Ο σκηνοθέτης Κώστας Παπακωστόπουλος μας μιλά για την παράσταση «Ιφιγένεια» που θα παρουσιαστεί στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.

Ο διακεκριμένος σκηνοθέτης και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Ελληνογερμανικού Θεάτρου Κώστας Παπακωστόπουλος, γνωστός στη Γερμανία για τις πρωτοποριακές παραστάσεις έργων αρχαίου δράματος, συμπληρώνει φέτος με το θεατρικό του σχήμα «Ελληνογερμανικό Θέατρο» 27 χρόνια δημιουργικής πορείας στη Γερμανία. Μετά την περυσινή επιτυχημένη παράστασή του «Αντιγόνη», έρχεται και φέτος στην Αθήνα, αυτή τη φορά με την «Ιφιγένεια», έργο γραμμένο από τον ίδιο και εμπνευσμένο από την τραγωδία του Ευριπίδη «Ιφιγένεια εν Αυλίδι». Η παράσταση, που παίχθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Θέατρο Bauturm της Κολωνίας, ανεβαίνει στην Αθήνα, για μία και μόνο φορά, την Παρασκευή, 13 Οκτωβρίου 2017, στις 21:00, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, με ελληνικούς υπέρτιτλους.

Η «Ιφιγένεια» του Κώστα Παπακωστόπουλου αποτελεί το δεύτερο μέρος μιας τριλογίας με τίτλο «Πολυαγαπημένη Ύβρις» και θέμα την κρίση της Δημοκρατίας στην Ευρώπη σήμερα. Ο κύκλος ξεκίνησε με την «Αντιγόνη» το 2015 και συνεχίσθηκε τη χειμερινή περίοδο 2016/17 με την «Ιφιγένεια», που έχει θέμα μια ιδιαίτερη πλευρά της κρίσης: τη στάση της Ευρώπης απέναντι στον ξένο – πρόσφυγα.

Είναι μια παράσταση που καθίσταται επίκαιρη με όλη τη σημασία της λέξεως, φτιαγμένη από έναν άνθρωπο που βρίσκεται στο επίκεντρο των σημαντικών εξελίξεων της εποχής μας. Επικοινωνήσαμε λοιπόν με τον Κώστα Παπακωστόπουλο ώστε να τον ρωτήσουμε για όσα ζητήματα σχετίζονται με την παράσταση και απορρέουν από αυτήν και την ενδιαφέρουσα κουβέντα μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω.

Η «Ιφιγένεια» αποτελεί το δεύτερο μέρος μιας τριλογίας με τίτλο «Πολυαγαπημένη Ύβρις» και θέμα την κρίση της Δημοκρατίας στην Ευρώπη σήμερα. Ο κύκλος ξεκίνησε με την «Αντιγόνη» το 2015 και συνεχίσθηκε πέρυσι με την «Ιφιγένεια», που έχει θέμα μια ιδιαίτερη πλευρά της κρίσης: τη στάση της Ευρώπης απέναντι στον ξένο – πρόσφυγα. Όταν αποφάσισα να ασχοληθώ με την «Ιφιγένεια» ήταν η εποχή, που χιλιάδες πρόσφυγες, ακούγοντας την πρόσκληση της Μέρκελ, περνούσαν τα σύνορα της Γερμανίας. Οι αντιδράσεις των Γερμανών πολιτών ήταν έντονες, οι αντιπαραθέσεις μεταξύ των κομμάτων μεγάλες, η κοινωνική συνοχή της χώρας κλυδωνιζόταν. Αυτή ήταν και η αφορμή για να ασχοληθώ με την «Ιφιγένεια».

Σε τι αποσκοπεί η απόδοση του ρόλου του Αγαμέμνωνα από γυναίκα ηθοποιό;

Και τους τρεις ηγέτες στην «Ιφιγένεια» - τον Οδυσσέα, τον Αγαμένονα και τον Μενέλαο - τους υποδύονται γυναίκες. Αυτή η διανομή συνδέεται με τη σημερινή πραγματικότητα της Ευρώπης, στην οποία οι γυναίκες παίζουν όλο και πιο ενεργό ρόλο στην πολιτική. Δεν είναι μόνο η Angela Merkel και η Frauke Petry στην Γερμανία, είναι και η Beata Szydło στην Πολωνία, η Theresa May στην Αγγλία , η Marine Le Pen στη Γαλλία.

