Μιλήσαμε με την Ιόλη Ανδρεάδη για τον «Ίωνα»
Η Χριστίνα Φαραζή συνάντησε τη σκηνοθέτιδα λίγο πριν την πρεμιέρα της ευριπίδειας τραγωδίας στο Santorini Arts Factory.
Ο «Ίων» του Ευριπίδη σε νέα μετάφραση και σκηνοθεσία της Ιόλης Ανδρεάδη, ανέβηκε για πρώτη φορά τον Αύγουστο στο Αρχαίο Θέατρο των Φιλίππων στο πλαίσιο του 60ου Φεστιβάλ Φιλίππων. Από σήμερα και για τρεις ημέρες (20-21-22 Σεπτεμβρίου ώρα 18.00) παρουσιάζεται στο Santorini Arts Factory, με το φυσικό φως του ήλιου καθώς δύει. Επί σκηνής ο φετινός νικητής του Βραβείου «Δημήτρης Χορν», Κωνσταντίνος Μπιμπής, ερμηνεύοντας τον Ίωνα και 7 ακόμα ρόλους. Στον ρόλο της Κρέουσας η Δήμητρα Χατούπη. Μαζί τους, δημιουργώντας ένα ζωντανό ηχοτοπίο, ο μουσικός Νίκος Τουλιάτος. Η μετάφραση κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από την Κάπα Εκδοτική.
Πρώτη φορά θα σε δούμε να σκηνοθετείς μια παράσταση αρχαίου δράματος. Τι αποτέλεσε αφορμή για να επιλέξεις τον Ίωνα του Ευριπίδη;
Είναι η τέταρτη φορά που σκηνοθετώ παράσταση αρχαίου δράματος, αλλά είναι πράγματι η πρώτη που παρουσιάζεται στην Ελλάδα. Οι προηγούμενες ήταν στην Αγγλία -στο Λονδίνο και το Εδιμβούργο- και στη Νέα Υόρκη. Αφορμή για την επιλογή του Ίωνα υπήρξε καταρχήν το τιμητικό κάλεσμα του Θοδωρή Γκόνη για το 60ό Φεστιβάλ Φιλίππων και, στη συνέχεια, η ίδια η ανάγνωση του συναρπαστικού αυτού έργου.
Ποια η επικαιρότητα του έργου;
Πιστεύω πως η αναζήτηση της μάνας μας ή η αναζήτηση του παιδιού μας, δηλαδή η αναζήτηση μιας «συνέχειας» είτε προς τα μπρος είτε προς τα πίσω -κυριολεκτικά ή μεταφορικά- την οποία ευελπιστούμε να ανακαλύψουμε μέσα σε άλλους ανθρώπους που δεν είναι οι φυσικοί συγγενείς μας, ή ακόμη μέσα σε πράξεις, σε ασχολίες και σε ιδέες, είναι πάντα επίκαιρη.
Για ποιο λόγο θεωρείς ότι η εν λόγω ευριπίδεια τραγωδία ανεβαίνει σπάνια στο θέατρο;
Θεωρώ πως αρκετές από τις μεταφράσεις της δεν αποδίδουν τα πολλά επίπεδα της ιστορίας, δεν αναδεικνύουν τα σύμβολα που απαντώνται στο έργο και δεν ακολουθούν την απλότητα και την ευστοχία της γλώσσας του Ευριπίδη. Εκεί θα το απέδιδα.
Στην τραγωδία χρειάζεται πάνω απ' όλα η ενεργοποίηση και η ετοιμότητα του ενστίκτου. Επίσης μια σειρά από αναγνώσεις του κειμένου, για να μη φανταστεί κανείς πράγματα εκεί που δεν υπάρχουν ή να αγνοήσει αυτά που βρίσκονται μπροστά στα μάτια του. Στη συνέχεια σημαντικό ρόλο παίζει η διανομή. Αφού κλείσεις με όλα αυτά, το σπουδαιότερο κομμάτι είναι η δουλειά που γίνεται πάνω στη σωματική σχέση των ηθοποιών με το κείμενο. Από εκεί πηγάζει ο ρυθμός και στο λόγο και στην κίνηση και στη μουσική και στον ήχο, με σκοπό την ίδια την κατανόηση του έργου, των ηρώων του, της εποχής του και της αόρατης γραμμής που το συνδεέι με το σήμερα.
Πώς εφαρμόζεις στο ανέβασμα του Ίωνα το συνδυασμό του Θεάτρου με την Τελετουργία που και είναι το αντικείμενο του διδακτορικού σου;
Ο διάλογος αυτός βρίσκεται πάντα στο μυαλό μου, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο. Στον Ίωνα είναι επίσης παρών, μια που η διαδρομή του ήρωα αντιμετωπίζεται ως μια τελετουργία ενηλικίωσης. Ο Ίων πρέπει να γίνει αυτός που είναι. Και τελεί συγκεκριμένες πρακτικές προκειμένου να φτάσει σε αυτό.
Ξέρω ότι δούλεψες προσωπικά την μετάφραση του έργου από τα αρχαία. Μίλησε μου γι’ αυτή την εμπειρία.
Παρόλο που γράφω και μεταφράζω αρκετά συχνά τα τελευταία χρόνια, η εμπειρία αυτή μπορώ να πω πως ήταν μοναδική. Ενώ περίμενα η διαδικασία να με κουράσει, το κείμενο του Ευριπίδη όσο το δούλευα τόσο με ξεκούραζε. Ήθελα η δουλειά μου να τελειώσει και ταυτόχρονα δεν ήθελα να τελειώσει ποτέ. Είμαι πολύ ευχαριστημένη από το αποτέλεσμα.
Και μετά τον Ιώνα, τι έχουμε να περιμένουμε; Θα δούμε κάτι καινούργιο ή κάποια επανάληψη τη νέα θεατρική σεζόν;
Ετοιμάζουμε με τους συνεργάτες μου, για την άνοιξη του 2018, τον Μισάνθρωπο του Μολιέρου στο Σύγχρονο Θέατρο, με ένα εκλεκτό σύνολο ηθοποιών. Τον Μιλτιάδη Φιορέντζη ως Μισάνθρωπο, τη Βασιλική Τρουφάκου στο ρόλο της Σελιμένης και τους Θύμιο Κούκιο, Ορέστη Καρύδα και Μελίνα Θεοχαρίδου σε ρόλους έκπληξη.