρτον, συνεπήραν την Ελένη Πετάση, η οποία μας μεταφέρει αυτήν την αίσθηση...προσγείωσης του ομηρικού έπους στο σήμερα.

H επιστροφή του Οδυσσέα έχει τροφοδοτήσει με εμπνευσμένες ερμηνείες τη λογοτεχνία και τις σκηνές όλου του κόσμου. Αρχίζοντας, φυσικά, από τον κορυφαίο Πολωνό δημιουργό Ταντέους Κάντορ, η ομότιτλη παράσταση του οποίου στα 1944, βασισμένη στο δράμα του Στανισλάβ Βισπιάνσκι, υπήρξε ορόσημο τόσο για τις μετέπειτα δικές του αναζητήσεις όσο και για το σύγχρονο θέατρο, ως τον συγγραφέα Αλμπέρτο Σαβίνιο, αδελφό του Ντε Κίρικο.

Τώρα ο Ούγγρος σκηνοθέτης και μουσικός Ντέιβιντ Μάρτον, με τη συνεργασία της Σάουμπινε, προσέγγισε το μύθο του Οδυσσέα έχοντας ως σημείο εκκίνησης την ομότιτλη όπερα του Κλαούντιο Μοντεβέρντι («H επιστροφή του Οδυσσέα στην πατρίδα») και κείμενα από το λιμπρετίστα του συνθέτη Τζιάκομο Μπαντοάρο, τον Ομηρο, τον Φερνάρντο Πεσόα και τον σύγχρονο Ούγγρο μυθιστοριογράφο Πέτερ Εστερχάζι.

Η δική του μουσικοθεατρική εκδοχή, ακολουθώντας τα βήματα του Μαρτάλερ (υπήρξε, εξάλλου, στενός συνεργάτης του) αλλά χωρίς τα ιδιοφυή ευρήματα του τελευταίου, ανέδειξε τις εκπληκτικές ικανότητες του βερολινέζικου θιάσου.

Με εξαιρετικές φωνές, αξιοθαύμαστες υποκριτικές δεινότητες και παροξυσμική ενέργεια, ηθοποιοί και μουσικοί αντάλλαξαν τις ιδιότητές τους: οι μεν τραγούδησαν όπερα, οι δε ερμήνευσαν ρόλους, άλλοι έπαιξαν μουσικά όργανα και όλοι μαζί συγκρότησαν ένα ζηλευτό σύνολο που επιχείρησε να προσγειώσει το ομηρικό έπος στο σήμερα.

Είδαμε, λοιπόν, στη σκηνή ένα επίσημο γεύμα να συγκεντρώνει τους αχόρταγους για εξουσία μνηστήρες της Πηνελόπης. Στον ίδιο χώρο, ένα ξεθωριασμένο καθιστικό, ένα γραφείο, δύο πλαστικά ντους, μια μικρή κουζίνα, τρία ψυγεία, γκρίζα παλιομοδίτικα τηλέφωνα και μία πολυθρόνα περιφραγμένη με αστυνομική ταινία συνέθεταν το σύγχρονο μικρόκοσμο της οικίας του Οδυσσέα.

Σ' αυτό το εγκαταλειμμένο και ακινητοποιημένο από το χρόνο εσωτερικό τοπίο, που ανέπνεε την αγωνία μιας εικοσάχρονης αναμονής, γιγάντωσε η φαντασιακή σχέση του μυθικού ζευγαριού έχοντας -στη διασκευή του Μάρτον- ως αφετηρία την αμφιβολία: «Μπορεί ο έρωτας να μείνει άφθαρτος από την καθημερινότητα; Αν εδράζεται όντως στο φαντασιακό, μήπως το να περιμένεις είναι κατάρα αλλά και ευλογία;».

Και όταν, γέρος πια, ο Οδυσσέας επέστρεψε στην «Ιθάκη» του, βρέθηκε μπροστά στην πιστή αγαπημένη, αλλά και σε ένα, «πόλεμο» χειρότερο απ' αυτόν που είχε ήδη βιώσει.

Ο Ντέιβιντ Μάρτον μπορεί να μην κατάφερε να μας συνεπάρει με το κείμενο αυτής της υπονομευτικής αλληγορίας (δραματουργία Florian Borchmeyer) -ένα κείμενο διαποτισμένο με χιουμοριστικές νύξεις και πολλαπλές αναφορές, που μπέρδευαν το θεατή- αλλά τα μουσικά μέρη της παράστασής του (Μοντεβέρντι, Μπαχ και Ροσίνι σε διάλογο με ακούσματα της τζαζ, τραγούδια των Πινκ Φλόιντ και την εξαιρετική χορωδιακή απόδοση ενός μαδριγαλίου) και οι ενδιαφέρουσες ενορχηστρώσεις τους πρόσφεραν πραγματική απόλαυση.

ΕΛΕΝΗ ΠΕΤΑΣΗ - [email protected]