Ποια ήταν η εμπειρία σας από την κινηματογράφηση προσφύγων στην Γερμανία και με ποιον τρόπο οι ιστορίες τους θα συνδεθούν με την παράσταση;

Το πρώτο εξάμηνο του 2016 οργάνωσα μια σειρά συνεντεύξεων με πρόσφυγες που  ζουν στη Γερμανία. Στη συνέχεια γύρισα μαζί τους μια ταινία στην οποία οι πρόσφυγες εξιστορούν τις δικές τους εμπειρίες, ιστορίες φυγής και ελπίδας στη νέα τους πατρίδα. Τέλος συνέδεσα αυτό το κινηματογραφικό υλικό με δικά μου κείμενα και αποσπάσματα από την τραγωδία του Ευριπίδη «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» δημιουργώντας έτσι το νέο έργο. Το αρχαίο δράμα συναντά εδώ το σύγχρονο Θέατρο - Ντοκουμέντο.

Οι ενδείξεις για την ύπαρξη μιας βίαιης ακροδεξιάς στη Γερμανία υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια. Οι πρόσφατες εκλογές όμως έδειξαν ότι στη Γερμανία, όπως και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, αυτή τη στιγμή η δημοκρατία και τα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας περνάνε μια μεγάλη κρίση, αδυνατούν να πείσουν τους πολίτες της, δίνοντας έτσι εύφορο έδαφος σε ακροδεξιά κόμματα, όπως η AFD, να ψαρέψουν πιο εύκολα δυσαρεστημένους ψηφοφόρους.

Πιστεύετε στην Ευρώπη και ότι μπορεί να βρει το δρόμο της παίρνοντας τις σωστές αποφάσεις;

Θα έλεγα ότι αυτή τη στιγμή η κατάσταση στην Ευρώπη είναι μια κατάσταση αναμονής. Οι πρόσφατες επιτυχίες των δημοκρατικών δυνάμεων στις εκλογές της Γαλλίας και της Ολλανδίας εκτόνωσαν πρόσκαιρα τις εντάσεις και μετέθεσαν για αργότερα τη συζήτηση για το μέλλον της Ενωμένης Ευρώπης. Το πρόβλημα όμως είναι εκεί και θα μας απασχολήσει σίγουρα το επόμενο διάστημα. Και το ίδιο πιστεύω ότι θα συμβεί και με τη Γερμανία. Η συζήτηση για την πορεία της Ευρώπης θα μετατεθεί στο μέλλον, αν και για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο ένα ακροδεξιό κόμμα όπως η AFD είναι το τρίτο κόμμα στη νέα γερμανική βουλή.

Μεγαλύτερο βάρος ευθύνης φέρουν οι άπραγοι ηγέτες ή οι κοινωνίες που τους ανέδειξαν και που στρέφονται προς την συντηριτικοποίηση και την ξενοφοβία;

Πρώτα από όλα την ευθύνη φέρουν οι κοινωνίες που τους ανέδειξαν. Οι ηγέτες τους είναι απλά αυτοί που αρπάζουν την κατάλληλη στιγμή για να διεκδικήσουν την εξουσία.

Έχετε καταλήξει στο τρίτο και τελευταίο μέρος της τριλογίας σας;

Η τριλογία μας θα κλείσει φέτος με το νέο μου έργο «Eurexit», ένα θεατρικό πείραμα με θέμα το μέλλον της Ευρώπης, εμπνευσμένο από την τραγωδία του Αισχύλου «Αγαμέμνων», που θα έχει πρεμιέρα τον Νοέμβριο στην Κολωνία.

Σκηνοθεσία, Δραματουργία: Κώστας Παπακωστόπουλος. Σκηνικά, Κοστούμια: Ulrike Mitschke. Μουσική: Herbert Mitschke. Βίντεο: Κώστας Παπακωστόπουλος & Herbert Mitschke. Φωτισμοί: Julia Marx. Βοηθός Σκηνοθέτη: Thomas Mörl. Βοηθός Δραματουργού: Christina Ripeanu. Γραφική επιμέλεια: Αντρέας Τσορτανίδης. Μετάφραση υπέρτιτλων: Αλέξιος Μάϊνας.

Οδυσσέας: Elisabeth Pleß. Λαός: Thomas Franke. Αγαμέμνων: Lisa Sophie Kusz. Μενέλαος: Stephanie Meisenzahl. Ιφιγένεια: Terja Diava. Χορός των Προσφύγων: Ali, Amir, Hamid.

Τιμή εισιτηρίου: 12 Ευρώ, φοιτητικό 8 Ευρώ. Διάρκεια παράστασης: 80 λεπτά χωρίς διάλειμμα. Προπώληση εισιτηρίων: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΣ / [email protected]